Op puinhopen Verkeersschool Aalbregt kan ook iets moois bloeien
Het zal niemand ontgaan zijn dat Verkeersschool Aalbregt is omgevallen en in zijn val een groot aantal mensen heeft meegesleurd. Er is in die periode van alles en nog wat gepubliceerd in serieuze en op sociale media, waarbij feiten werden vermengd met indianenverhalen en de meest wilde geruchten en verdachtmakingen. Wij proberen in dit artikel te duiden wat er misging én stelden de branchevoorzitters een aantal vragen waarvan de belangrijkste is: zou al deze ellende wellicht kunnen leiden tot broodnodige maatregelen?
Wie hoog klimt, kan diep vallen en heel beroerd terechtkomen. Dat geldt helemaal voor Verkeersschool Aalbregt van Ferry Aalbregt in Zoetermeer. Laten we wel wezen: op zich was er niets mis met deze rijschool, die via franchisers actief is in 18 oproepplaatsen. Hooguit kun je zeggen dat de slagingspercentages niet best waren, om niet te zeggen beroerd (zie het staatje bij dit artikel). Maar daarvan zijn er wel meer, zowel grote als kleine rijscholen. Ferry Aalbregt heeft zich echter zwaar vertild aan een stuntaanbieding op Facebook in oktober vorig jaar. Voor tweeduizend euro konden leerlingen een pakket afnemen met een onbeperkt aantal lessen en examengarantie. Wie het geld in één keer overmaakte, kreeg 10 procent korting. "Dit kan nooit goed gaan, dacht ik toen al', zegt Irma Brauers, secretaris van brancheorganisatie VRB (Aalbregt was lid), bij Omroep West. "Met een slagingspercentage van 30 procent betekent dat dat van de tien klanten er zeven nog vaker examen moeten doen. Dat gaat een keer mis."
Fout gegaan
Naar het schijnt hebben zich vierduizend mensen aangemeld voor de aanbieding: een bizar groot aantal dat Aalbregt niet had verwacht en ook niet kon mannen. Hij liet zzp'ers 'invliegen' om het enorme aantal te kunnen bedienen en blijkbaar is daar iets fout gegaan. Het moet niet worden uitgesloten dat veel klanten door zzp'ers die inmiddels voor Aalbregt werkten, zijn benaderd om tegen maximaal hetzelfde tarief het contract op te zeggen en over te nemen en daarmee Aalbregt buitenspel te zetten. In elk geval, weet Brauers, heeft ongeveer 10 procent van de mensen die toehapten later besloten toch niet met Aalbregt in zee te gaan.
Klachten
Het is niet denkbeeldig dat dit heeft geleid tot de uiteindelijke val. In elk geval kwamen er vanaf april steeds meer klachten over Verkeersschool Aalbregt binnen bij de VRB, waarna Brauers contact zocht met Ferry Aalbregt. Dat liep uiterst moeizaam, maar begin juni kreeg ze hem te pakken. Namens de VRB voelde Brauers Aalbregt aan de tand, waarbij hij haar liet weten de klachten onmiddellijk af te handelen. Dat heeft hij ook gedaan, is gebleken. Brauers gelooft dan ook niet in een kwade opzet. "We zagen als VRB opeens een hausse aan klachten binnenkomen. Dat hebben we à la minute bij hem aangekaart en alle op dat moment gemelde klachten zijn door deze rijschool opgelost. Hetzij door het terugbetalen van de reeds betaalde volledige pakketprijs of onder aftrek van de reeds genoten lessen, en anderzijds door de kandidaat actief te benaderen. Wie zijn wij dan om het functioneren als rijschool van dit lid in twijfel te trekken."
"De zaken zijn in zijn gezicht ontploft. Hij had ook niet meer de bedoeling om zelf nog les te geven, getuige het feit dat zijn bevoegdheid per 16 juli aanstaande afloopt. Wellicht heeft hij de weelde van het grote aantal aanmeldingen niet aangekund en zich op verkeerde gronden rijk gerekend en had hij de ijdele hoop dat hij vanuit Spanje 'baas' kon blijven van rijschool Aalbregt."
'Dit was niet het eerste en zal zeker ook niet het laatste debacle zijn'
Onbereikbaar
Dinsdag 25 juni gaat het helemaal fout. Dan wordt bekend dat Aalbregt de tent heeft gesloten, waarna er een spervuur aan artikelen wordt gepubliceerd met hele en halve waarheden en veel speculaties. Laten we ons even beperken tot de feiten.
Aalbregt is onbereikbaar voor praktisch iedereen (volgens De Telegraaf is hij met een zak vol geld verhuisd naar Spanje), maar laat nog wel weten dat hij niet failliet is. Dat klopt. Het faillissement wordt dinsdag 2 juli, een week later, uitgesproken. Inmiddels lopen de gedupeerden te hoop. Zij hielden onder andere een demonstratie in Den Haag, waarbij ze een petitie aanboden aan de Tweede Kamer met als doel om (een deel) van het geld dat ze kwijt zijn terug te krijgen. Minister Van Nieuwenhuizen heeft laten weten dat dit er niet in zit, zoals dat er trouwens nooit in zit bij een faillissement.
Curator
Curator is mr. Tideman van Cees Advocaten, die als een van de eerste reacties liet weten dat hij vanwege de omvang van het faillissement niet met iedere gedeputeerde persoonlijk in contact kan treden. Schuldeisers wordt verzocht een mail te sturen naar ceesadvocaten@cees.nl. Tideman brengt eerst alle schulden en baten in kaart, waarna wordt gekeken hoeveel geld er nog in kas zit en hoeveel geld er valt te halen bij Aalbregt.
Gedupeerde klanten staan hierbij achteraan in de rij. Eerst komen de Belastingdienst en de curator zelf, daarna eventuele hypotheekverstrekkers, vervolgens komen de loonvorderingen van werknemers van Aalbregt (hij had zes man op de loonlijst staan) aan bod en pas aan het einde van de rit wordt gekeken naar alle schuldeisers. Er is een kleine kans dat er dan nog wat over is. Momenteel hebben zich rond de vijfhonderd gedupeerden gemeld bij de politie. Dat zijn er veel, maar bij lange na niet het aantal van vierduizend dat in eerste instantie werd genoemd.
Eenmansbedrijf
Tevens zal de curator onderzoeken of er wat te halen valt bij Aalbregt. Verkeersschool Aalbregt stond bij de Kamer van Koophandel ingeschreven als eenmansbedrijf en dat betekent dat zakelijke en privébezittingen één zijn. Op zijn bezittingen wordt beslag gelegd. Als Aalbregt inderdaad een villa in Spanje heeft en ook nog andere bezittingen heeft, dan zullen die uiteindelijk met aftrek van een eventuele hypothecaire lening worden geveild om zo veel mogelijk schuldeisers tegemoet te komen. Het is een schrale troost, maar vanwege de gekozen rechtsvorm is er een grote kans dat Aalbregt berooid zal achterblijven. Overigens duidt dit er ook op dat dit Aalbregt is overkomen. Als hij willens en wetens de kluit had willen belazeren, had hij wel geregeld dat bedrijf en privé uit elkaar zouden zijn gehaald.
Imagoschade branche
Wat rest is het gegeven dat de branche weer eens uiterst negatief het nieuws heeft gehaald: de imagoschade is groot. We vroegen ons dan ook af hoe de voorzitters van de vier brancheverenigingen hier eigenlijk in staan en daarom legden we hen een aantal vragen voor. Die behandelen we hieronder, met de antwoorden.
Hoe hebben jullie de berichtgeving rond Verkeersschool Aalbregt ervaren?
Irma Brauers, secretaris VRB: "Sinds vorige week woensdag 11.40 uur heeft de VRB-telefoon niet stilgestaan. Tevens loopt onze mailbox vol met allemaal meldingen van mensen die door deze affaire getroffen zijn. We zien het met lede ogen aan, want opnieuw worden we als totale branche weer in ons hemd gezet. En weer worden we als totale beroepsgroep onder één noemer geschaard met de excessen. Over de goed presterende rijscholen wordt niet gesproken. En wat nog erger is: de zogenaamde gedupeerde rijinstructeurs die nu zielig zijn, doen er een flinke schep bovenop om dit breed uitgemeten aan iedereen die ook maar een microfoon of pen in zijn hand heeft te vertellen."
Ruud Rutten, voorzitter FAM: "Wat mij betreft was dit voorval nummer zoveel. Dat dit stond te gebeuren, daar kon je op wachten. Helaas is de consument nog steeds zo naïef om te kiezen voor de goedkoopste aanbieder, ook al woont die 200 km verderop."
Frank Hoornenborg, voorzitter BOVAG Rijscholen: "Wij zijn niet verrast dat zoiets kan gebeuren."
Jos Post, voorzitter LBKR: "De situatie rond het faillissement van rijschool Aalbregt is een voorbeeld van hoe een situatie volledig uit de hand kan lopen. Wij zien het als beroepsvereniging met lede ogen aan en kunnen niet meer dan meeleven met de gedupeerde leerlingen en rijinstructeurs. Maar ook met de rijschooleigenaar, die op de vlucht moest voor zijn leven en dat van zijn gezin."
Beschouwen jullie dit als een incident?
Irma Brauers: "Nee hoor. Dit was niet het eerste en zal zeker ook niet het laatste debacle zijn. Want linksom of rechtsom worden leerlingen en ouders/verzorgers steeds weer opnieuw getriggerd door GRATIS-AANBIEDING-GOEDKOOP. En daar spelen ook de zogenaamde professionals in onze branche met hun marketingmodellen op in. We zien de voorbeelden hiervan iedere dag opnieuw voorbijkomen."
"Opvallend is dan ook dat meerdere rijscholen die vanuit één vestigingsadres werken door het hele land rijopleidingen aanbieden. Ze doen in feite precies hetzelfde: geld incasseren en vervolgens een ander inschakelen die het dan voor een appel en een ei gaat opknappen. Wat denk je te bereiken met die landelijke dekking? Wat is dit voor geldingsdrang? Per se de grootste willen zijn? Op kwaliteit wordt niet ingezet."
Ruud Rutten: "Nee. Zolang de overheid niet ingrijpt en onze branche en de opleiding tot automobilist niet serieus gaat nemen, zal dit in de toekomst steeds vaker voorkomen. Prijsvechters en gelukszoekers overspoelen de branche en maken serieuze en goede opleiders kapot of het werken onmogelijk zodat ze de branche verlaten."
Frank Hoornenborg: "Nee, we pleiten al langer voor meer toezicht op de sector en hogere eisen aan ondernemers in deze branche."
Jos Post: "Bedrijven kunnen failliet gaan. Dat gebeurt in elke branche, zo ook in de rijschoolbranche. Toch zijn er vele bedrijven in de rijschoolbranche die al jaren en soms zelfs generaties lang een gezonde bedrijfsvoering hebben en bekend staan om de goede dienstverlening en kwalitatief goede rijopleidingen. Dat het geen vetpot is in de rijschoolbranche is vooral onder degenen die langer in de branche werkzaam zijn algemeen bekend. Maar 'zomaar' failliet gaan is in de rijschoolbranche niet nodig. Conclusie van LBKR is dan ook dat de oorzaak van het faillissement heel simpel is, namelijk: falend beleid van het management van de rijschool. Dit wordt ook door de rijschooleigenaar erkend."
Aalbregt had lage slagingspercentages en was niet aangesloten bij een garantiefonds of wat dan ook. Vinden jullie dat dan geldt voor al die gedupeerden 'eigen schuld dikke bult' of moet je daar genuanceerd naar kijken?
Irma Brauers: "Zoals we al eerder aangeven hierboven, slagingspercentages en garantiefondsen boeien niet. Het enige dat van doorslaggevend belang is, zijn de knaken die men moet neerleggen. En schijnzekerheid denkt men te kopen en vooral GOEDKOOP. En lachende derde willen zijn wanneer een weldenkend mens wel de goede keuze maakt en wellicht duurder uit zal zijn, hetgeen we betwijfelen."
Ruud Rutten: "Eerlijk is eerlijk: de overheid hoeft niet op te draaien voor de risico's en foute keuzes van de consument. En ook niet voor verkeerde keuzes gemaakt door franchisers of zzp'ers."
Frank Hoornenborg: "Veel mensen laten zich helaas nog altijd verblinden door aanbiedingen die te mooi lijken om waar te zijn."
Jos Post: "De tarieven die de rijschool hanteerde vragen om problemen. Een goede rijschool heeft alles op orde: een goede verzekering, degelijke auto, goede begeleiding en bijscholing van de rijinstructeurs. Kortom, een goede rijschool, groot of klein, heeft alle zaken geregeld en dat zie je terug in een hogere lesprijs. Wij hebben laten uitrekenen dat een lesprijs zeker rond de 50 euro hoort te zitten. De failliet verklaarde rijschool zat daar ver onder."
Wat heeft deze zaak nu vooral helder gemaakt?
Irma Brauers: "Dat een substantieel deel van de burgers niet verder kijkt dan hun neus lang is en zonder meer en klakkeloos gelooft in praatjes en sprookjes die voorbijkomen op sociale media. Want dat is wat er gebeurt: men heeft kennelijk niet meer de tijd en neemt niet meer de moeite om een rijschool te bellen en gerichte vragen te stellen. CBR plaatst al bijna twee jaar samen met ons de samengestelde en ondersteunde TOP TIPS, die alom gewaardeerd worden omdat de inhoud klopt, en toch weet men die niet te raadplegen. Weet je waarom? Omdat daar geschreven staat dat een rijbewijs gemiddeld 2350 euro kost. En dan denkt men spekkoper te zijn met een pakket dat 1799 tot 2000 euro kost. Ga er toch eens van uit dat wanneer je bij een kwalitatief goede en professionele rijschool terechtkomt je geen slaaggaranties of oneindig aantal lessen hoeft in te kopen. Want die rijscholen leiden hun leerlingen op met de instelling dat ze in één keer zullen slagen, ze gaan immers niet eerder op examen dan wanneer de instructeur ervan overtuigd is dat ze de volledige lesstof onder de knie hebben. Het CBR is immers geen casino. En verkeersveiligheid al helemaal niet. En dan hoef je ook geen dure advertenties te zetten of reclamejongens in te huren die voor heel veel geld je rijschool promoten. Rijscholen die goed werk leveren zijn hun eigen uithangbord, daar zorgen je tevreden klanten wel voor."
Ruud Rutten: "Dat het tijd wordt voor daden. Onze branche is nu voldoende negatief in het nieuws geweest. Minister, ga aan de slag met deze branche."
Frank Hoornenborg: "Dat je als consument goed moet opletten met wie je in zee gaat en niet over één nacht ijs moet gaan als je een rijopleider moet kiezen."
Jos Post: "Vaak hanteert men te lage tarieven, met alle gevolgen van dien. Ook de informatievoorziening richting de consument behoeft aandacht. De consument zal zich bewust moeten zijn dat goedkoop vaak duurkoop kan betekenen."
Er is door de PvdA (weer) gepleit voor een rijscholenregister. Vinden jullie dat dit er zo snel mogelijk moet komen of is dat niet de oplossing?
Irma Brauers: "We hebben toch een rijscholenregister van bevoegde instructeurs? Je WRM-bevoegdheid, al dan niet in combinatie met je RIS-pas en je aantoonbaar behaalde praktijkbegeleiding, en daarbij opgeteld een meer dan landelijk gemiddeld slagingspercentage biedt de klant toch enige mate van kwaliteit."
Ruud Rutten: "Een keurmerk is een oplossing. Maar dan verplicht en niet vrijblijvend."
Frank Hoornenborg: "Een keurmerk bestaat wat ons betreft al sinds 1930 en dat is BOVAG, inclusief alle kenmerken waaraan een keurmerk zou moeten voldoen: bemiddelingsregeling, geschillencommissie et cetera. Fijn dat de PvdA nu op de barricaden gaat staan, maar voor zulke praktijken vragen wij natuurlijk al járen aandacht."
Jos Post: "Wij zijn groot voorstander van een rijscholenregister waar de PvdA om heeft gevraagd. Nieuw is dit idee van de PvdA niet. Al in 2014 werd hier ook door de PvdA om gevraagd middels een motie. En vorig jaar werd door de partijen D66, CDA, PVV en SP een motie ingediend om uit te zoeken of een rijscholenregister een middel is om situaties zoals nu bij het faillissement van Aalbregt, maar ook andere wantoestanden, in de toekomst te voorkomen. Deze motie is breed aangenomen in de Kamer."
Zo nee, wat is dan de oplossing?
Irma Brauers: "Dat hebben we al meerdere malen zwart-op-wit aangegeven. Begin bij de instroom, zorg dat mensen die niet thuishoren in deze branche er ook niet in komen. Zeker als ze andere belangen hebben dan het opleiden van verkeersveilige weggebruikers. En mensen die van examen doen hun verdienmodel maken moeten geen podium krijgen."
Jos Post: "Het zou goed zijn wanneer iedere rijinstructeur tijdens de opleiding les krijgt in maatschappelijk verantwoord ondernemerschap waarin ook het onderwerp lesprijscalculatie wordt meegenomen. Veel rijinstructeurs die van de opleiding komen hebben hier geen kaas van gegeten en beginnen als zelfstandig ondernemer."
De hamvraag wat ons betreft: zou het zo kunnen zijn dat, als alle stofwolken zijn opgetrokken, dit uiteindelijk zalvend zou kunnen zijn voor de branche. De gedachte achter deze vraag: Kamerleden kunnen er nu echt niet meer omheen dat de branche een paar rotte appels heeft die snel moeten worden verwijderd, desnoods met wettelijke maatregelen?
Irma Brauers: "Wij durven niet zonder meer de handen in het vuur te steken. Zolang we het principe aanhangen dat in deze branche de vrijheid van onderwijs en ondernemerschap het hoogste goed is, blijven we iedere keer weer opnieuw geconfronteerd worden met dit soort uitwassen. Politici die zonder enige kennis of kunde over en in de branche uitspraken doen, ingegeven door de waan van de dag, doen eraan mee om dit in stand te houden. Want een kwaliteitsregister dat niet gedragen wordt door de overheid en die het CBR hiervoor geen mandaat geeft, is een farce. Je creëert schijnzekerheid en zoals we nu ook gezien hebben is dit niet met het in het leven roepen van een register te voorkomen. Want als iemand er met de centen van een ander vandoor wil gaan en de voor zijn werkgebied gebruikelijke slagingspercentages behaalt, kan met en zonder keurmerk toch zijn slag slaan. Want ook over rijschool Aalbregt kregen we tot drie maanden geleden geen afwijkende meldingen over niet goed functioneren."
Ruud Rutten: "Helemaal mee eens. Ik hoop dan ook dat Kamerleden nu doorzetten en dit een keer duidelijk uitspreken."
Frank Hoornenborg: "Ja, dat klopt en het is triest dat er nu (weer) zoiets moet gebeuren om dit te bereiken."
Jos Post: "Dat zou zomaar kunnen. Het zou zuur zijn voor de gedupeerden, maar het biedt ook kansen."
Hebben jullie nog iets toe te voegen?
Irma Brauers: "Jammer, maar helaas is de branche met een groot aantal gelukzoekers, die door dezen en genen 'cowboys' genoemd worden, hier niet tegen opgewassen. Zeker als je nu al de verhalen leest die door de mensen die zich door hem lieten inhuren niet met steekhoudende argumenten geventileerd worden. Vaak zie je in deze situaties dat juist die ingehuurde mensen de zon niet in ander water kunnen zien schijnen. En dan de eersten zijn die hun 'broodheer' pootje lichten."
Ruud Rutten: "Het doet mij enorm pijn te zien hoe onze branche wordt verkwanseld en steeds meer negatief in het nieuws komt."
Frank Hoornenborg: "Eerst was er een faillissement, daarna niet en inmiddels wel. Daarnaast wordt her en der gesproken over 4.000 gedupeerden en elders weer over 220. Het is, kortom, erg schimmig wat er nou precies aan de hand is."
Jos Post: "In ons manifest doen we het voorstel om te komen tot een kwaliteitsregister met daaraan vast een kwaliteitscommissie. Deze commissie had in een eerder stadium in kunnen grijpen bij deze rijschool. Waardoor erger leed voorkomen had kunnen worden. De motie die het ministerie oproept om tot een rijscholenregister te komen is een van de onderwerpen waarover LBKR overlegt met het ministerie."