Rijbewijs: van roze papiertje via kaart naar digitale app
De RDW gaat over heel veel, onder andere over de rijbewijzen. Voor volgend jaar wordt er hard gewerkt aan een paar dossiers op dit gebied. De RDW praat iedereen in het boekje ‘Ontwikkelingen 2023’ bij.
Pilot digitale aanvraag rijbewijs is groot succes
Steeds meer gemeenten sluiten zich aan bij de pilot van de RDW waarmee burgers het rijbewijs online kunnen verlengen. Het doel van de pilot: een eenvoudiger manier van aanvragen voor burgers, gemeenten en de RDW, betere kwaliteit foto’s op rijbewijzen en het tegengaan van fraude. Op dit moment doen 125 gemeenten mee met de pilot. In 2021 is meer dan 110.000 keer online een verlenging van het rijbewijs aangevraagd. Dit aantal zal in 2022 waarschijnlijk stijgen naar 170.000.
Bij de gemeenten die zijn aangesloten, maakt gemiddeld 30% van de burgers gebruik van de mogelijkheid om het rijbewijs online te verlengen. Veel aanvragen vinden plaats buiten de openingstijden van de gemeenten en relatief vaak in het weekend. De burgers die hiervan gebruikmaakten, geven bij een evaluatie de dienstverlening een 8. Inmiddels heeft de minister van IenW besloten het digitaal aanvragen van het rijbewijs uiterlijk 10 oktober 2024 landelijk in te voeren, zodat dit bij elke gemeente mogelijk wordt. Tot die tijd loopt de pilot door en kunnen meer gemeenten zich hierbij aansluiten.
Het eID op het rijbewijs: veilig communiceren met de overheid en digitale diensten gebruiken
Het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK) werkt – in samenwerking met onder andere het ministerie van IenW – aan de Wet digitale overheid. In deze wet wordt onder andere geregeld dat de RDW op het rijbewijs een publiek identificatiemiddel (eID) plaatst. Sinds medio 2018 hebben rijbewijzen een chip met eID-functionaliteit. De bezitter kan in de toekomst met DigiD én het rijbewijs inloggen op websites van de overheid, zorginstellingen, pensioenfondsen en verzekeraars. Deze manier van inloggen geeft extra zekerheid over de identiteit van de persoon die inlogt. De burger kan hiermee zeer veilig communiceren met de overheid en digitale diensten afnemen. Dat maakt het mogelijk om vertrouwelijke informatie en gevoelige diensten online aan te bieden.
'De RDW heeft alle voorbereidingen succesvol afgerond om het eID in te zetten zodra de Wet digitale overheid wordt ingevoerd'
Burgers kunnen zelf beslissen of zij het rijbewijs hiervoor willen gebruiken. De RDW heeft alle voorbereidingen succesvol afgerond om het eID in te zetten zodra de Wet digitale overheid wordt ingevoerd. Dit hebben we gedaan in nauwe samenwerking met het ministerie van IenW, het ministerie van BZK, Logius en de Rijksdienst voor Identiteitsgegevens. Het wachten is nu op de inwerkingtreding van de Wet digitale overheid. De landelijke invoering van het eID als autorisatiemiddel staat gepland voor 2023.
Richtlijn rijbewijzen: nieuwe regels ter bevordering van de verkeersveiligheid en het vrije personenverkeer:
De Europese Commissie bereidt een herziening van de huidige Europese rijbewijsrichtlijn voor (richtlijn 2006/ 126/EG). Een voorstel hiervoor wordt in het voorjaar van 2023 verwacht. Het doel van de rijbewijsrichtlijn is het verbeteren van de verkeersveiligheid en het vergemakkelijken van het vrije personenverkeer. De herziening speelt in op de actuele mobiliteitsproblematiek, met name op digitaal vlak, en draagt bij aan de realisatie van de EU-doelstellingen die zijn vastgelegd in de EU-strategie voor slimme en duurzame mobiliteit van 2020. De herziening zal naar verwachting het rijbewijsdomein op verschillende onderwerpen raken, zoals het digitale rijbewijs, het motorstelsel, exameneisen, voertuigautomatisering, Europese regels voor 2todrive, medische eisen, de verschillende rijbewijscategorieën en de geldigheid van strafmaatregelen.
Online aangifte: niet meer naar het gemeentehuis als je je rijbewijs kwijt bent
De vermissing, diefstal of vermoeden van fraude van je rijbewijs digitaal doorgeven, zonder dat je daarvoor naar het gemeentehuis hoeft. Vooral voor een rijbewijs voorzien van elektrische identificatie (eID) is het van groot belang dat de vermissing snel kan worden gemeld om misbruik van elektronische identiteit te voorkomen. Op dit moment is het al mogelijk om via www.rdw.nl met DigiD een vermissing door te geven. Na de onlinemelding is het rijbewijs direct ongeldig. Je ontvangt daarna nog een schriftelijke bevestiging.
Met deze nieuwe dienst ben je niet meer afhankelijk van de openingstijden van de gemeente en kun je op elk moment het verlies van het rijbewijs laten registreren. Momenteel maken circa 6.000 mensen per maand gebruik van de mogelijkheid om hun rijbewijs digitaal als vermist op te geven. Het ministerie van IenW werkt momenteel aan wetgeving om deze praktijk te verankeren in wetgeving.
Mobiel rijbewijs: RDW start marktconsultatie voor speciale rijbewijs-app
Aan mobiele telefoons worden steeds meer functies toegevoegd, zoals contactloos betalen. De RDW houdt deze ontwikkelingen scherp in de gaten en werkt daarom aan het toevoegen van het kentekenbewijs en het rijbewijs op de mobiele telefoon. Een mobiele variant van deze bewijzen is snel te actualiseren en geeft de burger controle over wat hij deelt.
In april 2022 zijn we gestart met een proef met een mobiel rijbewijs voor een beperkt aantal gebruikers. Ook is die maand de marktconsultatie gestart voor een aparte rijbewijs-app. Na deze consultatie onderzoeken we – in samenwerking met het ministerie van IenW en handhavers –vervolgstappen voor de verdere ontwikkeling en juridische invoering van het mobiele rijbewijs, aansluitend op Europese ontwikkelingen op dit onderwerp.
Naast rijbewijsgerelateerde zaken werkt de RDW aan nog meer zaken die de rijscholensector raken.
Lichte elektrische voertuigen: RDW is betrokken bij de implementatie van een nationaal toelatingskader
Lichte elektrische voertuigen (LEV’s) zijn enorm in opkomst. Dit zijn voertuigen waarvoor (nog) geen Europese typegoedkeuring is vereist (zoals de elektrische bakfiets), die momenteel als categorie Bijzondere Bromfietsen zijn aangewezen (bijvoorbeeld de bso-bus) of die nog geen goedkeuring hebben voor het in de handel brengen (zoals de meeste e-steps). In 2019 bracht de Onderzoeksraad voor Veiligheid (OvV) het rapport ‘Veilig toelaten tot de weg’ uit, naar aanleiding van het tragische ongeval met de stint. In dit rapport doet de OvV aanbevelingen over de voorwaarden voor een veilige toelating tot de weg van LEV’s. Om de verkeersveiligheid te waarborgen is er behoefte aan eenduidige regelgeving voor de toelating van deze LEV’s. Daarom werken het ministerie van IenW, SWOV (Stichting Wetenschappelijk OnderzoekVerkeersveiligheid) en de RDW samen aan een nationaal toelatingskader voor dit type voertuigen: het LEV-kader.
Binnen dit kader worden de technische eisen, de afgifte van de goedkeuring en het toezicht hierop geregeld. Zo kunnen LEV’s veilig worden toegelaten tot de weg en legaal gebruikt worden in de openbare ruimte. In aanloop naar het LEV-kader wordt de RDW aangewezen als nationale goedkeuringsinstantie voor bijzondere bromfietsen. De wijziging van de wetgeving wordt naar verwachting in 2022 nog naar de Tweede Kamer gestuurd. De RDW had voor deze voertuigen tot nu toe een adviserende rol aan de minister van IenW, die wettelijk het besluit neemt of een voertuig mag worden toegelaten. Deze verantwoordelijkheid gaat dan geheel over naar de RDW. Op die manier wordt voldaan aan de aanbeveling van de OvV om een onafhankelijke goedkeuringsinstantie te laten besluiten over de toelating van voertuigen op de weg. Vanaf dat moment starten we ook met het registreren en kentekenen van de bijzondere bromfietsen die al zijn toegelaten. Het kentekenen zal in eerste instantie beperkt zijn tot een groep van ongeveer 3.750 voertuigen. In een later stadium, bij de invoering van het LEV-kader, wordt dit aantal hoger, aangezien er dan meer LEV’s kunnen worden gekentekend.
Geautomatiseerde voertuigen: nieuwe Europese wet- en regelgeving voor ondersteunende rijsystemen
De automatisering van voertuigen gaat steeds verder. Er komen meer rijhulpsystemen (Advanced Driver Assistance Systems, afgekort ADAS) en geautomatiseerde systemen (Automated Driving Systems, afgekort ADS) die de rijtaak voor langere tijd geheel zelfstandig kunnen uitvoeren. De vernieuwde Europese General Safety Regulation ((EU) 2019/2144) scherpt bestaande veiligheidseisen aan en stelt een aantal ADAS-systemen verplicht in nieuwe voertuigen. Denk hierbij aan bandenspanningscontrolesystemen, intelligente snelheidsassistentie, geavanceerde noodremsystemen en een gegevensrecorder voor incidenten. In voorbereiding op geautomatiseerd rijden is er nu verplichte regelgeving voor cybersecurity en software-updates.
De eerste ADS-functie ALKS (Automated Lane Keeping Systems) is niet verplicht in nieuwe voertuigen, maar mag met het inwerkingtreden van deze regelgeving wel op de markt worden gebracht. Verder bevat de General Safety Regulation eisen voor de typegoedkeuring van specifieke vormen van volledig geautomatiseerd transport van personen en goederen, zoals bezorgrobots, robottaxi’s, hub-to-hub en valet parking. Verder zal de Europese Commissie binnenkort ook regelgeving publiceren voor EU-typegoedkeuring van volledig geautomatiseerde voertuigen in bepaalde use-cases in kleine series (maximaal 1500 voertuigen per type per jaar).
De vernieuwde General Safety Regulation maakt de introductie van geautomatiseerde systemen op de Europese wegen mogelijk. Deze nieuwe regelgeving vraagt om andere kennis, methodieken en middelen voor de uitvoering van onze taken, zoals testen, goedkeuren, periodiek beoordelen (APK) en registreren. Ook het markttoezicht wordt steeds belangrijker, bijvoorbeeld om signalen van burgers en bedrijven te verzamelen over de werking van ADAS en ADS in de dagelijkse praktijk.
De ADS-regelgeving heeft eveneens impact op de dagelijkse werkzaamheden van andere uitvoeringsorganisaties in Nederland, zoals het CBR, wegbeheerders, hulpdiensten, dealers en verzekeraars. Daarnaast zijn er aanpassingen nodig aan nationale wet- en regelgeving, bijvoorbeeld op het gebied van aansprakelijkheid. Wij willen dat de introductie van voertuigen met ADS in Nederland beheerst verloopt. Daarom wordt onderzocht in welke gebieden deze veilig en verantwoord zouden kunnen worden ingezet. Het ministerie van IenW bereidt een nationale aanpak voor, in nauw contact met de verschillende stakeholders.
Gehandicaptenvoertuigen: de RDW is betrokken bij een nieuw kader voor gehandicaptenvoertuigen
Het aantal ongevallen met gehandicaptenvoertuigen in Nederland moet omlaag. Daarom werken we samen met het ministerie van IenW aan een nieuw kader voor gehandicaptenvoertuigen dat de veiligheid van deze voertuigen moet vergroten. Daarvoor kijken we welke eisen er aan het gebruik en aan de bestuurder kunnen worden gesteld om het veilige gebruik van deze voertuigen te bevorderen. En we kijken naar de gevolgen voor gebruikers en leveranciers en per type voertuig welke gebruikerseisen we logischerwijs moeten stellen.
We hebben een verdiepend onderzoek naar de randvoorwaarden voor een nieuw kader opgeleverd. Samen met het ministerie van IenW zijn we in gesprek met betrokken partijen over de resultaten van dit onderzoek. Daarnaast laat het ministerie van IenW op dit moment een onderzoek uitvoeren waarbij de regels van verschillende Europese landen op het gebied van gehandicaptenvoertuigen worden vergeleken. Dit onderzoek is naar verwachting in het najaar van 2022 afgerond.
Een veilig voertuig, ook na schade: RDW werkt samen met de ketenpartners aan verbeteringen in het schadeherstelproces
Voertuigen die niet goed zijn hersteld na schade kunnen gevaarlijk zijn voor inzittenden en andere weggebruikers. De RDW is verantwoordelijk voor de kwaliteit van schadeherstel en voor het toezicht op partijen die betrokken zijn bij schadeherstel. In opdracht van het ministerie van IenW werken we daarom samen met de ketenpartners aan voorstellen die het proces van schadeherstel verbeteren. Dit doen we in het project Schade.
Hierin maken we bijvoorbeeld onderscheid in de reden voor een rijverbod, zodat duidelijk is waarom een voertuig een rijverbod heeft gehad. En we verkrijgen meer inzicht in schadeaantallen en verbetervoorstellen voor de instroom. Hiermee komt de omvang beter in beeld en zoeken we met ketenpartners efficiënte en effectieve manieren om voertuigen die na schade een rijverbod moeten krijgen, die ook daadwerkelijk te laten krijgen. Dit alles staat in een blauwdruk die de RDW uiterlijk in het vierde kwartaal van 2022 aan het ministerie van IenW aanbiedt. Als het ministerie akkoord gaat met de blauwdruk, starten we in 2023 met een project om de gekozen richting uit te werken en uit te voeren.
Bron: Ontwikkelingen 2023, RDW
