Brussel stuurt aan op harmonisatie verkeersregels, digitaal rijbewijs en verlaging leeftijd voor besturen vrachtwagen
Eurocommissaris Adina Valean heeft onlangs voorstellen gelanceerd in het kader van de vierde Europese Rijbewijsrichtlijn. Het gaat om voorstellen waarover het Europees Parlement nog moet stemmen, maar de richting is wel duidelijk: veiligheid is alles.
Brussel stuurt aan op rijlessen waarin veel meer aandacht wordt besteed aan de positie van kwetsbare groepen in het verkeer (voetgangers en fietsers) alsook voor relatief nieuwe type voertuigen zoals e-steps, licht elektrische voertuigen (LEV”s) en elektrische fietsen. Daarnaast wil Brussel het systeem zoals wij dat kennen als 2toDrive in de EU invoeren, er wordt aangestuurd op een digitaal rijbewijs én het moet mogelijk worden om al vanaf 18 jaar in bepaalde gevallen het C-rijbewijs te kunnen halen. Over afschaffing van de automaatcode wordt in Brussel vooralsnog met geen woord gerept.
Dit zijn in een notendop de aanbevelingen die Eurocommissaris Adina Valean deze week presenteerde in aanloop naar een nieuwe Europese Rijbewijsrichtlijn, de vierde. De procedure wordt als het goed is rond de zomer afgerond, waarna het overigens nog geruime tijd kan duren voordat de regels in ons land in de wetgeving zijn verankerd.
Klaar met verkeersslachtoffers
Een van de kernpunten in de voorstellen is dat Brussel klaar is met het grote aantal verkeersslachtoffers in de EU. Afgelopen jaar vielen er binnen de hele EU meer dan 20.000 verkeersdoden en het ambitieuze streven is om in 2050 nul verkeersdoden te hebben. Daar moet wel het een en ander voor worden gedaan. Daarnaast zijn er andere uitdagingen, zoals het grote tekort aan beroepschauffeurs, waaraan tegemoet worden gekomen. Alles bij elkaar is het een wiebelig koord waarop de Europese Commissie danst, maar in elk geval liggen er nu voorstellen op tafel. Laten we deze eens helder op een rijtje zetten:
- In de rijles moeten bestuurders beter worden voorbereid op het rijden met emissievrije voertuigen en op het rijden op stadswegen, waar veel fietsers en voetgangers zijn.
- Het moet mogelijk worden binnen de EU vanaf 17 jaar je rijbewijs halen, waarna je een jaar ervaring moet opdoen met een coach. Wie op zijn 17e slaagt, mag vanaf zijn 18e alleen rijden.
- Vanaf 18 jaar moet het ook mogelijk worden als beroepschauffeur aan de slag te gaan zodra een specifieke baan dat toelaat of erom vraagt. Dit zal helpen om het huidige chauffeurstekort aan te pakken, aldus de EU.
EU zet in op nul verkeersslachtoffers in 2050
- Er komt een meer gerichte beoordeling van de medische geschiktheid, rekening houdend met de vooruitgang in de medische behandeling van ziekten zoals diabetes.
- Chauffeurs zullen worden aangemoedigd om hun rijvaardigheid en kennis bij te werken om gelijke tred te houden met de technologische ontwikkelingen. ADAS worden hierin niet specifiek genoemd, maar duidelijk is dat het hier wel over gaat.
- Om de erkenning van rijbewijzen tussen de lidstaten te vereenvoudigen, stelt de Commissie voor om een digitaal rijbewijs in te voeren. Het vervangen, verlengen of inwisselen van een rijbewijs wordt hierdoor veel makkelijker aangezien alle procedures online zullen zijn. Overigens: in de Tweede Kamer en bij experts zijn grote zorgen over de veiligheid en privacy van een digitaal rijbewijs.
- In dezelfde geest als hierboven wordt het ook makkelijker voor burgers uit niet-EU-landen met vergelijkbare verkeersveiligheidsnormen om hun rijbewijs in te wisselen voor een EU-rijbewijs.
- Er wordt rekening gehouden met de overgang naar emissievrije voertuigen. Zo moeten de kennis en vaardigheden die verband houden met geavanceerde rijhulpsystemen en andere geautomatiseerde technologieën worden opgekrikt. Beginnende bestuurders moeten ook leren hoe hun rijstijl van invloed is op hun emissies, bijvoorbeeld bij ‘de timing van het schakelen.’
- De toegestane massa van een voertuig van categorie B wordt aangepast voor voertuigen op alternatieve brandstoffen, aangezien emissievrije voertuigen met batterijen zwaarder kunnen zijn..
- De huidige EU-regels inzake grensoverschrijdende handhaving hebben ertoe bijgedragen dat niet-ingezeten verkeersovertreders niet anoniem blijven. Desalniettemin werd in 2019 ongeveer 40% van de grensoverschrijdende delicten straffeloos gepleegd, hetzij omdat de dader niet geïdentificeerd was, hetzij omdat de betaling niet werd afgedwongen. Dit moet worden aangepakt en vandaar het voorstel om handhavingsinstanties toegang te geven tot nationale rijbewijzenregisters.
- De Commissie stelt tevens voor om de rol van gevestigde nationale contactpunten te versterken, zodat deze beter kunnen samenwerken met de handhavingsautoriteiten die betrokken zijn bij het onderzoek naar strafbare feiten. Dit zal de huidige tekortkomingen in de samenwerking tussen de lidstaten bij het onderzoeken van strafbare feiten verhelpen.
- Ook dekt de huidige wet een aantal van de meest voorkomende en flagrante overtredingen, zoals snelheidsovertredingen en rijden onder invloed, niet. De Commissie stelt voor het toepassingsgebied van verkeersovertredingen uit te breiden tot onvoldoende afstand houden tot de voorligger, gevaarlijk inhalen, gevaarlijk parkeren, overschrijding van een of meer ononderbroken witte lijnen, spookrijden, regels over het gebruik van noodgangen niet naleven en het gebruik van een overbeladen voertuig. Deze toevoegingen zullen er volgens de Eurocommissaris aan bijdragen dat de zogenoemde straffeloosheid voor dergelijke overtredingen wordt verminderd en de lidstaten worden hierdoor beter in staat overtreders uit andere lidstaten te bestraffen. Het zal daarnaast leiden tot een gelijke behandeling van ingezeten en niet-ingezeten overtreders. “De bijgewerkte wetten zullen ervoor zorgen dat de rechten van mensen die beschuldigd worden van verkeersovertredingen worden gerespecteerd. Niet-ingezetenen behouden het recht op een doeltreffende voorziening in rechte en een eerlijk proces, op het vermoeden van onschuld en op verdediging. Deze rechten zullen beter worden gegarandeerd door bepalingen die uniforme inhoud en bezorging van boetes garanderen, door ervoor te zorgen dat ontvangers van dergelijke waarschuwingen hun authenticiteit kunnen verifiëren, en door het delen van informatie met vermoedelijke overtreders tot een standaardvereiste te maken”, aldus de Commissie.
- De ontzegging van de rijbevoegdheid moet EU-breed gelden. Om straffeloosheid onder verkeersovertreders te voorkomen, zal een nieuw systeem worden ingevoerd dat een EU-brede ontzegging van de rijbevoegdheid mogelijk maakt wanneer een lidstaat besluit een bestuurder te ontzeggen vanwege een op zijn grondgebied gepleegde overtreding. Het uitgangspunt hierbij is: “Het ter verantwoording roepen van verkeersovertreders in alle lidstaten is essentieel voor de verkeersveiligheid. Wanneer een ernstige overtreding resulteert in een ontzegging van de rijbevoegdheid, kan deze volgens de huidige regels echter niet in de hele EU worden afgedwongen als de bestuurder de overtreding heeft begaan in een andere lidstaat dan de lidstaat die zijn/haar rijbewijs heeft afgegeven.”