Kilometerheffing vrachtverkeer heeft amper gevolgen voor verkeersveiligheid

Een kilometerheffing voor vrachtverkeer heeft amper nadelig effect op de verkeersveiligheid: er komen hooguit twee verkeersdoden bij per jaar. "Dit is een relatief beperkte stijging vergeleken met de jaarlijkse gemiddelden van in totaal 619 verkeersdoden en 20.200 ernstig verkeersgewonden tussen 2010 en 2017 in Nederland. Het geschatte effect van het nieuwe voorstel is kleiner (en daarmee gunstiger voor de veiligheid) dan het eerder geschatte effect voor invoering van vrachtwagenheffing op autosnelwegen."

Dit stelt de SWOV op basis van eigen onderzoek naar de gevolgen voor de verkeersveiligheid van invoering van een kilometerheffing voor vrachtverkeer. Het kabinet is voornemens om deze in 2023 in navolging van omringende landen in te voeren. In het conceptwetsvoorstel van juni 2019 is een zogeheten ‘heffingsnetwerk’ opgenomen: een netwerk van wegen waarop de vrachtwagenheffing wordt ingevoerd. De SWOV is gevraagd om de verkeersveiligheidseffecten te schatten van dit wetsvoorstel.

Effecten op de verkeersveiligheid kunnen ontstaan door verandering in de hoeveelheid en verdeling van het verkeer over het wegennetwerk. Het heffingsnetwerk bestaat hoofdzakelijk uit relatief veilige autosnelwegen. Wegen buiten het heffingsnetwerk zijn vooral provinciale en gemeentelijke wegen die minder veilig zijn. Door invoering van een heffing op autosnelwegen kunnen heffingsplichtige voertuigen uitwijken naar wegen buiten het heffingsnetwerk. Vrachtverkeer zal de wegen die deel uitmaken van het heffingsnetwerk deels vermijden en meer gebruik gaan maken van  wegen buiten het heffingsnetwerk. Op wegen binnen het heffingsnewerk komt daarmee capaciteit vrij voor andere, niet-heffingsplichtige voertuigen, zoals personenauto’s, bestelauto’s en bussen. 

De berekening die SWOV heeft gedaan, gaat uit van een driedeling in wegtypen, namelijk rijkswegen, provinciale wegen en wegen in beheer bij overige wegbeheerders. Per wegtype is geschat in hoeverre het aantal slachtoffers (verkeersdoden en ernstig verkeersgewonden) verandert door invoering van de vrachtwagenheffing.  Uitgaande van de mobiliteitsprognoses, wordt een toename verwacht van circa 2 verkeersdoden en 4 zwaargewonden per jaar.