Automaat stamt uit de jaren veertig
De eerste automaat werd aan het begin van de jaren veertig ontwikkeld door Earl Thompson, ingenieur bij General Motors. Thompson had er een mooie naam voor bedacht: de Hydramatic Drive. De eerste werd geplaatst in een Oldsmobile voor een meerprijs van 57 dollar. Vooral in de VS, maar ook in Japan, was de automaat eigenlijk vanaf acquit een enorm succes. Zelfs zo enorm dat de fabrikanten al snel besloten dat deze standaard moest worden in plaats van leverbaar als optie.
Niet in Europa
Zo niet in Europa. De Europeanen houden krampachtig vast aan het pookje met het kenmerkende H-patroon. Transporthistoricus Gijs Mom liet in 2011 in het blad De Zaak weten dat de belangrijkste reden hiervoor is dat het wegennet in Europa wezenlijk anders is dan in de VS. “In tegenstelling tot de VS waren de wegen in Europa bochtiger en de gereden afstanden korter. Men wilde hier het vermogen van de motor meer kunnen beïnvloeden, en dat kon met een handbak beter dan met een automaat.”
Economische reden
Er is nog een tweede reden en die is een puur economische. “Automaten verbruikten in de jaren 50, 60 en 70 meer brandstof door het lagere rendement in vergelijking met een handgeschakelde auto. In Amerika was dat door de lage brandstofprijzen geen probleem; hier was het dat wel”, aldus Mom, die al wel een kentering zag aankomen. “Het snelwegennet is uitgebreid en de wegen worden steeds rechter. En omdat we ook hier steeds vaker met files en congestie te maken krijgen, nadert het plezier van de handbak zijn grenzen. Betere controle over het motorvermogen weegt steeds minder vaak op tegen het gemak van een automaat in de file. Het gemaksidee begint de overhand te krijgen. En omdat ze ook steeds zuiniger worden, is het logisch dat de populariteit van automatische versnellingsbakken stijgt.”
Mentaliteitsverandering
Volgens ex-rallycoureur Paul Maaskant, directeur van antislipschool Prodrive Training, maakte Nederland een mentaliteitsverandering door, zei hij ook acht jaar geleden. “Ik rijd zowel zakelijk als privé in een auto met automaat en ik ben ervan overtuigd dat binnen tien jaar iedereen dat doet. Als je vroeger automaat reed, had je bij wijze van spreken iets uit te leggen. Er werd gevraagd of je iets mankeerde. Door de Dafjes met Variomatic kreeg de automaat een imago van ‘oudevrouwenauto’, maar dat truttige is er allang vanaf.”
Voordelen
En dus blijven er alleen voordelen over, aldus Maaskant. “Wie veel file rijdt, en dat doen we tegenwoordig allemaal, moet gewoon een automaat overwegen”, aldus Maaskant. En voor de puriteinen onder ons: dat hoeft niet ten koste te gaan van je rijplezier. “Want in veel gevallen kun je ook handmatig schakelen met een automaat, zodat je op een bergweg of bochtige dijk alsnog je eigen schakelgedrag kunt bepalen.”
Maar het belangrijkste is, aldus Maaskant, dat een automaat veiliger is. “Hét grote voordeel is namelijk dat je met minder handelingen hetzelfde kunt blijven doen. Daardoor blijft er meer concentratie over voor alle andere zaken die de aandacht vragen bij deelname aan het verkeer.”