Wat is dat eigenlijk, goede luchtverversing?
Luchten en ventileren anno 2021
Tekst: Irma van den Berg
Nu 2021 een feit is en vaccinatie nabij, blijft ventileren toch belangrijk. We voeren uit wat het CBR ons opdraagt: luchten en ventileren met de portieren open, maar het blijkt wel goed te zijn.
Onderzoek in Londen en Barcelona naar de luchtkwaliteit in taxi’s toont dat taxichauffeurs dagelijks veel viezigheid inademen. Al is onze randstad geen Londen, maar misschien toch vergelijkbaar met rijles. In een drukke stad is de luchtkwaliteit slechter dan op stroomwegen. Het interieurfilter voorkomt weliswaar inademing van roetdeeltjes, lucht, damp, pollen, stof, vuil en vet, maar alleen bij gesloten ramen. Om de CO2-waarden in het interieur te verlagen rijden taxichauffeurs vaak met de ramen open. Daardoor halen ze viezigheid van buiten naar binnen. Ramen dichthouden halveerde de verontreiniging.
Luchtvochtigheid
Volgens verschillende studies zijn de luchtvochtigheid en het infectierisico direct aan elkaar gerelateerd. De aanbevolen waarde is 40%-60% luchtvochtigheid. Daaronder of erboven is het risico op virusinfectie groter. Bij lagere luchtvochtigheid kunnen virussen langer in de lucht zweven en op uitgedroogde oppervlakken langer besmettelijk blijven.
Bij een hogere luchtvochtigheid verspreiden de aerosoldruppels in de lucht zich sneller. Daarom zie je tijdens de wintermaanden veel griepvirussen. Door de hoge luchtvochtigheid buiten en de droge lucht binnen verspreiden virussen zich gemakkelijker.
'Iets bespreken? Doe dat met geopende portieren of buiten op ruime afstand terwijl je ondertussen ventileert'
Binnen de normen
In elke ruimte moet de concentratie koolstofdioxide (CO2) binnen veilige normen blijven. CO2-uitstoot vindt plaats door verbranding van fossiele brandstoffen, maar ook dieren en mensen stoten het uit. Aangezien Covid-19 oftewel corona, net zoals onder meer CO2, in uitgeademde lucht zit, was ik benieuwd naar de CO2-concentratie in de lesauto. In combinatie met goede luchtverversing daalt de concentratie infectiedeeltjes. Daardoor neemt het infectierisico voor de inzittenden in de lesauto af, al garandeert een laag CO2-gehalte nooit een nul-infectierisico.
Stilstaand
Het CBR verplicht ons voorafgaand aan het examen te luchten. Stilstaand. Maar is dat tijdens de rijles of examenrit ook verstandig? Bij halen en brengen zit je soms een kwartier met z’n drieën in de lesauto. Zowel het aantal inzittenden als de doorgebrachte tijd in de lesauto hebben een sterke impact op het besmettingsrisico.
Maar wat is goede luchtverversing? Hoe? Ramen open? Dicht? Airco? Recirculatie? Verse luchtinvoer? Welke ventilatorstand? Vanwege ‘meten is weten’ hebben we de CO2, de temperatuur en de luchtvochtigheid tijdens de rijles drie dagen gemeten met een CO2-meter.
Via druppels
Coronavirussen worden voornamelijk via druppels of aerosolen overgedragen. Bij het uitademen komen de fijnste druppeltjes waterdamp (aerosolen) vrij, die bij temperaturen onder nul als condenserende nevel zichtbaar worden. Bij een besmet persoon bevatten de aerosolen ook virussen. Als een gezond persoon de aerosolen inademt, kan hij bij overschrijding van de minimale dosis nodig voor de infectie via de slijmvliezen besmet raken. Hoe meer uitgeademde lucht (en dus ook aerosolen in de lucht) des te groter de infectiekans. De concentratie van aerosolen en CO2 is dus direct gerelateerd.
Stevig ventileren
Stevig ventileren van de lesauto, zowel tijdens de rijles als daarna, is noodzakelijk om gevaarlijke infectieuze deeltjes af te voeren. De meeste virusdeeltjes bevinden zich in de kleinste deeltjesfacties en kunnen tot drie uur na uitstoot nog in de lucht hangen. De ideale hoeveelheid CO2 ligt tussen de 400 en 450 ppm (een concentratie van 1 ppm is één deel van een product op een totaal van een miljoen delen) bij een luchtvochtigheid tussen de 40 en 60%.
Conclusie
Tijdens de rijles bleven we binnen de norm met de verwarming op 20-21 graden, de mechanische ventilatie op stand drie en het rechterzijraam elk kwartier enkele minuten halfopen. Een combinatie van mechanische en natuurlijke ventilatie dus! De getallen waren hoger met drie personen of in een koude lesauto. Snel verwarmen en vervolgens goed ventileren brachten de gewenste waarden terug.
Bij uitleg met uitgeschakelde motor stegen de waarden snel: binnen vijf minuten 1000 ppm en hoger. Bij een draaiende motor met de ventilator aan bleef het hoog; tussen de 600 en 900 ppm.
Iets bespreken? Doe dat met geopende portieren of buiten op ruime afstand terwijl je ondertussen ventileert. Dat verkleint de kans op infectie en het mondkapje kan ook even af. Gebruik de airco uitsluitend met verse buitenlucht. Gebruik geen recirculatie.
