'Ik ben heel benieuwd hoe de branche er na deze crisis uitziet'
Wat een rare tijden, en dat is nog zacht uitgedrukt. Het zijn niet alleen rare tijden, maar bizarre tijden, voor velen ongetwijfeld angstige tijden, maar misschien ook wel tijden die de opmaat zijn naar betere tijden.
Inmiddels hebben we allemaal te maken met de lesstop, maar ik wil toch nog even iets kwijt over de aanloop ernaartoe. Eerlijk: ik had dit allemaal niet zo hevig verwacht. Toen corona opdook in China dacht ik, en dacht volgens mij heel Nederland, dat het allemaal wel zou meevallen. China was ver weg en we hadden het over een uit de hand gelopen soort griep.
Maar naarmate het virus via Italië dichterbij kwam en de verhalen heftiger, dacht ik al wel dat dit niet aan Nederland voorbij zou gaan, ook al had ik geen enkel idee over de omvang en de impact. Vrijdag 13 maart – inderdaad, vrijdag de 13de, toeval bestaat niet – werd helder dat het echt serieus werd met als gevolg twee dagen later de sluiting van scholen, horeca en noem maar op. Later volgden de kappers, schoonheidssalons en verder iedereen met een beroep waarbij fysiek contact onontkoombaar is, maar nog steeds ontsprongen de rijscholen de dans. Vlak naast iemand zitten is blijkbaar niet hetzelfde als aan iemand zitten, ook al denken sommigen daar anders over.
Dat de rijscholen niet in dit rijtje werden genoemd vond ik best bizar, maar het is misschien ook wel tekenend voor de positie waarin deze branche zit: blijkbaar worden we niet serieus genomen in Den Haag. En ik begrijp dat ook, gezien het rommelige verleden.
Ik vond het in elk geval een misser van de bovenste plank en je zag meteen de tweespalt in de branche. Wel of niet doorrijden, niemand wist waar hij aan toe was. Ikzelf heb er geen moment over gedacht om door te rijden – dit gaat namelijk om gezondheid en daar speel je niet mee - maar ik merkte ook dat onder mijn franchisenemers niet iedereen er zo over dacht. Omdat zij zelfstandige ondernemers zijn kon ik niemand iets verbieden, maar ik heb iedereen geadviseerd dat stoppen echter beter zou zijn. Ik legde ze hen ook de keus voor: euro’s of gezondheid. Iedereen koos voor gezondheid, maar niet iedereen voegde de daad bij het woord. Daar heb ik me met moeite bij neergelegd, maar wel met dien verstande dat ze niet meer mochten rijden met de naam Fly-Over. Ik kreeg namelijk veel negatieve reacties en ik heb er geen trek in dat mijn naam te grabbel wordt gegooid. Dat de ANWB rijscholen er anders in stonden heeft me enerzijds wel, maar anderzijds ook weer niet verbaasd. Wél omdat de ANWB toch voor iets staat en niet omdat veel franchisenemers toch primair aan geld verdienen denken in tijden van nood. Niks menselijks is ook hen vreemd.
In die dagen vond ik de berichtgeving vanuit de brancheorganisaties halfslachtig. Alleen de LBKR adviseerde om te stoppen en later kwam daar de BOVAG bij, maar weer was er geen eenduidigheid. Je proefde dat de VRB en FAM er eigenlijk net zo in zaten, maar om de een of andere reden niet durfden doorbijten. Of het waar is weet ik niet, maar ik heb begrepen dat dit komt omdat een brancheorganisatie vanwege de mededingingsregels niet zo’n advies kan geven. Dat is inderdaad een verzachtende omstandigheid, maar iets meer lichte dwang richting ‘stoppen allemaal’ had wel gemogen.
Ik heb me ook weer verbaasd over al die roeptoeters op de social media. Helemaal niks bijdragen aan de branche, maar wel lopen blèren. Ik vind dat verachtelijk. Het gebaar van de doventolk van hamsteren kennen we inmiddels allemaal - de handjes als harken - maar hetzelfde gebaar is net zo goed van toepassing op al die ondernemers die niet wilden stoppen: graaien en pakken wat je pakken kunt. Maar dit terzijde.
Enfin, u weet hoe het is gegaan: uiteindelijk kwam het toch tot een verbod op rijles geven en zitten we nu allemaal in hetzelfde vervelende schuitje. Ik ben bijna 72 en ben in mijn leven al door heel wat wateren gewassen en niet alleen in deze sector, maar deze crisis is uniek. Helaas, want we kunnen daardoor niet leren van de geschiedenis. We moeten het allemaal zelf uitvinden.
Inmiddels is helder dat de maatregelen duren tot zeker 28 april, maar ik geloof niet dat het dan allemaal voorbij is. En hoe langer het duurt, hoe meer pijn er geleden gaat worden. Ikzelf moet ook schipperen. Van de overheid krijg ik 4.000 euro uit het noodfonds, maar met drie vestigingen ga ik daar de kosten nooit van betalen. En andere inkomsten heb ik niet, want ik heb meteen gezegd dat de franchisenemers geen fee hoeven af te dragen. Ik weet niet hoe andere franchisegevers dat doen, maar ik vind dit mijn plicht. Aan de andere kant heb ik de franchisenemers ook verteld dat ik iets wil doen met de gemaakte afspraak over de vakantieweken, want de liefde moet wel van twee kanten komen. Verder ga ik gebruikmaken van de tegemoetkoming in de personeelskosten, maar hoe dan ook is dat maar 90 procent, dus ik zal 10 procent zelf moeten bijdragen. Ik beklaag me niet, want ik besef dat dit voor iedereen in meer of mindere mate geldt, maar het zijn wel de feiten.
Natuurlijk heb ik nooit een crisis van deze omvang zien aankomen, maar als goed ondernemer heb ik wel reserves opgebouwd. Van elke 1000 euro omzet heb ik altijd minimaal 100 euro weggelegd voor slechte tijden en die zijn nu aangebroken. Ik ga er daarom van uit dat Fly-Over er ook na deze crisis nog is, al moet dit geen maanden gaan duren.
Ik ben intussen zeer benieuwd hoe de rijscholenwereld er dan uitziet. Ik ben best bang dat veel van de schreeuwers en cowboys die deze branche niet vooruit helpen, vooraan staan om hun hand op te houden, maar ik hoop en neem ook aan dat de overheid later zal controleren of steungeld terecht is gegeven. Dan zullen er ongetwijfeld een paar door de mand vallen. Een mooie kant hieraan is overigens dat de ‘ondernemers’ die zwart geld hebben verdiend, daar nu niets aan hebben.
Inmiddels werk ik er nu al aan om klaar te staan op het moment dat het CBR weer examens gaat afnemen. Waarbij ik niet de denkfout maak dat ik vanaf die dag meteen weer ga verdienen. Ik en iedereen in de branche heeft daarna nog een week of twee nodig om klaar te zijn voor de nieuwe toekomst. Gebruik dit maar als tip. En dat is nog afgezien van de vraag of iedereen die les wilde nemen of al is begonnen met een opleiding vanzelf weer terugkomt. Er zullen er ook zijn die hun geld harder nodig hebben om gaten te vullen.
Collega’s vragen mij of hierdoor de branche uiteindelijk zal worden ‘opgeschoond’. Of veel rijschoolhouders die de branche alleen maar verzieken definitief weg zullen zijn. Ik hoop het van ganser harte, maar ik ben er niet gerust op. Ik sluit echt niet uit dat dezelfde of misschien wel nieuwe ‘bad boys’ weer zullen opduiken. Het project ‘Samen Sterk’ zou hier iets aan gaan doen, maar ook dat ligt nu stil. Maar misschien is dit het goede moment om daarmee bezig te zijn. ‘Never let a good crisis go to waste’, zei Winston Churchill na de Tweede Wereldoorlog in de aanloop naar de oprichting van de Verenigde Naties. Dit zijn woorden die de branche ter harte kan nemen. Laten we, nu we er toch inzitten, er maar voor zorgen dat we er in elk geval nog iets aan hebben.
Ik wens iedereen veel gezondheid en wijsheid toe in deze barre tijden!