Analyse van open data CBR leert:
Hoger slagingspercentage is
voor tientallen rijschoolhouders
een heidense klus
Quid pro quo. Voor wat hoort wat. Het CBR haalt alles uit de kast om meer examencapaciteit te creëren, maar de rijscholenbranche op haar beurt moet er dan voor zorgen dat het slagingspercentage omhoog gaat. Dat wordt een hele kluif.
Discussies over het slagingspercentage horen bij de branche als psalmen en gezangen in de kerk. Lange tijd waren deze slagingspercentages niet bekend, totdat het CBR besloot ze te publiceren. Dat ging niet zonder slag of stoot - de branche was er helemaal niet blij mee - maar anno 2021 weten we niet beter dan dat je van elke rijschool in een mum van tijd het slagingspercentage eerste en tweede examens kunt opduiken.
De gedachte erachter was dat de consument deze gegevens zou gebruiken om zich aan te melden bij de betere rijschool, maar dat valt in de praktijk tegen. In al die jaren dat het CBR bestaat en rijscholen kandidaten aandragen, is het slagingspercentage nog nooit echt hoog geweest.
Kruistocht
Alexander Pechtold startte een paar maanden na zijn aantreden als algemeen directeur van het CBR een kruistocht tegen het in zijn ogen veel te lage slagingspercentage eerste examens van gemiddeld 48 procent. Regelmatig kwam hij erop terug, als laatste bij de recente persconferentie waar hij liet weten dat hij verwacht dat de sector er alles aan zal doen om het slagingspercentage op te krikken. Elke procent hoger betekent namelijk 8.000 minder examens, dus dat schiet op als je het niveau weet op te krikken naar 60 procent. Wan dat is het percentage dat hij even uit de losse pols als mooie stip op de horizon plaatste.
Sanering
Iedere rijschoolhouder weet ongetwijfeld of er voor hem werk aan de winkel is om het slagingspercentage op te krikken
Rij-instructie vroeg hem bij die gelegenheid of op deze manier de lockdown niet ook een mooie kans is om in de branche een sanering teweeg te brengen. Een kans om het dorre hout te kappen. Dat ontkende Pechtold, maar hij zei wel dat, als de sector hierin geen slagen kan maken, er wellicht draconische maatregelen wachten. Zoals: ben je twee keer niet geslaagd, dan sluit je achteraan aan in een lange rij. Pechtold ziet het als belonen van goed gedrag en goede kwaliteit, maar natuurlijk brak er op de sociale media weer een storm van kritiek los.
Maatregelen
Los van de wens van een hoger slagingspercentage, neemt het CBR zelf ook maatregelen om ervoor te zorgen dat de ruim 600.000 examens die nu in het stuwmeer zitten, weggewerkt worden. Er wordt ingezet op 100 nieuwe examinatoren (die vind je overigens niet zomaar, dat heeft de recente geschiedenis wel bewezen), examinatoren die zijn gepensioneerd maar nog wel houdbaar zijn wordt gevraagd om weer terug te komen en er wordt flink overgewerkt bij de examencentra.
Normering aanpassen
Elders in deze Rij-instructie doet onze anonieme columnist Dwarsligger een andere suggestie: misschien moet het CBR ook eens gaan nadenken over verandering van de normering. De lat wat lager leggen voor de kandidaat? Welnu, dat gaat hem niet worden. Tijdens een interview met Rij-instructie in juni afgelopen jaar (de eerste lockdown zat er net op, de tweede was in nog geen velden of wegen te bekennen) antwoordde Pechtold op de vraag of hij voor zichzelf een doel voor ogen heeft, onder andere dit: "Lastig. Ik kan natuurlijk de normen verlagen, maar daar wordt niemand vrolijk van. Dus moet de opleiding beter." Je kunt niet zeggen dat hij er doekjes omheen windt. En hij zei nog meer: "Op die 50 procent ben ik niet trots, maar ik hoop de opleiders ook niet. Als de branche niet goed opleidt, zitten wij met dit soort slagingspercentages."
Dat mag je toch melden?
Plus: “Als je als voortgezet onderwijs merkt dat alle leerlingen die van de basisschool komen problemen hebben met d en dt en je constateert dat er blijkbaar iets fout is aan de manier waarop dat wordt aangeleerd, dan mag je dat toch bij de basisschool melden? Dat lijkt mij verstandig, want daarmee start je in elk geval de dialoog. Vervolgens kun je de vraag stellen: waar ligt dat aan? Aan de kwaliteit van sommige opleiders? Nou, benoem dat dan, daar is niets mis mee. Wij publiceren als CBR de slagingspercentages van elke rijschool, dat is een begin. Kijk, ik ben niet de algemeen directeur van de rijscholenbranche. Ik neem in deze slechts waar. Maar ik heb er wel mee te maken, ik benoem wat ik zie en ik wil meedenken en meewerken aan oplossingen."
Verkeersslachtoffers
“Bovendien is het zo dat de politiek wil dat het aantal verkeersslachtoffers daalt. De ambitie is nul verkeersdoden. Of dat haalbaar is, is de vraag, maar zonder goede ambitie bereik je niets. Als je dat als doel stelt, dan moet je teruggaan naar alle componenten die daaraan kunnen bijdragen en dan kom je uiteindelijk ook uit bij het examen en de opleiding. Wat het examen betreft kun je de vraag stellen of de manier waarop dat nu is georganiseerd de ideale poortwachter is om de verkeersveiligheid te bevorderen. En wat de opleiders betreft kun je je afvragen of het goed is dat je, als je gaat googelen op 'rijschool', je via allerlei slimme systemen terechtkomt bij de rijscholen waar je liever niet terecht wilt komen. Daar ligt een taak voor de rijschoolbranche, maar zeker ook voor het CBR. Ik kan in de positie waarin wij zitten toch niet zeggen dat we niks te maken hebben met het voortraject.”
Er gaat wat veranderen
Pechtold trekt zich dit dus aan, vindt dat er snel iets moet verbeteren en noemt man en paard. Aangezien Pechtold ook Emile Roemer heeft voorzien van input voor zijn verslag dat in april komt, kunnen we er haast vergif op innemen dat we hier 'iets' van gaan terugvinden. Als rijschoolsector kun je wel blijven piepen en klagen, maar er gaat toch echt wat veranderen.
Hoe zit het nu?
Inmiddels zijn we wel benieuwd hoe het nou eigenlijk zit met die slagingspercentages. Om die reden hebben wij aan een data-analist gevraagd om de open data van het CBR door de wasmachine te halen om te zien hoeveel procent van de rijscholen bij een gewenste verhoging van het slagingspercentage naar 60 procent. De resultaten staan in de tabellen bij dit artikel.
6.995 rijscholen
Vooraf: in de branche wordt altijd gesproken over ongeveer achtduizend rijscholen, maar in de data van het CBR staan er geen 8.000 en zelfs geen 7.000. Het totaal aantal rijscholen met minimaal één examen van alle categorieën op jaarbasis is 6.995 en het totale aantal rijscholen met minimaal één B-examen staat momenteel op 6.359. Er eten dus al beduidend minder ondernemers uit de ruif.
45 procent
De tabellen dan maar. De eerste tabel betreft het slagingspercentage eerste examens categorie B (daar zijn alle drie tabellen op gebaseerd) van alle rijscholen. Heel bedroevend is om te beginnen dat dit met 45 procent nog 3 procent lager ligt dan het percentage van 48 procent. De situatie is dus nog schrijnender dan dat Pechtold heeft aangegeven. Vervolgens blijkt dat precies de helft van de rijscholen een slagingspercentage heeft dat onder de 50 procent ligt, 38 procent haalt de 40 procent niet en 26 procent komt zelfs niet aan een slagingspercentage van 30 procent.
51 procent
De tweede tabel betreft het slagingspercentage van rijscholen met meer dan 40 examens. Dat zijn namelijk rijschoolondernemers die dit vak fulltime uitoefenen. Het gemiddelde van deze rijscholen ligt met 51 procent liefst 6 procent boven dat van alle rijscholen. Je zou dus kunnen stellen dat de eenpitters het percentage behoorlijk drukken.
Van deze rijscholen komt 42 procent niet aan het gemiddelde van deze 51 procent en liefst 11 procent haalt de 30 procent niet. Ongetwijfeld weet iedere rijschoolhouder zelf in welk kamp hij zit en of er voor haar of hem werk aan de winkel is.
Grote rijscholen
We hebben nog een tabel, die van de 20 grootste rijscholen op dit moment met hun slagingspercentage. Van hen hebben er liefst elf een slagingspercentage dat hoger ligt dan het landelijk gemiddelde en van hen zouden er nu al drie zelfs een slagingspercentage van minimaal 60 procent halen. ANWB Rijopleiding E&R spant daarbij de kroon met liefst 80 procent, maar ook de verkeersscholen Ezendam en Dam mogen zichzelf op de borst slaan. De rijscholen ANH Rijopleidijgen, Brunen, West-Friesland, HERS de erkende rijschool en Bruinsma Verkeersopleidingen halen het net niet, maar zitten er wel tegenaan en zitten in elk geval dik boven het landelijk slagingspercentage.
Hiermee willen we maar zeggen dat het ook voor een grote rijschool niet onmogelijk is om een hoog slagingspercentage te halen. Terwijl ook zij, of misschien zelfs wel juist zij, rijlessen aanbieden aan wat wordt genoemd ‘moeilijke leerlingen'.
