Het blijft tobben met de
30 km/uurgebieden
Op steeds meer straten in steeds meer wijken is de maximumsnelheid de afgelopen jaren verlaagd naar 30 kilometer per uur. Maar veel veiliger zijn die straten er niet op geworden. Een groot deel van deze 30-kilometerzones zijn vanuit kostenoogpunt 'sober' aangelegd, met als gevolg dat er nog steeds te hard wordt gereden. Met verkeersslachtoffers tot gevolg.
30 km/uur in de wijk is het nieuwe 50. In steeds meer gemeenten komen wegen, straten en hele wijken waar 30 km/uur voor motorvoertuigen het maximum is. Het is een loffelijk streven in de drang om minder verkeersslachtoffers, maar in veel gevallen blijkt de maatregel niet de gedroomde oplossing. Per jaar vallen er ondanks de lage snelheid rond 30 verkeersdoden in gebieden met 30 km/uur als limiet. Experts bevestigen dat een dergelijke zone wel zodanig moet worden ingericht dat de weg ook niet uitnodigt tot hard rijden. En juist aan dat laatste ontbreekt het vaak bij de nieuw aangelegde zones. Een goede zone is relatief duur en dus zijn veel zones de afgelopen jaren door gemeenten sober ingericht.
Een volledig en dus optimaal veilige 30 kilometerzone moet onder andere aan de volgende eisen voldoen:
- Duidelijke borden.
- Klinkers in plaats van asfalt.
- In- en uitritconstructies.
- Drempels, asverspringingen of andere snelheidsremmers.
Te snel rijden
Uit onderzoek van de SWOV blijkt dat op wegen met een limiet van 30 km/uur het merendeel van de automobilisten sneller rijdt dan de limiet. Vaak gaat het daarbij om een overschrijding met meer dan 10 km/uur. Wel zijn er grote verschillen tussen de locaties. Zo werd in 2010 bij metingen op tien 30km/uur-locaties in Zuid-Holland vastgesteld dat de gemiddelde rijsnelheid 36 km/uur was. Gemiddeld overtrad zo'n 70 procent van de bestuurders de limiet. Ongeveer de helft daarvan deed dat met meer dan 10 km/uur. Op enkele van deze wegen was het overtredingsaandeel minder dan 30 procent, op andere bijna 95 procent.
In 2012 werden bij metingen op meer dan twintig 30 km/uurlocaties in Limburg vergelijkbare resultaten gevonden. De gemiddelde snelheden varieerden tussen de 33 tot 40 km/uur per uur, en het percentage automobilisten dat de limiet met meer dan 10 km/uur per uur overschreed varieerde tussen de 34 en 40 procent. Meer recente metingen vonden in 2017 plaats op tien 30 km/uurlocaties in Zuid-Holland. Bij deze metingen lag de gemiddelde snelheid tussen de 25 en 37 km/uur. Het aandeel voertuigen dat sneller reed dan de limiet varieerde tussen de 26 en 85 procent.
Terugdringen snelheid
Bij een maximumsnelheid van 30 km/uur is de kans op een dodelijk ongeval erg klein en zouden motorvoertuigen en langzaam verkeer veilig moeten kunnen mengen. Toch vallen er in 30 km/uurgebieden jaarlijks zo'n 30 verkeersdoden en 500 à 600 ernstig verkeersgewonden. Een logische oorzaak is dat het gemotoriseerde verkeer er vaak (beduidend) sneller rijdt dan de limiet. Maatregelen moeten zich daarom vooral richten op het terugdringen van de rijsnelheid. Onderzoek heeft laten zien dat op wegen binnen de bebouwde kom een snelheidsverlaging van ongeveer 10 procent zal leiden tot rond 20 procent minder ernstig gewonden en 30 procent minder verkeersdoden.
Andere aanbevelingen zijn:
- Snelheidsremmers en geloofwaardige limiet. Veel van de 30 km/uurgebieden en -wegen zijn 'sober' (niet optimaal veilig) ingericht en hebben onvoldoende fysieke snelheidsremmers (drempels, asverspringingen, wegversmallingen, plateaus). Meer snelheidsremmers dragen bij aan het terugdringen van de rijsnelheid. Ook het geloofwaardiger maken van de limiet van 30 km/uur kan een bijdrage leveren. Denk aan het versmallen van wegen, het aanbieden van één rijstrook voor beide rijrichtingen, het vermijden van lange rechtstanden en het gebruik van klinkerbestrating in plaats van asfalt.
- Politietoezicht. Politietoezicht is ook een beproefde methode om de snelheidsovertredingen tegen te gaan.
- Gebiedsgebonden ISA. Een zeer effectieve snelheidsmaatregel is een intelligente snelheidsassistent (ISA) die het een voertuig fysiek onmogelijk maakt om de limiet van 30 km/uur te overschrijden.