Afschaffing automaatcode staat al jaren op de agenda, maar er gebeurt niets
Een groeiend aantal rijscholen vindt dat minimaal een les in een elektrische lesauto onderdeel is van een rijopleiding. Dat heeft geleid tot Kamervragen. Uit de antwoorden blijkt dat er weinig schot in de zaak zit en dat is al jaren zo. De rijscholenbranche hobbelt al jaren achter de feiten aan, wil best veranderen, maar 'de politiek' houdt progressie tegen.
“Uit navraag bij de rijscholenbranche komt naar voren dat betrouwbare cijfers niet voorhanden zijn. Een voorzichtige conclusie is dat rijles in een elektrische auto op zeer beperkte schaal plaatsvindt. De vraag naar rijlessen in een elektrische auto lijkt wel toe te nemen. Daarnaast komt uit de navraag naar voren dat de grotere rijscholen eerder een elektrische auto aanschaffen dan de kleine rijscholen.”
Niet veel
Dit antwoordt minister Harbers van Infrastructuur en Waterstaat op vragen van Kamerlid Van Ginniken (D66). De essentie van zijn vragen is dat hij wil weten wat de huidige status is van het aantal lessen dat in Nederland in een elektrische auto wordt gegeven. Dat zijn er volgens de minister waarschijnlijk niet veel. Er zijn volgens hem drie redenen waarom de branche terughoudend is: “De eerste is de relatief hoge aanschafprijs. De tweede is de beperkte actieradius die het niet mogelijk maakt een hele dag achter elkaar les te geven. De derde reden is het feit dat leerlingen die les krijgen en examen doen in een automatisch geschakelde auto (dit betreft alle elektrische en hybride auto’s) een zogenaamde ‘automaatcode’ op hun rijbewijs krijgen. Dit houdt in dat zij met dit rijbewijs niet in handgeschakelde auto’s mogen rijden.”
Aanmoedigen
Van Ginniken wil ook weten of het misschien zin heeft om de branche aan te moedigen over te gaan op elektrische lesauto’s. “Het aanmoedigen van het gebruik van een elektrische auto tijdens de rijles kan positief bijdragen aan het beeld over elektrische auto’s. Als iemand al rijles heeft gehad in een elektrische auto zal dat het maken van een weloverwogen keuze van het type auto dat mogelijk wordt aangeschaft vergemakkelijken. Uit enquêtes in het kader van een experiment van de provincie Gelderland ‘Les Elektrisch’ komt naar voren dat aspirant-bestuurders tevreden tot zeer tevreden zijn nu zij ervaring hebben opgedaan in een elektrische auto. Voor de minister is dat aanleiding om dit project uit te rollen over Nederland (zie het artikel hierover elders in deze Rij-instructie).
'De vraag naar rijlessen in een elektrische auto lijkt wel toe te nemen'
Specifieke vaardigheden
Ook is Van Ginniken benieuwd of rijden in een elektrische auto specifieke vaardigheden behoeft en of deze vaardigheden deel uitmaken van de examens. Harbers: “Voor elektrisch rijden gelden op onderdelen andere vaardigheden dan de ‘conventionele’ auto’s. Denk daarbij aan bijvoorbeeld de ‘one pedal drive’ (remmen en gas geven met één pedaal, met minimaal gebruik van het rempedaal), het goed plannen van de autorit en het hoge vermogen van een elektrische auto waardoor hij sneller accelereert dan een conventionele auto. Dit laatste heeft invloed op de voertuigbeheersing.”
“Een aantal aspecten van elektrisch rijden komt nu al aan de orde in het theorie-examen. De verwachting is dat wanneer elektrisch rijden meer de standaard is geworden, het praktijkexamen daarin uiteraard mee verandert. Dit betekent dat het CBR andere eisen zal gaan stellen voor het behalen van dit praktijkexamen. Als een rijschool rijles in een elektrische auto aanbiedt dan hoort in de rijopleiding aandacht te zijn voor onderwerpen als tijdig laden en inschatting van de actieradius.”
Niet verplichten
Het Kamerlid vraagt zich tevens af of er in het huidig examen en dus in de rijlessen al aandacht wordt besteed aan milieubewust autorijden. Blijkbaar heeft Van Ginniken Het Nieuwe Rijden dat usance is in de rijopleiding en dat al bestaat sinds 2006, gemist. Dat is overigens wat anders dan om dit te verplichten, want daar voelt Harbers niets voor. “In de rijopleiding wordt al rekening gehouden met milieubewust rijden zoals eerder laten uitrollen van het voertuig en onder een bepaald aantal toeren rijden en dergelijke, maar van een voorgeschreven curriculum ten behoeve van de rijopleiding is in het huidige stelsel geen sprake”, laat hij weten.
Kip en ei
Alles bij elkaar is duidelijk dat elektrische rijlessen een kip-en-ei-kwestie is. Pas als de automaatcode eraf gaat, valt een doorbraak te verwachten van de elektrische lesauto. Om die reden gaat Harbers zich in Europa sterk maken voor afschaffing van de automaatcode. Hierdoor wordt het voor leerlingen makkelijker om voor een volledig elektrisch les- en examentraject te kiezen. Daarbij moet de verkeersveiligheid goed worden geborgd. Maar snel zal dit niet gepiept zijn. “Een voorstel van de Europese Commissie wordt eind dit jaar verwacht, waarna er naar verwachting nog verschillende jaren nodig zijn voor het doorlopen van de EU-wetgevingsprocedure."
Eerdere belofte
Hierbij dient wel in het achterhoofd te worden gehouden dat voormalig minister Van Nieuwenhuizen van IenW al eerder, op 16 januari 2020 om exact te zijn, ook al eens heeft beloofd dat er schot in deze zaak zou komen. Op vragen van Remco Dijkstra (VVD) antwoordde zij: “De rijschoolbranche, maar ook andere partijen zoals de Vereniging Elektrisch Rijden, pleiten regelmatig voor een versoepeling van de regelgeving op dit vlak, zowel in hun contacten met IenW als in die met uitvoeringsorganisaties als het CBR en IBKI. De huidige formulering van de Europese rijbewijsrichtlijn geeft geen mogelijkheid om af te wijken van de verplichting om een automaatcode op het rijbewijs te noteren als het examen is afgelegd in een automatisch voertuig."
"Uiteraard onderstreep ik het belang van een verdere vergroening en innovatie binnen de rijschoolbranche, zeker als daarmee kandidaten meer in aanraking komen met hybride en elektrische voertuigen. Ik zet mij, samen met het CBR en IBKI, nu al in om de inzet van hybride en elektrische lesvoertuigen te faciliteren, binnen de bestaande (Europese) regelgeving. Vanuit de harmonisatiegedachte van de Europese rijbewijsrichtlijn vind ik het van belang dat de toekomst van de automaatcode in de eerste plaats op een gecoördineerde manier op Europees niveau wordt geregeld. Ik heb de Europese Commissie dan ook gevraagd om dit onderwerp op het eerstkomende rijbewijscomité in maart in Brussel te bespreken.”
Daar hebben we nadien nooit meer wat over gehoord. Hoezo, ambtelijke molens malen traag. Om niet te zeggen: ze malen niet.