Op weg naar de slimme weg
Rijkswaterstaat is spin in het web bij nieuwe ontwikkelingen
Bij smart mobility gaat het in deze branche al snel over advanced driver-assistance systems (ADAS). Maar er zijn binnen dit kader ook veel ontwikkelingen in de infrastructuur. Connectie met het verkeer op de weg is hierbij de heilige graal.
Slimme wegen als toekomstbeeld? Nou nee, ze zijn er al. Het gaat allemaal namelijk erg snel. De N205 (de provinciale weg van Haarlem naar Nieuw-Vennep) heeft de eer de eerste slimme weg in Nederland te zijn. Deze weg was als eerste klaar voor, wat wordt genoemd, Talking Traffic.
Talking Traffic
Talking Traffic gaat over de ontwikkeling om onder andere verkeersregelinstallaties, zoals verkeerslichten, te koppelen aan het internet. Voertuigen en infrastructuur kunnen hierdoor met elkaar praten. Dit geeft nieuwe mogelijkheden om informatie aan te bieden aan weggebruikers, fietsers en het openbaar vervoer.
N205
De mogelijkheden van Talking Traffic zijn schier oneindig
De N205 is bijvoorbeeld volledig uitgerust met slimme verkeerslichten. Zo kunnen weggebruikers hier via een app op hun smartphone persoonlijk geïnformeerd worden over hoe lang het nog duurt voordat een verkeerslicht rood of groen wordt, en er komen ook apps die waarschuwen voor naderend filegevaar, stilstaand verkeer en plotseling veranderende lokale weersomstandigheden.
ITS-diensten
Spin het web bij dit soort ontwikkelingen is Rijkswaterstaat en bij deze overheidsdienst is deze zogenoemde smart mobility aan de orde van de dag. Rijkswaterstaat zit bijvoorbeeld samen met Duitsland en Oostenrijk in een project om coöperatieve Intelligent Transport Systems (ITS) diensten te ontwikkelen en in Nederland lopen verschillende door Rijkswaterstaat opgezette proeven die op een of andere manier te maken hebben met auto's die onderling en met de wegkant communiceren. Zo is er een succesvolle proef waarbij waarschuwingen voor wegwerkzaamheden en de beschikbaarheid van rijstroken op de A16 bij Dordrecht aan diverse proefauto's worden doorgegeven.
Schier oneindig
De mogelijkheden van Talking Traffic zijn schier oneindig. Bussen bijvoorbeeld kunnen prioriteit aanvragen zodat ze in een groene golf terechtkomen. En zwaar vrachtverkeer hoeft in de stad minder vaak te stoppen en op te trekken, omdat de verkeerslichten het zware transport herkennen en tijdig op groen springen. Dat is goed voor het milieu (maar of het ook de doorstroming bevordert is vers 2). En ook voertuigen van wegbeheerders en bijvoorbeeld ambulances kunnen een baken krijgen dat een signaal uitzendt en zo hun positie laat zien. "Dit zal een hoop aanrijdingen kunnen voorkomen, bijvoorbeeld tijdens incidenten of werkzaamheden op de weg", vertelt Yvonne Dierikx, informatieanalist bij Rijkswaterstaat.
Mobiele datanetwerk
Bij deze ontwikkelingen is onder meer een belangrijke rol weggelegd voor serviceproviders. "Informatie van de roadside units wordt straks niet alleen via wifi-P, maar ook via het reguliere mobiele datanetwerk verstuurd. Het wordt beschikbaar gesteld aan serviceproviders, net zoals zij nu ook al verkeersdata van de overheid afnemen. In een app krijg je zodoende precies dezelfde informatie te zien, hoewel dat uiteraard wel afhankelijk is van wat een derde partij hiermee doet", aldus Dierikx.
Aanvulling
Op dit moment is wat automobilisten in de auto te zien krijgen nog een aanvulling op wat er langs en boven de weg wordt aangegeven. Uiteindelijk is het de bedoeling dat voertuigen alle relevante informatie onderling en met de wegkant uitwisselen, maar momenteel zitten we in een transitieperiode waarbij 'connected voertuigen' de diverse soorten informatie kunnen ontvangen, maar waarin oudere voertuigen ook veilig van de Europese wegen gebruik moeten kunnen maken.
Uitdagingen
Bovendien zijn er nog veel technologische uitdagingen. "We moeten ons systeemlandschap nog aanpassen om deze datastroom automatisch te laten lopen", zegt Dierikx. "Daarnaast moet bepaald worden welke data en functionaliteit decentraal blijven en welke data en functionaliteit we centraal willen hebben."
Andere ontwikkelingen
Met Rijkswaterstaat is de grootste speler genoemd op het gebied van Talking Traffic, maar er zijn ook nog heel andere ontwikkelingen die bijdragen aan slimmere en daardoor veiligere wegen, en die zijn niet allemaal technisch van aard. We noemen er een aantal:
Glow-in-the-dark-belijning
Studio Roosegaarde en ingenieursbureau Heijmans bedachten het fenomeen lichtgevende belijning. Het werkt eenvoudig: het licht dat op de lijnen wordt geschenen wordt als het ware teruggekaatst. Op de N329 bij Oss zijn deze lichtgevende pigmenten al aangebracht. De speciale verf zorgt ervoor dat de 500 meter lange strook minstens acht uur blijft stralen.
Verf die laat weten dat het glad is
Dynamische verf, dat is hoe de verf wordt genoemd die de weggebruikers erop wijst dat het glad is. Ook dit principe is eenvoudig. Duikt de temperatuur onder nul graden Celsius, dan verschijnen er geschilderde kristallen op de weg en deze verdwijnen weer als het warmer wordt. Deze verf is nog niet helemaal uitontwikkeld. Gladheid heeft namelijk ook te maken met de luchtvochtigheid en het kan daardoor ook glad zijn als de temperatuur nog niet de nul graden heeft aangetikt. Bovendien is de verf vooralsnog beperkt houdbaar.
Wegen die niet glad kunnen worden
Nog beter zijn wegen die niet kunnen bevriezen. In de VS wordt gewerkt aan een combinatie van asfalt met pekel. Gereed is het nog niet.
Automatisch opladen
Wetenschappers van de TU Delft werken aan een weg waarop elektrische auto's automatisch worden opgeladen. Dat gebeurt door middel van magnetische spoelen die een elektromagneetveld opwekken. Een transformator en een spoel in de auto pikken het magneetveld op en zetten dit om in elektriciteit. Dit is wel een dure grap: een kilometer weg met deze technologie kost nu nog 300.000 euro. De auto's die erop rijden moeten dat betalen en dus zijn er veel elektrische auto's nodig.
Interactief licht
Met veiligheid heeft het niets van doen, maar er zijn inmiddels lantaarnpalen die alleen branden als een beweging wordt gedetecteerd. Voor het milieu is dit een zegen.