Vermoeidheid is onderschat, maar groot probleem
Vermoeidheid is een belangrijke en onderschatte oorzaak van veel ongevallen. Educatie is een van de oplossingen, maar de bestuurder moet het uiteindelijk zelf in de gaten hebben en ernaar handelen.
Dit is een van de conclusies in het omvangrijke rapport van de SRA (E-Survey of Road Users' Attitudes), een gezamenlijk initiatief van verkeersveiligheidsinstituten, onderzoekscentra, openbare diensten en particuliere sponsors van over de hele wereld. Het Nederlandse SWOV maakt hier deel van uit en heeft meegewerkt aan het onderzoek. Het doel is om vergelijkbare gegevens over verkeersveiligheidsprestaties te verzamelen en te analyseren, met name over verkeersveiligheidscultuur en -gedrag van weggebruikers.
Groot probleem
Nu afleiding, met name in de vorm van gebruik van smartphones en andere elektronica, sinds kort op de kaart staat als belangrijke oorzaak van veel ongevallen is het niet gek om de focus te leggen op vermoeidheid, want dit is een groot probleem.
In de meeste landen, en Nederland valt hieronder, meldt een vijfde tot een kwart van de automobilisten dat ze de afgelopen 30 dagen weleens hebben gereden terwijl ze moeite hadden hun ogen open te houden. Het blijkt dat vooral mannen zich hieraan bezondigen en het blijkt ook dat naarmate men ouder wordt de kans op rijden met vermoeidheid afneemt en dat ook de snelheid waarmee wordt gereden daalt.
Niet acceptabel
In alle landen wereldwijd vindt minder dan 3 procent van de weggebruikers als vermoeid rijden persoonlijk acceptabel. In Europa, Noord-Amerika en Azië-Oceanië is de persoonlijke acceptatie van vermoeid rijden onder de jongere leeftijdsgroepen (licht) hoger.
Europese weggebruikers zien vermoeid rijden vaak als een frequente crash-oorzaak (74 procent). In Europa en Noord-Amerika komt de waarneming van moe rijden als frequente crash-oorzaak vaker voor bij oudere leeftijdsgroepen (55-64; 65+) dan bij jongere leeftijdsgroepen. Bestuurders die vinden dat het acceptabel is om te rijden als ze zo slaperig zijn dat ze moeite hebben hun ogen open te houden, hebben liefst 6,5 keer meer kans op een ongeval.
Educatie, campagnes, veiligheidscultuurprogramma's en rammelstrips zijn goede maatregelen
Maatregelen
Volgens ESRA bevestigen de gegevens dat vermoeid rijden een van de grootste problemen is voor verkeersveiligheid wereldwijd. Om vermoeidheid tijdens het rijden te voorkomen, moet wat ESRA betreft aandacht worden besteed aan maatregelen op het gebied van wetgeving, wegeninfrastructuur, onderwijs en campagnes, de implementatie van programma's voor veiligheidscultuur en 'vermoeidheidsbeheer' in bedrijven. Vooral de laatste zijn, zo blijkt uit studies, goede maatregelen om het probleem aan te pakken.
Detectiesystemen
Verder kunnen bestuurders worden geadviseerd om zich vertrouwd te maken met vermoeidheiddetectiesystemen in hun voertuigen en om waarschuwingssignalen van deze systemen serieus te nemen. "De hoofdverantwoordelijkheid voor het voorkomen van vermoeidheid van de bestuurder ligt echter bij de bestuurder zelf en systemen voor het detecteren van sufheid zijn slechts een (minder dan perfect) hulpmiddel om deze verantwoordelijkheid te behouden", staat in het onderzoek. Naast educatie, campagnes en veiligheidscultuurprogramma's, zijn zogenoemde 'rammelstrips' op belangrijke wegen (snelwegen en landelijke wegen) een bewezen veiligheidsmaatregel tegen vermoeid rijden.