Nederland loopt voorop met toezicht telefoongebruik
Nederland loopt in Europa voorop met het toezicht op telefoongebruik in het verkeer. Die voorzichtige conclusie trekt SWOV in het rapport Handhaving van het verbod op handheld telefoongebruik.
Sinds 2019 is expliciet gemaakt dat het verbod niet alleen betrekking heeft op het vasthouden van een telefoon, maar ook om het vasthouden van andere mobiele elektronische apparaten. Dus ook voor navigatiesystemen, tablets en muziekspelers.
Belangrijke bron van afleiding
Het gebruik van de smartphone in het verkeer is een belangrijke bron van afleiding waardoor de uitoefening van de verkeerstaak verslechtert. Handelingen met de telefoon waarbij een scherm wordt bediend, zoals appen, blijken daarnaast de kans op een ongeval te verhogen. Veel landen hebben daarom een verbod op (handheld)smartphonegebruik ingesteld. In Nederland geldt dit verbod sinds 2009 voor alle bestuurders van een voertuig, inclusief fietsers. Daarnaast is het verbod op het vasthouden van een mobiele telefoon uitgebreid tot het vasthouden van een ‘mobiel elektronisch apparaat voor communicatie of informatieverwerking’.
Resultaten
De twee voornaamste handhavingsmethoden van het smartphoneverbod zijn surveillance en cameratoezicht. Met name mobiele surveillance geldt als een effectieve methode om overtreders op smartphonegebruik te betrappen.
Een andere handhavingsmethode is het gebruik van camera’s boven of langs de weg. ‘Slimme’, deels automatische camera’s worden sinds kort in Nederland toegepast, waarmee Nederland de wereldwijde primeur heeft. Deze camera's leggen de handen van de bestuurder en het kenteken vast, het gezicht blijft buiten beeld. Alleen als het systeem vermoedt dat er een telefoon wordt vastgehouden, gaat de foto naar het CJIB. Daar beoordeelt een boa de overtreding definitief.
Probleem
Een specifiek probleem bij zowel surveillance als cameratoezicht is dat automobilisten vaak proberen om hun telefoon zo te houden dat hij van buitenaf lastig te zien is, bijvoorbeeld op schoot of dicht naast het portier. Bij cameratoezicht is het verder van belang dat de camera diep in een auto kan kijken. Daartoe moet een camera zo recht mogelijk naar beneden worden gericht.
Het lijkt erop dat handhaving van het verbod op handheldsmartphonegebruik voorlopig beperkt zal blijven tot surveillance en camera's. Experimenten met nieuwe technologieën om mobiel telefoongebruik te detecteren, kampen op dit moment nog vaak met te veel praktische en juridische problemen om voor handhavingsdoeleinden te worden ingezet.