'Dummy-kandidaten' vervuilen reserveringssysteem CBR
Rijscholen machtigen kandidaten die niet in een rijopleiding zitten en ook niet de intentie hebben om examen te doen
Rijscholen zijn volgens het CBR weer eens ondeugend. Er zijn rijschoolhouders die voor examenkandidaten die daar nog lang niet klaar voor zijn of die zelfs niet eens bij de rijschool aan het lessen zijn een plek reserveren, waarna zij worden teruggetrokken om plaats te maken voor een echte kandidaat. De minister noemt dit oneigenlijk gebruik, maar ondernemers zullen het ongetwijfeld ‘gebruikmaken van de mogelijkheden' noemen. Hoe dan ook wordt hier paal en perk aan gesteld.
26 weken
De reserveringstermijnen lopen nog niet terug, eerder is het tegendeel het geval. In de week van 13 tot en met 19 juni duurde het landelijk gemiddeld 15,5 weken voordat je je eerste praktijkexamen auto kon doen en voor de herexamens was dat 8,0 weken. Dat is 8,5 week, respectievelijk 3 weken langer dan dat het CBR met het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat heeft afgesproken. Met uitzondering van met name Limburg en enigszins in Zeeland is er geen provincie die ontkomt aan lange reserveringstermijnen, maar in de Randstad is de pijn veel heviger dan elders. Spijkenisse spant de kroon met 26 weken wachten op het eerste examen en 16 weken op een herexamen.
Maatregelen
Het CBR heeft op basis van deze cijfers besloten tot een aantal maatregelen, waarbij de maatregel dat je na twee keer gezakt te zijn 15 weken moet wachten (bijna de dubbele termijn van wat ‘normaal’ is) op een nieuw examen. Voor Stephan van Baarle was dit aanleiding een aantal vragen te stellen aan minister Harbers van Infrastructuur en Waterstaat. Wat betreft de hierboven omschreven maatregel vraagt hij zich af of die definitief is of dat het een voorstel betreft. Met andere woorden: kunnen we er nog vanaf? dat is wat Van Baarle wil weten. Het antwoord is eigenlijk nee: dit wordt op 1 september ingevoerd.
'Maatregel wordt genomen om misbruik te voorkomen'
Examencapaciteit vergoten
Harbers schrijft: “Het CBR heeft in de afgelopen periode al een groot aantal maatregelen genomen om de examencapaciteit te vergroten. Naast het werven en opleiden van nieuwe examinatoren en aanvullende maatregelen om het verzuim terug te dringen (onder andere door extra monitoring en het inzetten van verzuimcoaches) betreft dit o.a. het maximaliseren van overwerk, werken op feest- en herdenkingsdagen, het verlengen en terughalen van gepensioneerde examinatoren, het detacheren van examinatoren vanuit CBR-locaties waar de druk op de examens wat lager is naar de Randstad, en het opschorten van voortgangsgesprekken. Daarnaast is een aantal maatregelen genomen dat tot doel heeft rijscholen te stimuleren de kwaliteit van de opleiding te verhogen waardoor kandidaten eerder slagen en er minder beroep op herexamens wordt gedaan. Deze maatregelen zijn vooraf afgestemd met de verschillende brancheorganisaties van rijscholen. Op basis van het overleg met de brancheorganisaties heeft het CBR de voorgestelde maatregelen aangepast. De beoogde invoeringsdatum is 1 september 2022.”
Rechtvaardig?
Als tweede vraagt Van Baarle de minister of hij het rechtvaardig vindt dat kandidaten die reeds een rijexamen hebben gedaan langer moeten wachten op een herexamen? “Wat is hiervan de achterliggende rationale en wat levert dit concreet op?”, aldus Van Baarle.
Stimuleren
Harbers: “Al een aantal jaren hanteert het CBR een periode van twee weken tussen het eerste examen en een herexamen. Dit vanuit de gedachte dat kandidaten met een reden gezakt zijn en vaak nog een aantal lessen nodig hebben om op het juiste niveau te komen. Eerder zag het CBR kandidaten soms binnen een paar dagen terugkomen en vaak met het resultaat dat zij wederom zakten voor het praktijkexamen."
"Om te stimuleren dat kandidaten voldoende tijd en aanvullende rijlessen nemen - en daarmee de kans om te slagen vergroten - heeft het CBR de termijn van twee weken opgehoogd naar vier weken en deze maatregel ook van toepassing gemaakt op de overige particuliere praktijkexamens. De verwachting is dat hiermee het percentage kandidaten dat slaagt bij het (her)examen omhoog gaat. Elk procentpunt dat het slagingspercentage stijgt betekent jaarlijks ongeveer 8.000 minder herexamens. Een stijging met 5% levert een capaciteit van circa 40.000 examens op, wat overeenkomt met een daling van de reserveringstermijn met vier weken.”
Absurde termijn
En dan komen we bij de kandidaten die na twee keer examen te hebben gedaan nog niet klaar zijn met het traject en die in de nieuwe situatie liefst 15 weken moeten wachten. “Acht u dit ook een absurde termijn voor mensen die graag hun rijbewijs wensen te halen?”, schenkt Van Barale heldere wijn.
Dat vindt Harbers niet. “De gedachte achter deze maatregelen is dat rijscholen en kandidaten gestimuleerd worden pas op examen te komen als zij daar ook echt klaar voor zijn (examengereed). Het percentage kandidaten dat de eerste keer slaagt schommelt al jaren rond de 50%. Bijna 1.200 rijscholen hebben zelfs een slagingspercentage lager dan 30%. Daarnaast worden jaarlijks 2.500-3.000 examens voortijdig afgebroken omdat de examinator de rijcapaciteit van de kandidaat als dermate onder de maat beoordeelt dat die een gevaar vormt voor de verkeersveiligheid. Zowel het CBR als de vertegenwoordigers uit de branche vinden het huidige slagingspercentage (te) laag. Door de wachttijd voor een derde examen (het tweede herexamen) naar achteren te schuiven (15 weken) is de verwachting dat dit rijscholen en kandidaten stimuleert alles op alles te zetten om in maximaal twee keer te slagen en dat daarmee het slagingspercentage zal stijgen.” Waarna de uitsmijter volgt: “De verwachting is dat met deze maatregel het aantal kandidaten dat in twee keer slaagt zal stijgen."
Dummy-kandidaten
Vervolgens komt Van Baarle met de vraag wat de reden is dat de geldigheid van een nieuwe machtiging na 12 maanden komt te vervallen en ook wat de reden is dat na twee keer annuleren de machtiging van de kandidaat komt te vervallen.
In het antwoord op deze vraag komt Harbers met de dummy-kandidaten op de proppen. ”Deze maatregel wordt genomen om misbruik van machtigingen te voorkomen. Het CBR heeft sterke vermoedens - die worden onderbouwd door signalen uit de branche - dat er rijscholen zijn die gemachtigd worden door kandidaten die niet in een rijopleiding zitten en ook niet de intentie hebben om examen te doen (zogenaamde dummy-kandidaten). Voor deze kandidaten worden examens gereserveerd, vervolgens op een later moment weer geannuleerd en de vrijgekomen plekken worden dan snel gereserveerd voor ‘echte' kandidaten. Dit is oneigenlijk gebruik van het reserveringssysteem van het CBR. Sommige kandidaten worden op die manier een groot aantal keren opgevoerd en vervolgens weer geannuleerd. Dit gaat ten koste van de mogelijkheid van andere kandidaten om een plek te reserveren. De maatregel is bedoeld om dit gedrag te ontmoedigen. Overigens ontvangt de kandidaat een notificatie voordat de machtiging afloopt en kan hij de machtiging vrij eenvoudig (en kosteloos) verlengen door de rijschool opnieuw te machtigen.”