Elke verkeersdode kost 2,8 miljoen euro en elke zwaargewonde 3 ton
Verkeersongevallen kosten Nederland jaarlijks 17 miljard euro
De maatschappelijke kosten van verkeersongevallen worden geschat op 17 miljard euro in 2018. Dat is ruim 2 procent van het bruto binnenlands product (bbp). Dit is beduidend hoger dan andere maatschappelijke kosten door verkeer, zoals congestie (3,3 tot 4,3 miljard) en milieuschade (7 miljard). Dit heeft de SWOV berekend.
Het is best bizar om de kosten van verkeersdoden en gewonden inzichtelijk te hebben. Maar dit zijn ze: iedere verkeersdode (er waren er vorig jaar 661) kost 2,8 miljoen euro en iedere ernstig verkeersgewonde kost ruim 300.000 euro. Ruim een derde deel van de kosten is toe te rekenen aan ernstig verkeersgewonden, terwijl het aandeel van verkeersdoden relatief gering is (naar schatting 11 procent). De overige kosten (ongeveer de helft) zijn het gevolg van verkeersongevallen met minder ernstige afloop.
Immateriële kosten
Ruim de helft van de totale kosten betreft immateriële kosten, terwijl ook schade aan voertuigen relatief hoog is (circa een kwart van de totale kosten). Andere kostenposten zijn medische kosten, productieverlies, afhandelingskosten en filekosten. In Nederland zijn de kosten van verkeersongevallen hoger dan in de meeste andere Europese landen. In Europa lopen de kosten uiteen van 0,4 tot 4,1 procent van het bbp.
Hoger
De kosten van verkeersongevallen zijn in 2018 ongeveer 5 procent hoger dan in 2010
Al jaren roepen organisaties als de SWOV en Veilig Verkeer Nederland (VVN) dat de kosten van verkeersongevallen uit de hand lopen en dat de overheid er alles aan moet doen om dit in te dammen. Maar tot voor kort is dit tegen dovemansoren gezegd. De kosten van verkeersongevallen waren in 2018 namelijk ongeveer 5 procent hoger dan in 2010, toen de kosten 16,3 miljard euro bedroegen. De hogere kosten zijn voor ongeveer twee derde deel toe te schrijven aan een hoger aantal ernstig verkeersgewonden in 2018 vergeleken met 2010. De verdeling van de kosten naar letselernst in 2018 is echter nauwelijks gewijzigd ten opzichte van 2010.
Strategisch Plan Verkeersveiligheid
Inmiddels hebben de partijen gehoor gevonden in Den Haag met als gevolg het Strategisch Plan Verkeersveiligheid 2030 Veilig van deur tot deur, dat eind 2018 is aangenomen en waarin nauwgezet is beschreven welke maatregelen er worden genomen om de verkeersveiligheid te vergroten. Daarin is ook een rol weggelegd voor de rijscholen, aangezien educatie een belangrijk onderwerp is.
Kosten van files en milieu
De kosten van verkeersongevallen zijn met ongeveer 17 miljard euro beduidend hoger dan andere maatschappelijke kosten door verkeer. De kosten van files worden geschat op 3,3 tot 4,3 miljard euro (alleen hoofdwegennet). Bij deze kosten gaat het niet alleen om de kosten van direct reistijdverlies, maar ook om kosten door onbetrouwbaarheid van reistijden, aanpassingen van reisgedrag aan files (omrijden, ander reistijdstip en dergelijke) en indirecte kosten, zoals effecten op het openbaar vervoer. De kosten voor het milieu bedragen rond 7 miljard euro. Milieukosten zijn de kosten door luchtvervuilende emissies, emissie van CO2 en geluidsoverlast, zoals gezondheidsschade en schade aan gebouwen.
Relatief hoge kosten
Met 2,2 procent van het bruto binnenlands product (bbp) behoort Nederland tot de landen met relatief hoge kosten van verkeersongevallen, terwijl we qua verkeersveiligheid (aantal doden per inwoner) een 11e plaats wereldwijd bezetten. In Europa lopen de kosten uiteen van 0,4 tot 4,1 procent van het bbp. De kosten in Nederland zijn ook hoger dan in Australië en Nieuw-Zeeland (beide 1,7 procent van het bbp), maar weer veel lager dan in de Verenigde Staten (6 procent van het bbp). De kosten in zeven Aziatische lage- en middeninkomenslanden liggen tussen 1,1% en 2,9% van het bbp.
Kosten per dode en gewonde
Ook de kosten per verkeersdode zijn in Nederland hoger dan in de meeste andere landen. In Europa lopen deze kosten uiteen van 0,7 miljoen tot 3,1 miljoen euro. In Australië zijn de kosten van een verkeersdode lager dan in Nederland, maar in de VS veel hoger. Verschillen zijn voornamelijk te verklaren door verschillen in de methode om de immateriële kosten te schatten: in landen die een ‘willingness to pay’-methode gebruiken, waaronder Nederland, zijn deze kosten hoger.
De kosten van een ernstig gewonde liggen in de meeste Europese landen tussen 10 en 20 procent van de kosten van een verkeersdode. In Nederland zijn de kosten van een ernstig verkeersgewonde met 11 procent van die van een verkeersdode relatief laag. In absolute bedragen zijn er wel grote internationale verschillen in de kosten van een ernstig gewonde; die lopen uiteen van 28.000 tot 959.000 euro in 2015.