CBR toetst niet of kandidaat 130 km/uur beheerst
Maatregel 100 km/uur heeft gevolgen voor de rijles
Het kabinet heeft besloten dat half maart de maximumsnelheid in Nederland overdag tussen 6.00 en 19.00 uur wordt teuggeschroefd van 130 km/uur naar 100 km/uur. Wat betekent dit, wat levert het op en, in dit vakblad heel belangrijk, wat betekent dit voor de rijles en het examen. De antwoorden op deze vragen.
Hoe lang hebben we eigenlijk kunnen genieten van een maximumsnelheid van 130 km/uur?
De maximumsnelheid op autosnelwegen is sinds 1 september 2012 verhoogd naar 130 km per uur. Het uitgangspunt hierbij is 'harder rijden waar het kan, langzamer waar het moet'. Maar vanwege de problemen rond de uitstoot van stikstof wordt dit nu aangepast. Dit is namelijk 'laaghangend fruit'.
Hoeveel stikstof zou deze maatregel moeten besparen?
Volgens 'stikstofhoogleraar' Jan Willem Erisman bespaart het verlagen van de maximumsnelheid naar 100 km/u ongeveer 0,3 procent van de totale Nederlandse stikstofuitstoot. Dat is niet veel, maar genoeg om de woningbouw voorlopig te redden en daar gaat het in eerste instantie om.
Wanneer gaat de maatregel in?
Het kabinet wil dat de verlaging van de maximumsnelheid aan half maart wordt ingevoerd.
Hoe snel mag je eigenlijk in de ons omringende landen rijden?
In België, Zwitserland, Zweden en Portugal is 120 kilometer per uur de maximumsnelheid. Spanje en Italië hanteren een maximumsnelheid van 130 kilometer per uur. Frankrijk heeft een maximumsnelheid van 130 km per uur, maar verandert de snelheidslimiet regelmatig op basis van de weersomstandigheden. In het geval van hoge temperaturen is het in Frankrijk de gewoonte om de snelheid twintig of dertig kilometer per uur te verlagen. Het doel is de luchtverontreiniging en de smog te verminderen. In Finland en Zweden wordt de snelheid met twintig of dertig kilometer per uur verminderd gedurende de winter. In Polen mag je maar liefst 140 kilometer per uur en bij onze oosterburen geldt helemaal geen snelheidslimiet. Opmerkelijk is dat Oostenrijk de maximumsnelheid zelfs verhoogt naar 140 km/u.
De VVD noemt de maatregelen een 'rotmaatregel', maar hoe valt dit in Europa?
De Europese Commissie is positief over het initiatief van het Nederlandse kabinet om de maximumsnelheid te verlagen naar honderd kilometer per uur. Het zou volgens de Europese Commissie niet alleen goed zijn voor het terugdringen van de uitstoot, maar ook voor de verkeersveiligheid. De Poolse Eurocommissaris Bienkowska zegt in een gesprek met de NOS zelfs dat ze hoopt dat de maatregel blijvend is.
Als de Europese Unie dat vindt, waarom wordt deze maatregel dan niet in alle landen ingevoerd?
Op een aantal gebieden zijn landen autonoom in hun beslissingen en dit is daar een voorbeeld van.
Hoeveel verkeersborden moeten er nu worden aangepast?
Volgens een bordenfabrikant moeten er 1200 verkeersborden aangepast worden. Dit is dan ook een van de oorzaken van het feit dat bij het ter perse gaan van deze editie van Rij-instructie nog niet bekend was wanneer de maatregelen worden ingevoerd: aanpassing van de verkeersborden kost veel tijd. Vergeten wordt ook de aanpassing op de groene hectometerpaaltjes.
Goed, dan komen we bij de gevolgen van dit beleid voor de rijlessen en het rijexamen. Er valt hierbij één ding op. Vanaf 19.00 uur mag er op de snelwegen gewoon 130 km/uur worden gereden, maar het CBR neemt na 19.00 uur 's avonds geen examens meer af. Met andere woorden: het CBR kan nooit toetsen of een kandidaat met deze snelheid overweg kan. Is daarin voorzien? Die vraag legden we voor aan het CBR.
Het antwoord van het CBR is aldus: "Bij een praktijkexamen is het niet overal en altijd mogelijk om alles te kunnen examineren. Dit kan verschillende oorzaken hebben. Denk bijvoorbeeld aan de infrastructuur en/of verkeersdrukte rondom een praktijkexamenlocatie. De examinator zorgt tijdens het praktijkexamen voor een gevarieerde examenroute waarin verschillende wegtypen (erftoegangswegen, gebiedsontsluitingswegen en stroomwegen) en de daarbij horende snelheden aan bod komen. Op deze manier kan het rijgedrag in verschillende situaties worden beoordeeld."
"Op een autosnelweg moet een kandidaat laten zien dat hij kan in- en uitvoegen, de juiste volgafstand aanhoudt, het juiste kijkgedrag vertoont enz. Dit geldt zowel bij een snelheid van 100 als 130 kilometer per uur. Het rijden van 130 kilometer per uur tijdens een praktijkexamen ziet het CBR dan ook niet als voorwaarde voor een valide examen."
Hoe verhoudt dit antwoord van het CBR zich tot de Europese Rijbewijsrichtlijn?
In de derde Europese Rijbewijsrichtlijn staat onder 9.3.1.: "Beheersing van het voertuig onder uiteenlopende omstandigheden, bij verschillende snelheden." Ook met een toegestane maximumsnelheid van 100 kilometer per uur voldoet het CBR, zo laat het CBR weten, aan deze verschillende snelheden.
Als het CBR dit niet toetst, bestaat dan niet het gevaar dat een rijinstructeur rijden bij 130 km/uur 'laat lopen'?
Het CBR: "Wij vinden het, in het belang van de verkeersveiligheid, goed als kandidaten tijdens hun rijopleiding en/of (voor 17-jarigen) tijdens het begeleid rijden oefenen met omstandigheden die niet in het examen (kunnen) voorkomen. Bijvoorbeeld rijden in het donker, in de mist of in de sneeuw. En zoals het zich nu laat aanzien straks met een maximumsnelheid in de avond en nacht van 130 km per uur." Met andere woorden: het CBR vindt dat een goede instructeur een leerling leert rijden onder alle omstandigheden, dus ook met 130 km/uur.
Op de dag dat dit item in de wandelgangen ging rondzingen, heeft de brancheorganisatie VRB een uitgebreide mail naar de minister gestuurd en ook heeft de VRB dit aangekaart bij het CBR en I&W (ambtelijk) en op de agenda laten plaatsen van het branchevoorzittersoverleg (BVO). Waar zit volgens de VRB de pijn bij het lesgeven?
Het VRB antwoordt op een aantal vragen van Rij-instructie uitgebreid en als volgt:
"Buiten de items die hierboven door het CBR zijn belicht, heeft de VRB ingebracht dat er, zolang de politiek van mening is en blijft dat vrijheid van onderwijs en ondernemerschap een hogere prioriteit heeft dan verkeersveiligheid, zaken onderbelicht zullen blijven en de rotte appels toch niet uit het mandje vallen."
"Het merendeel van de echte professionals leidt hun leerlingen niet op om te slagen voor het CBR-examen (wat in veler ogen al te laag is), maar zorgt ervoor dat de leerlingen die ze afleveren onder alle omstandigheden verkeersveilige bestuurders worden. Als je dus die leerlingen niet vertrouwd kunt maken met een hogere snelheid dan 100, maar vervolgens wel toestaat dat ze met hun behaalde rijbewijs toch in de avonduren 130 km mogen rijden waar dit vanaf dat tijdstip is toegestaan, geef je als overheid een verkeerd signaal af."
"Ervaring leert namelijk helaas dat hetgeen niet geëxamineerd kan worden door een aantal mindere goden in de branche dan ook maar niet aangeleerd wordt. Een beter voorbeeld dan het vrijlaten van de bijzondere verrichtingen een aantal jaren geleden is hiervoor het bewijs. Het is daarom niet voor niets dat het CBR op die beslissing is teruggekomen."
"Het onderzoeksrapport Beginnend Bestuurder laat zien dat 95 procent van de (geïnterviewde) leerlingen die net hun rijbewijs gehaald hadden van mening was dat ze alle situaties die ze zouden tegenkomen wel aan zouden kunnen. Deze beginners overschatten zwaar hun eigen capaciteiten, ze beschouwen het slagen voor het CBR-examen als de ultieme bevestiging dat ze alle omstandigheden wel aankunnen. Helaas liegen de cijfers er niet om in alle lijstje die je voorbij ziet komen."
"Natuurlijk zijn er delen in het land waar je nergens 130 km mag rijden ook niet na 19.00 uur, maar dan moet jetoch maar de moeite doen om die plekken op te zoeken. Desnoods met meerdere leerlingen tegelijk een paar uur achter elkaar gaan lessen. Kun je tevens testen of de alertheid bij de leerling(en) aanwezig is om langere ritten dan één uur aan te kunnen. Dan snijdt het mes aan meerdere kanten. Waar een wil is, is een weg."
"Of is een oplossing dat de beginnende bestuurder net zoals bij het lagere alcoholpromillage het geval is, nergens harder mag dan 100 km, ook niet waar 100 km is toegestaan? Kortom, er moet hoe dan ook naar een oplossing gezocht worden - of in ieder geval over nagedacht worden - en niet afwachten totdat we over een 3-tal jaar moeten constateren dat onder de beginnende bestuurders de ongevallencijfers nog hoger zijn opgelopen. Hopen toch niet dat men als het kalf verdronken is, de put gaat dempen. Dit is de reden dat de VRB dit direct heeft aangedragen, nog voordat de minister haar plannen ging afstemmen."