Begrip 'Roekeloos rijden' krijgt handen en voeten
Het begrip 'roekeloos rijgedrag' zal ook in de nieuwe wetgeving rond verkeershufters die vanaf 1 januari van kracht wordt, ook weer leiden tot juridische steekspellen. Maar in elk geval is er nu meer duidelijkheid want het begrip is aangescherpt.
'Roekeloos rijgedrag' is in de rechtspraak een 'dingetje.' De ene keer komt een verdachte ermee weg, maar een andere keer wordt roekeloos gedrag wel degelijk bewezen. Maar het is met de nieuwe wet 'Aanscherping strafrechtelijke aansprakelijkheid ernstige verkeersdelicten' de bedoeling dat het allemaal duidelijker is én vooral dat rijgedrag dat door de leek wel, maar door de rechter niet als roekeloos wordt omschreven, strenger wordt gestraft.
Besluitvorming
Begin december 2017 stuurde minister Grapperhaus van Justitie en Veiligheid het wetsvoorstel 'Aanscherping strafrechtelijke aansprakelijkheid ernstige verkeersdelicten' naar de Tweede Kamer en inmiddels is de besluitvorming zowel in de Tweede als in de Eerste Kamer afgetikt. Met het voorstel wil de minister een einde maken aan roekeloos rijgedrag. Hij zei er onder ander dit over: "We hebben dit wetsvoorstel niet alleen nodig om een betere verdeling van de rechtvaardigheid te hebben in het dagelijks verkeer, maar ook gewoon om de juiste retributie, de juiste bestraffing te hebben voor ernstig wangedrag in het verkeer. Want daarover gaat het toch uiteindelijk. Het kabinet vindt dit soort voorstellen echt nodig in het kader van de bevordering van de verkeersveiligheid."
Rechtvaardigheid
"Maar we hebben dit voorstel niet alleen daarvoor nodig; we hebben het ook nodig om slachtoffers en nabestaanden hun eerlijke deel van de rechtvaardigheid en een rechtvaardigheidsgevoel te geven. Dan nog blijft het altijd verschrikkelijk als je slachtoffer bent van een ernstig verkeersongeval, of als je nabestaande bent van iemand die bij een ernstig verkeersongeval is omgekomen. Het is dan des te bitterder en verschrikkelijker als blijkt dat dat eigenlijk komt door onaanvaardbaar gevaarlijk gedrag van een ander. Het doel van dit wetsvoorstel is om de verkeersveiligheid te bevorderen, maar ook om de rechter meer mogelijkheden te geven om een straf op te leggen die past bij de verscheidenheid die het verkeersstrafrecht kenmerkt."
Fonds Slachtofferhulp
Grapperhaus is bij de wetgeving onder andere gesouffleerd door het Fonds Slachtofferhulp. Of sterker nog, dit fonds is aanjager van de discussie hierover en was actief betrokken bij de totstandkoming van de nieuwe wet, die zowel de bewijslast als de strafmaat van roekeloosheid in het verkeer aanpakt. Het voorstel van de minister, dat nu in de Tweede Kamer moet worden behandeld, ligt grotendeels in lijn met de adviezen en aanbevelingen van het Fonds Slachtofferhulp.
Strenger aangepakt
Het Fonds Slachtofferhulp is er blij mee zodat, zo laat het op de eigen website weten "rijden onder invloed, doorrijden na een ongeval en rijden zonder (geldig) rijbewijs vanaf 1 januari 2020 strenger kan worden bestraft. En eindelijk de onduidelijkheid rondom het begrip roekeloosheid wordt weggenomen."
In de nieuwe wet is het begrip 'roekeloosheid', aan de hand van verschillende gedragingen, op verzoek van het fonds dus duidelijker omschreven. "Hiermee kan het interpretatieverschil worden verkleind en de mogelijkheid worden vergroot om roekeloze rijders te vervolgen. Bovendien kan hiermee straks ook zeer gevaarlijk rijgedrag waarbij er geen slachtoffers zijn gemaakt, zwaarder worden bestraft. Dit werkt ook door in hogere straffen voor veelplegers in het verkeer."
Voorrangsplein biedt ook buiten bebouwde kom kansen
"Wellicht wordt het tijd om het voorrangsplein als volwaardig kruispuntvorm mee te nemen in het afwegingsproces van verschillende kruispuntvormen buiten de bebouwde kom."
Dit schrijven onderzoekers Justin Reimink en Martin Wiersum in hun afstudeeronderzoek 'Voorrangspleinen buiten de bebouwde kom - Onderzoek naar de effecten op verkeersveiligheid en doorstroming'. De twee onderzoekers hebben voor hun studie onderzoek gedaan naar het fenomeen voorrangsplein en het blijkt dat deze amper wordt meegenomen in de besluitvorming over wegen buiten de bebouwde kom.
Het voorrangsplein is 11 jaar geleden in Hilversum ontstaan en in de loop der jaren is het aantal voorrangspleinen binnen de bebouwde kom gegroeid tot enkele tientallen. De ervaringen met het voorrangsplein zijn positief. Het ombouwen van kruispunten tot voorrangspleinen heeft binnen de bebouwde kom geleid tot verbeteringen ten aanzien van de ruimtelijke kwaliteit, doorstroming, verkeersveiligheid, oversteekbaarheid en leefbaarheid.
Dominante hoofdstroom
Je zou denken: wat wil je nog meer? Een voorrangsplein dat zijn nut heeft binnen de bebouwde kan dat ook erbuiten hebben. Maar buiten de bebouwde kom is op gebiedsontsluitingswegen vrijwel altijd sprake van kruispunten met een 'dominante hoofdstroom en ondergeschikte zijwegen'. "Om een vlotte en veilige uitwisseling van verkeer plaats te laten vinden worden verschillende kruispuntvormen toegepast, zoals bijvoorbeeld een enkelstrooksrotonde of een voorrangskruispunt", laten de onderzoekers weten.
Het tweetal doet een aantal nogal boude uitspraken. Zoals deze: "Mogelijk wordt dit veroorzaakt door het ontbreken van deze kruispuntvorm in de veelgebruikte verkeerskundige richtlijnen van het CROW. Dit is niet opmerkelijk, het ontbreekt namelijk aan kennis van de verkeerskundige effecten van het voorrangsplein in een buiten-de-bebouwde-komsituatie. Zonder kennis van deze effecten blijft het onmogelijk het voorrangsplein te vergelijken met andere kruispuntvormen."
Optimale vorm bestaat niet
Het doel van het onderzoek is ervoor te zorgen dat het voorrangsplein meegenomen wordt in het afwegingsproces van kruispuntvormen buiten de bebouwde kom. Zonder kennis van de belangrijkste verkeerskundige effecten blijft dit onmogelijk.
Uit het onderzoek blijkt onder andere dat de optimale vormgeving van een voorrangsplein buiten de bebouwde kom niet bestaat. "De 'optimale' vormgeving is afhankelijk van locatiespecifieke eisen en kenmerken. Hierbij kan vooral worden gevarieerd in de aansluiting van de zijwegen." Maar los daarvan luidt de conclusie dat het voorrangsplein wel degelijk potentie biedt als oplossing in specifieke situaties onder voorwaardelijke omstandigheden. "Bij een hoge intensiteit op de hoofdrichting en een lage intensiteit op de aansluitende zijwegen kent een voorrangsplein minder barrièrewerking dan rotondes en meer verkeersveiligheid dan voorrangskruispunten."