Een fatsoenlijke bedrijfsvoering wordt met de dag lastiger

We leven al ruim een jaar met corona en iedereen heeft te dealen met de maatregelen. Die waren eerst streng, daarna licht en nu zijn ze weer strenger. Waar het eindigt, weet niemand. Ook de rijscholenbranche is geraakt door de coronacrisis. We legden de voorzitters van de brancheverenigingen een aantal vragen voor om terug te blikken én vooruit te kijken.

Wat heeft corona tot nu met de rijscholenbranche gedaan? Bijvoorbeeld: is deze meer naar elkaar toe gegroeid of juist nog meer verdeeld dan die al was?

Frank Hoornenborg, voorzitter BOVAG: “Moeilijk te zeggen. Ik denk dat in het begin er meer verdeeldheid was, maar dat dit nu niet meer te merken is. Wel zien we dat ook in de rijschoolbranche, net als in de rest van de maatschappij, niet alle maatregelen op steun en draagvlak kunnen rekenen. Nu meer maatregelen aanstaande zijn (of bij het ter perse gaan van deze Rij-instructie al genomen zijn), is het van het grootste belang dat iedereen in onze branche zijn verantwoordelijkheid neemt.”

Ruud Rutten, voorzitter FAM: “Ik denk dat de brancheorganisaties hierdoor zeker naar elkaar toe zijn gegroeid. Een paar voorbeelden. We hebben ons sterk gemaakt voor duidelijkheid, stoppen of niet stoppen? En ook over de TOGS- en de NOW-regeling die bliksemsnel over de branche uitgerold werd. En neem ook het gezamenlijke protocol, voor de branche maar ook met het CBR, dat snel tot stand kwam en voor veel duidelijkheid zorgde en vooral bijdroeg aan een snelle herstart voor de rijschoolbranche.”

Jos van Zuylen, voorzitter VRB: "Zeker zijn er verschillende meningen toegedaan, waarbij een kleine groep zich middels sociale media afzet tegen de regels. Maar als ik kijk naar de samenwerking met andere branchepartijen en alle andere moet ik constateren dat men allemaal uiteindelijk in grote lijnen hetzelfde doel voor ogen heeft. Helaas kregen we drie opzeggingen van leden van het eerste uur met de mededeling dat zij hebben besloten om de branche vaarwel te zeggen omdat ze lichamelijk te maken hebben gekregen met corona."

Jos Post, voorzitter LBKR: "Corona is als een wals over ons heen gekomen; ik heb vooral in het begin ervaren dat we nader tot elkaar zijn gekomen en dat een paar weken later toch weer een aantal collega's de verdeeldheid opzochten. Wellicht is dat iets menselijks, maar vooral niet handig als je als branche zijnde volwassen wil overkomen. Dat nader tot elkaar komen heeft zich vooral geuit doordat veel collega's het contact met ons, maar ook met andere collega-rijschoolhouders/instructeurs hebben gezocht. Verklaarbaar omdat uiteraard iedereen in hetzelfde schuitje zat/zit. Gelukkig is daar ook best wel veel van overgebleven."

Er is al vrij snel gewerkt aan een protocol waar de stakeholders het over eens waren. Heb je het idee dat dit protocol goed opgevolgd is door de branche of is er met de pet naar gegooid?

Frank Hoornenborg: “Iedere ondernemer die zichzelf serieus neemt, houdt zich aan het protocol. Maar net zoals bij de rest van Nederland ging de scherpte er waarschijnlijk wat vanaf toen de cijfers lang goed bleven. Ook trad er geen verslechtering op toen de contactberoepen weer 'open' gingen. Hieruit kun je opmaken dat we het goed gedaan hebben en de oorzaak van oplopende besmettingen niet in onze branche hoeft te worden gezocht. Om te voorkomen dat de rijscholensector nog een keer op slot moet, wil ik iedereen op het hart drukken het protocol te blijven volgen en zichzelf niet in de voet te schieten. Feit is dat vooral onze doelgroep - de jongeren - nu vaker besmet raken, dus het blijft zaak om alert te zijn.”

Ruud Rutten: ”Ja ik heb eigenlijk geen geluiden gehoord van opleiders die er met de pet naar gooiden. Natuurlijk geeft een protocol altijd aanleiding tot vragen of discussies, maar het is wel een leidraad en geeft houvast.”

Jos van Zuylen: "Er zullen er zeker zijn die de protocollen niet zo nauw nemen, echter zullen zij dat niet van de daken schreeuwen en is dus moeilijk meetbaar. Over het algemeen ben ik ervan overtuigd dat het gros het wel naleeft."
"We hebben enige inhoudelijke vragen gehad die meestal te maken hadden met de discrepantie tussen beleid van het kabinet en de voorzitters in de verschillende veiligheidsregio’s. We hebben steeds gezegd dat het iedereen vrij stond om zaken naar eigen goeddunken in te vullen, maar dat het in het belang van zichzelf, de kandidaat en de algemene gezondheid van Nederland was hoe hiermee om te gaan."

Jos Post: "Zoals met alle spelregels zijn er mensen die zich er gemakkelijk aan houden en de uitzonderingen vallen al heel snel op. In het algemeen durf ik te stellen dat de meeste rijscholen zich goed aan het protocol hebben gehouden, maar in iedere plaats zullen er ook ongetwijfeld collega's zijn geweest die dat niet nodig vonden. Gezien de huidige ontwikkeling is dat overigens vragen om een tweede lockdown. Ik weet niet of we dat zouden willen."

Het CBR heeft meerdere keren vanuit de positie als 'goede werkgever' anders beslist dan dat je op basis van besluiten die de regering nam, zou denken (bijvoorbeeld het meerijden en de mondkapjesplicht). Zijn dat geen slechte signalen geweest naar de branche?

Frank Hoornenborg: “Nee, goed werkgeverschap siert in deze het CBR, hoewel er wellicht wel beter of duidelijker had kunnen worden gecommuniceerd toen er onbegrip ontstond in de branche.”

Ruud Rutten: “Hier kun je over twisten. Ook bij mij op de zaak wordt nog steeds gediscussieerd over wat goed is of niet goed is, wat is verantwoord en wat is niet verantwoord. Ook ik moet denken aan mijn medewerkers, kandidaten en voorzorgsmaatregelen nemen waar iedereen mee kan leven. Dit geldt ook voor het CBR. Vertel het maar hoe we met zijn allen veilig kunnen blijven werken. Veilig en verantwoord, zodat ook onze branche haar verantwoordelijkheid neemt en bijdraagt aan het uitbannen van dit vreselijke virus.”

Jos van Zuylen: "VRB heeft in alle conferentiecalls die hebben plaatsgevonden voortdurend aangegeven dat wij, om alle wildgroei en onrust te voorkomen, vasthouden aan de adviezen en richtlijnen van het RIVM/OMT en het kabinet. Het CBR is vrij om eigen regels te hanteren, die keuze moeten we respecteren, maar zoals gezegd is niet het CBR maatgevend hierin wat ons betreft, maar het RIVM/OMT. We zijn een branchevereniging die de belangen van onze leden moet veiligstellen, wat op zich al een hele uitdaging is."

Jos Post: "Iedere werkgever kan uiteraard de spelregels aanpassen zolang het raamwerk maar blijft bestaan. Of dit altijd even handig is geweest weet ik niet, maar ik snap wel dat als je een grote onderneming hebt je te maken hebt met heel veel factoren en dat het lastig manoeuvreren is. Het was wel voor iedereen gemakkelijker geweest als dezelfde spelregels overal gehanteerd hadden kunnen worden."

Iedereen had verwacht dat de branche klappen zou krijgen en dat er uitvallers zouden zijn, maar het tegendeel is waar. Hoelang denk je dat deze situatie zal aanhouden? Of anders gevraagd: verwacht je dat de branche alsnog de rekening gepresenteerd zal krijgen?

Frank Hoornenborg: “Alle glazen bollen zijn troebel in een allesomvattende crisissituatie als deze. We zien dat er na de lockdown meer aanwas is bij de rijscholen en dat helpt om te herstellen. Ook zag je dat de laatste jaren goed waren voor de branche en dat er over het algemeen voldoende reserves waren opgebouwd. Maar een tweede lockdown zou wellicht grotere gevolgen kunnen hebben en daar maken wij ons wel zorgen over.”

Ruud Rutten: “Ik kan dit niet voor iedereen inschatten. Ik weet niet wat collega’s hebben doorgeschoven aan belastingen en andere kosten die eind dit jaar toch weer betaald moeten worden.”
“De gevolgen zijn wat mij betreft nogal divers. Dit zal ook echt per opleider verschillen. Als grote opleider heb je natuurlijk een gigantische klap gehad. Allereerst financieel. Ik hoef niemand uit te leggen wanneer je 9 weken volledig stilligt en salarissen, vakantiegelden, pensioenen en verzekeringen enz. moet doorbetalen. Dan is een tegemoetkoming van ongeveer 65 procent niet voldoende. Vervolgens gaan we weer aan de slag en is plannen en vooruitdenken bijna onmogelijk omdat dat gezien de situatie en de wachttijden bij het CBR zo goed als onmogelijk is geworden.”
“Eén ding is zeker: als we met zijn allen niet heel voorzichtig blijven en ons niet houden aan de spelregels van het kabinet komt er een 2e lockdown en dan zijn voor velen de rapen pas echt gaar.”

Jos van Zuylen: "Ook dit is koffiedik kijken. De geluiden die we opvangen zijn dat de vraag naar rijopleidingen tegen de muren aan klotst (het A-segment heeft een vlucht genomen omdat het vakantiegeld hieraan besteed werd), tenminste voor de niet-beroepsgerelateerde opleidingen. Of er nog een kaalslag komt, zal mede bepaald worden door de maatregelen die ons eventueel nog boven het hoofd hangen. Wellicht zullen degenen die het er een beetje bij deden door alle maatregelen nu besluiten om de handdoek in de ring te gooien."

Jos Post: "Ik zie voorlopig nog geen licht aan het einde van de tunnel. We zullen nog lang de gevolgen van de pandemie voelen. We hebben allemaal onze maatregelen moeten nemen. Zelf ben ik afgestapt van het taxisysteem (wat mij overigens goed bevalt) en we hebben vaker te maken met een gat in de agenda omdat iemand zich heeft ziek gemeld."
"Onder aan de streep betekent dit dat er minder inkomsten zijn, tenzij je dit allemaal durft te verwerken in je uurprijs. Mijn prognose is dat als rijscholen hier geen financiële maatregelen op treffen, zij het op langere termijn moeilijker gaan krijgen of het zelfs niet gaan overleven."

Momenteel is de wachttijd voor een theorie-examen drie maanden. Is dat werkbaar?

Frank Hoorneborg: “Nee, dit brengt ons in planningsproblemen. Leerlingen pauzeren hun opleiding of verlagen de lesfrequentie, omdat zij nog niet in het bezit zijn van hun theoriecertificaat.”

Ruud Rutten: “Ik hoop oprecht dat we hier met zijn allen uitkomen. Begrip en samenwerking zullen ons verder moeten helpen. Als we het hebben over corona zijn we een risicoberoep en moeten we geen risico s nemen.”
“Omdat kandidaten geen theorie-examen kunnen afleggen, zetten ze alles on hold of ze stoppen zelfs met de opleiding. Ze komen niet meer naar de les en leren thuis ook niet meer omdat de datum nog zo ver weg ligt. Gevolg: zakken en weer op de wachtlijst. Een fatsoenlijke bedrijfsvoering is zo goed als onmogelijk geworden.”

Jos van Zuylen: "Dat is de bal voor het doel leggen door hem zo te bevragen, Uiteraard is dit niet werkbaar, maar vooralsnog moeten we vertrouwen op de toezeggingen van het CBR dat ze alle middelen en mogelijkheden hebben ingezet om de doorlooptijden te normaliseren."

Jos Post: "Kortweg, dit is een ramp. Dit hoef ik mijn collega's niet uit te leggen: leerlingen die hun theorie nog niet hebben en eigenlijk richting het eindstadium gaan, moeten we gaan afremmen in het proces. Als wij dat niet doen, doen ze dat zelf wel. Nieuwe leerlingen laten instromen is maar beperkt een optie omdat je anders later weer in de problemen komt als die andere leerlingen weer willen beginnen omdat de theorie binnen is. Als je wel volop nieuwe leerlingen laat instromen ontploft op dat moment je agenda. Dus dit heeft wezenlijk invloed op onze bedrijfsvoering."