Onderzoek van start; deelnemers worden nog gezocht
Les Elektrisch schakelt door
Les Elektrisch was een project in Gelderland, maar het is de bedoeling dat dit wordt uitgerold over heel Nederland. Daarvoor wordt een onderzoek gestart waaraan rijschoolhouders die lesgeven in elektrische en gewone lesauto’s kunnen meedoen. Bovendien heeft de organisatie een aantal opties en oplossingen aangedragen waarmee elektrisch lessen kan worden bespoedigd.
Het doel van Les Elektrisch is helder: het terugdringen van de CO2-uitstoot. Enerzijds direct, via leskilometers die zonder uitstoot worden afgelegd, anderzijds indirect doordat leerlingen die rijles hebben gehad in een EV na het behalen van hun rijbewijs ook in een EV willen blijven rijden.
Volgens Les Elektrisch erkent een grote groep rijschoolhouders het belang van verduurzaming van de branche en wil ook graag verduurzamen. Onderzoeken van de provincie Gelderland, de Hogeschool van Arnhem & Nijmegen (HAN), de Vereniging Elektrische Rijders en enquêtes tijdens Les Elektrisch-evenementen (webinars en roadshow) onderschrijven de ambitie van de rijschoolhouder om te verduurzamen. Tegelijk blijkt uit dezelfde praktijk dat een automaatrijbewijs niet in trek is. Weliswaar neemt de vraag naar automaatrijbewijzen de laatste jaren sterk toe - in 2016 deden ruim 2000 mensen examen voor zo'n rijbewijs, inmiddels is dat verdrievoudigd naar ruim 6.000 - maar met 3 procent is het nog steeds een klein aandeel.
Les Elektrisch heeft daarom zes pijlers gedefinieerd om elektrisch lessen te versnellen. Ze staan hieronder.
1.Code 78 heroverwegen
Les Elektrisch heeft zes pijlers gedefinieerd om elektrische rijlessen te versnellen
Het omzetten van Code 78 naar het Duitse model - of in ieder geval het Duitse model stimuleren - zorgt voor snellere adaptatie van elektrisch rijden. In Duitsland is het nu zo geregeld dat leerlingen die na het automaatrijbewijs toch nog de schakelmodule willen afleggen code 197 op het rijbewijs krijgen. Een van de argumenten is dat door code 78 af te schaffen dan wel het Duitse model in te voeren de drempel voor rijschoolhouders om te investeren in elektrische lesauto’s verlaagd wordt omdat deze dan meer en daarmee economisch haalbaar ingezet kunnen worden.
Een tegenargument is dat schakelauto’s niet per direct tot het verleden behoren; de vraag naar schakelrijbewijzen zal dus wel blijven. Met het Duitse model blijft er dan een mogelijkheid deze doelgroep te bedienen. Tegelijk is de verkooptrend de laatste jaren omgekeerd, er komen steeds meer nieuwe en gebruikte automaten bij. Dit vraagt in het kader van verduurzaming om een omslag in denken en doen: onderzoeken hoe ondanks code 78 het elektrisch lessen interessanter kan worden.
2. Verkeersveiligheid en rijvaardigheid onderstrepen
De elektrische (les)auto kan positief bijdragen aan zowel de verkeersveiligheid als (het aanleren van) de rijvaardigheid. De argumenten zijn de volgende:
a. Leren autorijden in een automaat maakt de uitvoering van de rijtaak eenvoudiger. De kandidaat kan meer aandacht besteden aan het veilig uitvoeren van andere rijtaken en verkeersinzicht en leert daardoor sneller en beter autorijden. Hierdoor wordt eerder meer aandacht besteed aan de verkeersveiligheid en het inschattingsvermogen in het verkeer neemt toe. Eventueel leren schakelen is dan ook makkelijker, omdat het verkeersinzicht al is aangeleerd. Hierdoor neemt de verkeersveiligheid uiteindelijk ook toe. Diverse rijscholen adverteren hier al mee.
b. Bij een regulier rijbewijs moet leren schakelen wel bij de start van rijlessen worden geleerd, omdat anders de auto niet te berijden is. Hierdoor wordt – zeker in het huidige verkeer – veel extra stress op de leerling gelegd. De praktijk: de leerling is met de techniek bezig, minder met de verkeerssituatie. Starten met een automaat - EV - neemt die drempel weg.
c. Met het Duitse model kan de bijdrage aan de verkeersveiligheid worden gemeten: hoeveel ongelukken hebben plaatsgevonden in bepaalde leeftijdsgroepen, met welk soort auto’s en met welk rijbewijs. De verwachting is dat de verkeersveiligheid zal toenemen door te leren rijden in een EV (ADAS, automaat), er is echter geen manier om dit te meten. Via code 197 is dit wel mogelijk.
3. Inzicht geven in daadwerkelijke kosten en marktontwikkelingen
Volledig elektrische auto’s zitten nog niet op het prijsniveau van een brandstofauto. Het verschil in de aanschafprijs schrikt zowel rijschoolhouders als aspirant-bestuurders af om er een aan te schaffen dan wel te leasen. Echter, de kosten voor een elektrische (les)auto zijn over de gehele verbruiksperiode (TCO, ‘total cost of ownership’), al wel lager.
4. Stimuleren van interesse in automaatrijlessen
Dit komt neer op het ontbreken van vraag uit de markt. Het zorgt bij rijschoolhouders voor terughoudendheid omdat minder klanten vragen om rijles in een EV of een brandstofautomaat. De uitdagingen zijn:
a. In veel gevallen besluiten ouders over het rijbewijs van hun kinderen en financieren zij dit. Een automaatrijbewijs wordt over het algemeen gezien als ‘geen echt rijbewijs' door ouders - en daarmee de leerlingen. Leerlingen zijn ook terughoudend omdat ze in alle auto's van vrienden, bekenden, familieleden e.d. willen kunnen rijden.
b. Rijden in een automaat heeft wel degelijk een toegevoegde waarde: rijschoolhouders geven aan dat de drukte in het verkeer voor elke leerling enorm is toegenomen de laatste decennia. Door de druk te verminderen via les in een elektrische lesauto wordt voor elke aspirant-bestuurder rust, overzicht en vertrouwen gecreëerd. Dit komt ook de verkeersveiligheid sterk ten goede. Deze toegevoegde waarde is nu echter nog onderbelicht.
c. Omzetten van het imago van een automaatrijbewijs via een gerichte communicatiestrategie. Het truttige imago hiervan dient in perspectief te worden gesteld van o.a. ‘2030': gemak, duurzaam, ondersteund (via ADAS) en luxe gevoel.
d. Elke leerling - ongeacht type rijbewijs - tijdens de rijopleiding kennis laten maken met elektrisch rijden, dus minimaal een X aantal lessen in een elektrische lesauto.
5. Branchebreed draagvlak creëren
De rijschoolbranche is gefragmenteerd georganiseerd. Er bestaan 6 brancheorganisaties die gezamenlijk 60 procent van de markt vertegenwoordigen. Deze zijn vooralsnog niet onderling verbonden of georganiseerd. Daarnaast zijn zzp'ers over het algemeen niet aangesloten bij een brancheorganisatie. Randvoorwaarden voor draagvlak:
a. Breed draagvlak zorgt ervoor dat met het ministerie van Infrastructuur & Waterstaat constructieve gesprekken kunnen worden gevoerd over nader onderzoek naar de haalbaarheid van bijvoorbeeld het Duitse model. Dit is een randvoorwaarde vanwege de kwaliteit en toetsingscriteria die het Duitse model van de branche vraagt. Invoering van de ‘collegiale toets’ kan hierbij bijvoorbeeld goed worden benut.
b. Sturen op een georganiseerde en door zowel de wetgever als branche gedragen pilot is van groot belang. Een dergelijk top-down benadering geeft vertrouwen. Positieve resultaten zullen het draagvlak vergroten en eensgezindheid op dit thema in de branche creëren.
6. Noodzaak tot informeren
Onwetendheid is nog altijd een grote factor, zowel bij rijscholen als bij aspirant-bestuurders. Door hen te stimuleren met kennis over en ervaring in elektrische auto’s zal de balans op den duur omslaan naar de kant van EV.
Onderzoek
Om de gang erin te houden, is Les Elektrisch op zoek naar rijinstructeurs die willen meedoen aan een onderzoek dat de hogeschool HAN gaat uitvoeren. Les Elektrisch gaat onderzoeken of het lessen in elektrische auto’s (EV) of automaten leidt tot minder rijlessen dan wanneer in conventionele schakelauto's wordt gelest. Daarbij is volgens Les Elektrisch de verwachting dat leerlingen sneller verkeersinzicht zullen opdoen als zij aan het begin van hun rijopleiding geen technische handelingen (koppelen en schakelen) hoeven te leren. Omdat ze in een EV les krijgen, kunnen ze zich direct concentreren op het verkeer. Om toch af te rijden voor een schakelrijbewijs zullen ook lessen in schakelauto’s gegeven moeten worden. Het moment van overstappen mogen de rijinstructeurs bepalen. Ook dat moment van overstappen is voor Les Elektrisch interessant om te weten.
Er wordt gezocht naar minimaal tien rijscholen die in de periode september 2022 tot en met januari 2023 elk minimaal tien leerlingen willen volgen. Vijf leerlingen die alle lessen in een schakelauto rijden en vijf leerlingen die starten met een EV/automaat en later pas leren schakelen.
Op basis van de uitkomsten van dit onderzoek en de resultaten van de wetsverandering in Duitsland gaat Les Elektrisch in gesprek met het ministerie van Infrastructuur & Waterstaat over de wetgeving in Nederland. Jouw inbreng is dus voor de hele branche van groot belang.