Kappen in woud verkeersborden doe je niet even zomaar
Rond 20 procent van de verkeersborden kan worden geschrapt. Maar is dat echt zo? Mr. Roeland B.G. De Korte, jurist Verkeer en Wegbeheer bij de gemeente Alphen aan den Rijn, vraagt het zich af en adviseert een pas op de plaats te maken.
Veilig Verkeer Nederland (VVN), kennisplatform CROW en de HR Groep, die verantwoordelijk is voor de registratie van verkeersborden in Nederland - dus niet de eersten de beste - haalden vorige week de landelijke media met hun mededeling dat het wel een tandje minder kan met het aantal verkeersborden in Nederland. Volgens de drie organisaties kunnen er zomaar 600.000 van de in totaal ongeveer drie miljoen verkeersborden worden geschrapt, zonder dat de verkeersveiligheid daaronder te lijden heeft. Er staan soms borden die elkaar tegenspreken en veel oude borden blijven vaak staan terwijl de verkeerssituatie is gewijzigd. Dat leidt eerder tot gevaarlijke situaties dan dat ze nog wat toevoegen aan de verkeersregels.
Niets nieuws
Het schrappen van verkeersborden is niets nieuws. Er zijn voorbeelden genoeg van gemeenten waar deze operatie is uitgevoerd. De gemeente Spijkenisse heeft de afgelopen twee jaar al ruim 420 verkeersborden en zo'n 180 palen verwijderd en gaat daar dit jaar verder mee. De gemeente Horst aan de Maas heeft sinds eind 2011 ook al 20 procent van de 900 verkeersborden en –palen verwijderd en in Barendrecht is in 2010 een vergelijkbaar project gestart, waarbij een kwart van alle rond de duizend verkeersborden is gesneuveld. Recent is Ede ook begonnen met kappen en ongetwijfeld missen we nog een aantal gemeentes waar de gemeentelijke afdeling Verwijderen verkeersborden het druk heeft gehad.
Onverstandig
Maar schrappen is niet zomaar even gedaan, laat mr. Roeland B.G. De Korte, jurist Verkeer en Wegbeheer bij de gemeente Alphen aan den Rijn weten. Ook hier ligt de vraag of er niet eens moet worden gekapt in het bordenwoud op het bordje van de gemeente en volgens hem zitten er veel haken en ogen aan. "Ik ben van mening dat het onverstandig is om 'zomaar' verkeersborden weg te halen. Het is de kerntaak van de overheid om te zorgen voor duidelijke en voldoende verkeersborden", laat hij weten. "Wegbeheerders moeten zich realiseren dat zij in sommige gevallen aansprakelijk gesteld kunnen worden als zij in hun opschoningacties 'doorschieten'. Te weinig verkeersborden en waarschuwingen kunnen onder omstandigheden onvoldoende blijken te zijn. Dat blijkt uit recente rechtspraak. Ook wordt dit standpunt in de literatuur ingenomen. Ik verwijs bijvoorbeeld naar het 'Handboek aansprakelijkheid beheer openbare ruimte' van de CROW, juni 2003 en de 'Aanbevelingen voor verkeersvoorzieningen binnen de bebouwde kom' (ASSV), 2004."
Sanering
In deze zaak verwijst hij onder andere naar wat de SOV zegt over het verwijderen van verkeersborden. Dat is dit: 'Indien in een bepaalde wegsituatie te veel borden staan geplaatst, vallen de borden die echt moeten worden gezien minder goed op. Een sanering van die situaties en dus van overbodige borden is dan wenselijk. Ook zou meer onderscheid in opvallendheid van borden kunnen worden gemaakt tussen belangrijke en minder belangrijke borden.'
"Het is dan wel noodzakelijk eerst echt uit te zoeken in welke mate er in Nederland sprake is van een overdaad aan borden en bij hoeveel en bij welk type ongevallen dit bijdraagt aan het ontstaan van een ongeval. Eveneens is het nuttig uit te zoeken of het mogelijk is verkeersborden te verwijderen en onder welke omstandigheden. Gedegen onderzoek zal moeten uitwijzen hoe dergelijke veranderingen op een veilige manier zouden kunnen plaatsvinden. De SWOV raadt af dergelijke veranderingen zonder nader onderzoek uit te voeren, omdat de kans niet ondenkbeeldig is dat het weghalen van belangrijke verkeersborden zal leiden tot meer verkeersongevallen en verkeersslachtoffers."
Uitspraken
Inmiddels ligt er ook jurisprudentie in een aantal rechtszaken waaruit blijkt dat schrappen verkeerd kan uitvallen. In een uitspraak van het Hof Arnhem in 2005 ging het om een verkeersongeval waarbij de gemeente onder andere bij een bepaalde wegsituatie het bord 'Verkeerssituatie gewijzigd' had opgehangen. Het Hof kwam tot het oordeel dat van de borden 'Verkeerssituatie gewijzigd' voor automobilisten die ter plaatse niet bekend zijn op zichzelf onvoldoende specifieke waarschuwing uitgaat voor het gevaar van een aanrijding met de bussluis. Uit die borden kon immers niet worden opgemerkt dat de doorgang voor auto's fysiek onmogelijk was gemaakt.
In een andere zaak die in 2007 diende voor de Rechtbank Maastricht ging het om een fietser die 's nachts tegen een paaltje reed dat zich op de overgang van de ventweg in het fietspad bevond. Deze fietser kwam lelijk ten val, heeft zwaar lichamelijk letsel en stelde de gemeente Maastricht hiervoor aansprakelijk. De rechtbank kwam tot het oordeel dat de gemeente Maastricht enkel het verkeersbord had geplaatst dat aangeeft 'Verplicht fietspad' (bord G11). Op geen enkele manier werd gewaarschuwd voor de paaltjes en dit werd de gemeente aangerekend.
De Rechtbank Almelo bepaalde in 2011 dat de gemeente in een andere situatie had verzuimd voldoende borden te plaatsen en ook dat kwam de gemeente duur te staan.
"Uit deze drie uitspraken kan de conclusie worden getrokken dat de wegbeheerder ervoor moet zorgen dat verwarring bij verkeersdeelnemers die tot schade kan leiden, zo veel mogelijk voorkomen moet worden door middel van het plaatsen van duidelijke en voldoende bebording en markering", aldus De Korte.
