'We moeten niet met z’n allen meteen na de crisis de boog weer gaan spannen'
De coronacrisis is een crisis die onvergelijkbaar is met andere crises. Velen, onder wie verkeerspsycholoog Gerard Tertoolen, omschrijft het als een 'life changing event'. De vraag is wat dit kan gaan betekenen voor mobiliteit. Tertoolen heeft daar wel ideeën over, schrijft hij in een blog. Ter overdenking een paar essentiële passages.
"Onder normale omstandigheden zijn mensen redelijk eigenwijs en gaan ze het liefst hun eigen weg. Maar als er iets heel ingrijpends plaatsvindt waar we weinig vat op hebben, zoals de Coronacrisis, dan nemen we de dynamiek aan van een kudde en lopen achter elkaar aan zonder ons zelfs af te vragen of dat wel de goede richting is."
"De kudde geeft ons in principe bescherming tegen het gevaar van buitenaf. Een sterke groepsdruk kan echter ook negatief uitpakken. Als de kudde op hol slaat, ontstaat er een paniekgevoel en wordt de groep stuurloos. Op sociale media ontstaat makkelijk negatief kuddegedrag: polarisatie en bangmakerij tot zelfs het ontkennen van gevaar en het oproepen tot gevaarlijk gedrag. Gelukkig heeft de afname in het vertrouwen van ons eigen oordelend vermogen ook positieve gevolgen. Er ontstaat meer saamhorigheid, de neiging om elkaar te helpen én ons meer normconform te gedragen. In dat licht doet iedereen plots zijn best om thuis te werken en toont iedereen begrip voor alle onhandigheden en kinderziektes die hier nu eenmaal in het begin bij horen."
"Het is moeilijk om positieve punten te zien bij een afschuwelijke virusuitbraak als deze. Maar toch zou het mooi zijn als naast alle ellende die zij veroorzaakt deze tijd ook nog lichtpuntjes kent. Hoe kunnen we positieve milieueffecten en een meer flexibele houding ten opzichte van ons dagelijkse reisgedrag vasthouden? De vaste patronen van vóór de crisis zijn immers niet volledig uit ons brein gewist, dus - tenzij de crisis héél lang gaat duren – liggen ze op de loer om terug te keren. Hoe voorkomen we dat de telewerkkuddes van dit moment niet weer de filekuddes van straks worden?"
"Een paar tips:
– Bevestig mensen nu in het juiste van hun gedrag. Laat zien dat de wereld nu schoner wordt, dat geeft mensen moed. De lucht boven China die al genoemd is en het water in de straten van Venetië dat kraakhelder is geworden dankzij de lockdown; vertel het in plaats van alleen maar negatieve berichten over de crisis uit te dragen! Ons brein, dat normaal zo gevoelig is voor cognitieve dissonantie, zal dan cognitieve consistentie ervaren: “mijn huidige gedrag is goed en dat kan ik eigenlijk best wel blijven doen!”
'Als we de juiste balans vinden tussen minder haast en een nieuw soort productiviteit, zijn we beter af'
– Werkgevers moeten het voortouw nemen. Thuiswerken was altijd een issue, nu deden we het allemaal. Bij werkgevers ligt nu de kans om door te pakken. Evalueer met je werknemers hoe het was om thuis te werken. Bespreek de voor- en nadelen en kansen voor de toekomst. Blijf Teams, Skype en FaceTime regelmatig gebruiken en help zo bijdragen aan vermindering van files en werkdruk. Gelukkig zijn er direct initiatieven ontstaan bij Brabant Mobiliteitsnetwerk, Breikers, de Verkeersonderneming en Zuid Limburg Bereikbaar over hoe thuiswerken nu gaat en hoe we deze situatie na de crisis mogelijk kunnen benutten.
- Blijvend onthaasten stimuleren. Een efficiënte dagindeling ziet er op dit moment anders uit dan een paar weken geleden. Toen betekende efficiëntie: zo veel mogelijk doen op een dag en van de ene plek naar de andere haasten om dat mogelijk te maken. De reistijd is voor de meesten van ons komen te vervallen en dat geeft meer tijd. We wandelen meer (wel afstand van anderen bewaren), brengen meer tijd met ons gezin door en kijken waarschijnlijk meer naar Netflix. Als we de juiste balans vinden tussen minder haast en een nieuw soort productiviteit, zijn we beter af. Dan moeten we wel met z’n allen niet meteen na de crisis de boog weer gaan spannen. Wat vaker bij jezelf stilstaan is dan de echte vooruitgang."