Andere 'schone' brandstoffen zijn minder schoon
Elektrische auto is nu eenmaal de meest duurzame oplossing
Wat is dat toch, dat de overheid blindvaart op alleen elektrisch rijden? Er zijn meerdere alternatieven, maar die worden om een of andere reden door duurzaamheidsminister Rob Jetten genegeerd. De reden leggen we hieronder uit, waarbij we ingaan op de voor- en nadelen van een bepaalde brandstof of aandrijving in relatie tot het milieu.
Elektrisch
Het aandeel elektrische auto's in het Nederlandse personenwagenpark is eind 2022 toegenomen tot 3,7 procent. In aantallen zijn dat er 328.000.
“Een elektrische auto is veruit de groenste auto, groener dan een diesel- of benzineauto. Een elektrische auto stoot over zijn hele leven ruim 60 procent minder CO2 uit dan een auto met een uitlaat. Bij een elektrische middenklasse-auto komt in totaal 18.000 kilo CO2 vrij, bij een vergelijkbare brandstofauto is dat 50.000 kilo CO2”, lezen we op de website van Milieu Centraal.
Een voordeel van de focus op elektrisch is dat auto’s met een batterij zich snel ontwikkelen. Er komen goedkopere modellen op de markt en nieuwe auto’s hebben een grotere actieradius. Ook kun je op steeds meer plekken je auto opladen en thuis kun je met slim laden het opladen aansturen om duurzamer op te laden.
Ook de tweedehandsmarkt groeit: er zijn steeds meer gebruikte elektrische auto’s te koop. De komende jaren betaal je bovendien geen wegen- of aanschafbelasting voor een elektrische auto. Als je kijkt naar maandkosten is een elektrische auto nu al goedkoper dan auto’s op brandstof. Tot 2025 is er bovendien subsidie op elektrische auto's. De subsidie werkt met een jaarlijkse subsidiepot; is die leeg, dan kun je geen subsidie meer krijgen. In 2023 kun je 2.950 euro subsidie voor een nieuwe elektrische auto krijgen, voor een tweedehandsmodel kun je 2.000 euro subsidie krijgen.
De markt voor tweedehands elektrische auto’s groeit dus, maar nog niet snel. Uit onderzoek van het Kennisinstituut voor Mobiliteitsbeleid (KiM) blijkt dat de kopers van fossiele brandstofoccasions een voorkeur hebben voor compacte, middensegmentauto's. Die zijn nog weinig voorhanden als elektrische occasion. Volgens het KiM kan de overheid de groei van het aantal gebruikte elektrische auto's ofwel BEV’s (batterij elektrische voertuigen) in het wagenpark op de middellange termijn gericht faciliteren, onder meer via de huidige nieuwmarkt.
Waterstof
Hierboven lezen we dat Milieu Centraal de elektrische auto de groenste auto vindt. Dat valt qua uitstoot nog te bezien. Er wordt ook nog steeds gedacht over rijden op waterstof, waarbij de uitstoot water is. “Waterstof is daarom een interessante optie voor de toekomst, maar het zal uiteraard zijn waarde nog wel moeten bewijzen. Belangrijk is dat waterstof in de toekomst duurzaam opgewekt wordt. Nu is dat nog niet het geval of is het als restproduct beschikbaar”, schrijft de ANWB over de waterstofauto. Waterstofauto’s hebben een zogeheten brandstofcel aan boord. Dat is eenvoudig gezegd een apparaat waarin een chemische reactie plaatsheeft tussen waterstof en zuurstof. Daarbij komt elektriciteit vrij die gebruikt wordt om een elektromotor aan te drijven. Het waterstof wordt in de auto opgeslagen in waterstoftanks.
“Waterstof is geen energiebron maar een energiedrager, net als een batterij. Waterstof moet eerst gemaakt worden uit water en energie. Dit proces gebeurt vaak nog niet ‘groen’. Er wordt namelijk voor de productie veelal aardgas gebruikt, waardoor er toch CO2 vrijkomt. Dit is zogenaamde ‘grijze’ waterstof. Een manier om waterstof schoner te maken, is door de CO2 die vrijkomt bij het productieproces uit de lucht te halen en ergens op te slaan, zoals in de grond. Dat noemen we ‘blauwe’ waterstof. Waterstof is pas echt groen als je duurzaam opgewekte elektriciteit, zoals wind- of zonne-energie, gebruikt om waterstof te produceren”, lezen we bij Natuur en Milieu.
“Groene waterstof zal op zijn vroegst pas vanaf 2030 breder beschikbaar zijn. De verwachting is echter dat de beschikbaarheid ook dan nog beperkt is. Daarom moeten keuzes gemaakt worden waarvoor deze waterstof het beste gebruikt kan worden. Het ligt voor de hand om toepassingen te kiezen waarvoor geen alternatieve mogelijkheden zijn, zoals in de scheepvaart, industrie of zwaar transport. Voor de personenauto is elektrisch rijden een uitstekend alternatief, waardoor de toepassing van waterstof in personenauto’s niet wenselijk is”, schrijft Natuur en Milieu. Helder: de milieuclubs in ons land zijn ook aanhanger van de elektrische auto en die lobby speelt mee bij het huidige beleid.
Aardgas oftewel CNG
CNG staat voor Compressed Natural Gas oftewel samengeperst aardgas (methaan). Dit gas wordt tot zo’n 200 bar samengeperst in cilinders en dan gebruikt als autobrandstof. CNG is dus iets anders dan LPG. Aardgas is redelijk populair in Duitsland en Italië.
Grootste voordeel van CNG is dat de uitstoot ervan schoner is dan die van benzine. Maar omdat het maar op een beperkt aantal punten verkrijgbaar is, is het voor veelrijders niet de beste keuze. Je moet vaak omrijden om te kunnen tanken en/of je route zorgvuldig plannen.
CNG wordt niet in liters, maar in kilo’s berekend. CNG kost momenteel gemiddeld € 1,64 per kilo. Met een kilo CNG kun je meer kilometers maken dan met een liter benzine. Grofweg ligt de prijs per kilometer voor CNG zo’n 50-75% lager dan bij benzine.
En dan de uitstoot, want die is cruciaal in de huidige discussie. Een CNG-auto stoot zo’n 15% minder CO2 uit dan een auto op benzine. In geval van groengas is dat zelfs 70% minder. Daarnaast stoot CNG ongeveer 85% minder stikstof en fijnstof uit dan een auto op diesel. In gebruik is CNG vergelijkbaar met een zeer zuinige dieselmotor.
Er zijn ook nadelen aan CNG, waarvan de beperkte beschikbaarheid in Nederland de belangrijkste is. Bovendien is een auto die op CNF rijdt in aanschaf duurder dan een benzineauto. Steeds meer fabrikanten leveren auto’s die al in de fabriek zijn voorzien van een CNG-tank. De bekendste merken zijn Audi, Fiat, Seat, Volkswagen, Skoda en Opel. Bij deze auto’s is de tank doorgaans geïntegreerd in het chassis, dus die neemt praktisch geen ruimte in. Wordt een CNG-tank achteraf ingebouwd (retrofit) dan kost dat tussen de € 3000 en € 5000. Dat bedrag heb je na ongeveer drie jaar terugverdiend als je 25.000 kilometer per jaar zou rijden en bij meer kilometers heb je dat sneller terugverdiend. Een CNG-tank in een dieselauto plaatsen is niet aan te raden. Er moeten dan aanpassingen worden gedaan aan de motor, wat flink in de papieren gaat lopen. De tank wordt meestal geplaatst op de plek van het reservewiel in de kofferbak.
Groengas
Net als aardgas is groengras feitelijk methaan, oftewel de samenstelling van aardgas en groengas is hetzelfde. De herkomst van groengas is de bioindustrie. Uit biomassa (GFT, mest) wordt groengas geproduceerd.
Voordelen van groengas zijn dat het zeer schoon en duurzaam is en groengas raakt niet ‘op', zoals benzine en diesel. Nadeel is ook hier weer de beperkte infrastructuur om te kunnen tanken.
Biobrandstoffen
Biobrandstof wordt geproduceerd uit gewassen zoals bijvoorbeeld suikerriet, palmolie en koolzaad. Het idee hierachter is dat er een kringloop ontstaat en je dus klimaatneutraal rijdt. Immers, van de CO2 die bij verbranding in de atmosfeer komt, groeien de gewassen waarvan naderhand weer nieuwe biobrandstof wordt gemaakt.
Overigens is biobrandstof niet per definitie milieuvriendelijk. Als er regenwoud wordt gekapt voor de aanleg van oliepalmplantages of suikerrietvelden is er geen sprake meer van een klimaatneutraal effect.
Voordelen van biobrandstoffen is dat ze klimaatneutraal en duurzaam zijn. Nadelen zijn dat ze relatief duur zijn, er zijn weinig verkooppunten en niet alle auto's kunnen erop rijden.
LPG
LPG (liquid petroleum gas) is een van de bekendste alternatieve brandstoffen. Het wordt gemaakt van aardolie en is dus een fossiele brandstof. Een auto met een moderne LPG-gasinstallatie stoot minder CO2, maar meer NOx (stikstofoxiden) uit dan dezelfde auto die op benzine rijdt. Autogas is lekker goedkoop. Maar je verbruikt er wel meer van per kilometer. Bovendien is de motorrijtuigbelasting hoger en natuurlijk moet je ook de gasinstallatie zelf nog kopen. Onze tip: koop een gebruikte auto mét gasinstallatie, dan rij je ook bij een laag jaarkilometrage al heel voordelig.
Voordelen van rijden op LPG zijn de lagere CO2-uitstoot en relatief goedkoop, nadelen zijn dat de tank ruimte in beslag neemt, dat het niet voor alle auto’s geschikt is en een hogere fijnstofuitstoot heeft.
Synthetische brandstoffen
Synthetische brandstoffen, ook wel eFuel genoemd, zijn vloeibare brandstoffen die dezelfde eigenschappen hebben als fossiele brandstoffen, maar kunstmatig worden geproduceerd. Synthetische brandstoffen kunnen worden gemengd met fossiele brandstoffen of kunnen de fossiele brandstof in verbrandingsmotoren vervangen.
Elektrobrandstoffen spelen een belangrijke rol in de Europese plannen voor de uitfasering van fossiele brandstofvoertuigen. In 2023 stonden met name Duitsland en Italië echter op de rem bij een uitfasering tegen 2035, met als belangrijk argument de introductie van e-fuels. De bewering echter dat de e-brandstoffen het bestaande wagenpark op die relatief korte termijn zouden helpen koolstofvrij te maken, wordt ernstig betwijfeld en onhaalbaar geacht: de e-brandstoffen zijn wel vlot inzetbaar, maar daartegenover staan een twijfelachtige klimaateffectiviteit, de hoge kosten en de onzekere beschikbaarheid.
Conclusie
De wetenschap staat niet stil en er wordt volop gewerkt aan alternatieven voor fossiele brandstof. Maar die zijn of nog niet uitontwikkeld of zijn minder schoon dan een auto die op elektriciteit rijdt. Zelfs als je meerekent dat de elektriciteit moet worden opgewekt en dat dit, behoudens elektriciteit die met wind of de zon wordt opgewekt, milieubelastend is en ook als je de productie van accu's en het vervangen daarvan meetelt, is elektrisch onderaan de streep de meest duurzame aandrijving voor een auto.