Spijkermatten tegen negeerders rood kruis: goed of slecht idee?
Madeleine van Toorenburg, Tweede Kamerlid voor het CDA, pleit voor een hardere aanpak van automobilisten die rode kruizen boven de snelweg negeren. Ze vindt dat de inzet van spijkermatten overwogen moet worden. Ze weet vooralsnog de VVD aan haar zijde, maar er zijn wel veel haken en ogen. Deze vorm van handhaving is echter behoorlijk omstreden.
Van Toorenburg meent dat het met name voor de veiligheid van wegwerkers nodig is om het negeren van rode kruizen boven de weg actiever te bestrijden. Het Kamerlid meent dat het negeren van een rood kruis gaat om meer dan een verkeersovertreding. Ze wil dat de ministers een onderzoek instellen naar de effectiviteit van de inzet van spijkermatten op afgesloten rijstroken. De VVD staat alleen achter deze oplossing wanneer de verkeersveiligheid er niet door verslechtert. Wanneer een auto namelijk met hoge snelheid over een spijkermat rijdt, kan deze als gevolg van de lekke banden onbestuurbaar worden.
Geruime tijd
De spitsstrook die wordt aangegeven met een groen kruis bestaat alweer geruime tijd. Omdat procedures voor de verbreding van wegen niet wilden vlotten, werd in 1996 een proef gestart met de aanleg van een spitsstrook. Tussen Den Dolder en Utrecht De Uithof werd de vluchtstrook tijdens de spits opengesteld als rijstrook om zodoende het verkeer beter te laten afvloeien. Om dit veilig te kunnen doen werden verkeerssystemen aangebracht om de spitsstrook te kunnen bewaken, zoals een camerasysteem (CCTV), een snelheidsonderschrijdingssysteem en een vluchthavenaanwezigheidsdetectiesysteem.
Glansrijk
De proef slaagde glansrijk. De files waren enorm afgenomen en het verlies aan verkeersveiligheid op het wegvak stroomafwaarts van Den Dolder woog niet op tegen de winst stroomopwaarts van Den Dolder. Spitsstroken waren oorspronkelijk voorzien als tijdelijke voorziening in afwachting van een definitieve verbreding, maar na het aannemen van de Spoedwet Wegverbreding in 2003 werd de spitsstrook onderdeel van ons dagelijks bestaan.
Rood kruis
Tegelijkertijd met de invoering van de spitsstrook dook ook het rode kruis op. Een rood kruis staat bijvoorbeeld boven de weg als de spitsstrook gesloten is vanwege een incident of omdat er werkzaamheden plaatsvinden. En juist met het negeren van het rode kruis in situaties die leiden tot levensgevaarlijke situaties is de CDA nu wel klaar. En de VVD eigenlijk ook.
Genegeerd
Eind vorig jaar maakte Rijkswaterstaat bekend dat het rode kruis door veel automobilisten wordt genegeerd. Dat gebeurt dagelijks en op grote schaal. In 2019 schreef Rijkswaterstaat ongeveer bijna 2 keer zoveel boetes uit voor het negeren van rode kruizen als in 2018. Uit onderzoek van Kantar, uitgevoerd in opdracht van Rijkswaterstaat, blijkt dat 80 procent van de weggebruikers andere weggebruikers soms tot vaak rode kruizen ziet negeren. 12 procent zegt zelf wel eens onder een rood kruis te zijn doorgereden, al dan niet bewust.
1500 boetes
Weginspecteurs hebben vorig jaar ruim 1500 boetes uitgeschreven voor het negeren van een rood kruis boven de snelweg. In 2017 werden voor dat vergrijp door de vijftig bevoegde weginspecteurs nog zo’n duizend bekeuringen van 230 euro uitgeschreven. De overtredingen zijn door de weginspecteurs zelf geconstateerd; de 3000 camera’s op het snelwegennet worden alleen gebruikt voor het zicht op de actuele verkeerssituatie.
Stijging
Rijkswaterstaat verwacht dat het aantal boetes de komende jaren verder zal stijgen. Het aantal bevoegde weginspecteurs dat een boete mag uitschrijven, is eind 2019 verdubbeld naar honderd.
Keiharde aanpak
Minister Cora van Nieuwenhuizen (Infrastructuur en Waterstaat) pleitte al in 2018 voor een keiharde aanpak. Het negeren van een rood kruis is volgens haar puur wangedrag en in strijd met de verkeersveiligheid. Om automobilisten die een rood kruis negeren te kunnen pakken, is de zogenoemde slimme camera in gebruik genomen.
De vraag
Of spijkermatten de goede oplossing zijn voor dit probleem, is de vraag. Het is niet denkbeeldig dat een automobilist die in veel gevallen ook niet met lage snelheid rijdt, schrikt van de spijkermat en zijn auto niet meer kan besturen. Dan is het middel erger dan de kwaal. Ongetwijfeld zal hierover de komende tijd een intense discussie ontstaan.
Langzamer rijden levert niet meer boetes op
De aanpassing van de maximumsnelheid overdag op alle snelwegen op 16 maart dit jaar zou, meenden kenners, leiden tot veel verkeersovertredingen. Maar dat blijkt niet uit de cijfers, hoewel deze cijfers wellicht worden vertekend omdat een dag eerder de coronacrisis in Nederland begon.
Volgens verantwoordelijk minister Cora van Nieuwenhuizen van Infrastructuur en Waterstaat zijn er niet meer processen-verbaal (Wahv-/strafbeschikkingen in jargon) uitgeschreven tussen maart en augustus van dit jaar in vergelijking met dezelfde periode vorig jaar, zo schrijft ze aan de Tweede Kamer. Eva van Esch van de Partij van de Dieren had hier vragen over gesteld. Het percentage overtredingen dat is gemeten was dit jaar 5,6 procent en dat is ongeveer gelijk aan het percentage vorig jaar.
Het valt dus erg mee, maar wel moet worden aangetekend – dat doet de minister zelf althans – dat ook de coronacrisis begon. “Hierdoor kan niet met zekerheid worden gesteld in welke mate de maximumsnelheid op de snelweg wordt nageleefd en/of er sprake is van een verandering in de mate van naleving ten opzichte van dezelfde periode in 2019, voorafgaand aan de stikstofmaatregel”, schrijft ze.