Afgebroken rijexamen
Afgelopen week raakte ik in gesprek met enkele collega's en al spoedig ging het over de problemen die we ondervinden met 'moeilijke' leerlingen die we van andere rijscholen krijgen. Het probleem zit erin dat je die bijna niet meer de juiste basisvaardigheden kunt aanleren. Hoe goed je ook je best doet, hoe kundig je ook bent, zo'n leerling is nauwelijks in staat een eenmaal verkeerd aangeleerde handeling af te leren. Al snel waren we het erover eens dat er met een elders vaker gezakte leerling meestal wel 'iets' meer aan de hand is. Soms kom je inderdaad weleens een vorm van niet-gediagnosticeerde AD(H)D of autisme tegen, maar meestal niet.
Rijinstructeurs die maar wat aanklooien, blijken dus uitstekend in staat te zijn een volkomen 'normale' leerling zodanig te verpesten dat je die bijna (onterecht) zou willen labelen met een of andere stoornis. Mijn ervaring is dat het soms wel leerlingen zijn die zich wat afhankelijker of hulpelozer gedragen. Het zijn zelden doeners (hoewel je ook een doener nog aardig kunt verpesten), maar over het algemeen denkers.
Hoe hoger de denker is opgeleid, des te lastiger hij valt te corrigeren omdat ze de 'verkeerde' rijinstructeur veel te lang trouw zijn gebleven. Een denker heeft meer tijd nodig om zich de motorische vaardigheden eigen te maken, maar als het er eenmaal in zit blijft het er ook in. Oók als het er fout in zit. Het zijn namelijk redelijke en betrouwbare mensen die ervan uitgaan dat de ander net zo is als zij. Ze zijn dan ook onthutst als ze ontdekken dat ze veel geld kwijt zijn aan een vanaf de basis verrotte rijopleiding. Dat pikt de denker niet, die over het algemeen goed kan leren, dus dat is het moment om een andere rijschool te zoeken. Dan blijkt er van alles mis te zijn, wat ook nog eens lastig te verbeteren valt. Daar kan geen positieve psychologie meer tegenop.
De fouten die ik tegenkom bij zulke leerlingen zijn talrijk. Vaak zit het in ondoelmatig gebruik van het koppelings- of gaspedaal zodat de motor regelmatig afslaat of ze rijden schokkend en slingerend en nemen de bochten te ruim. Ook bediening van het versnellingsmechanisme doordat ze de verkeerde versnelling kiezen of langdurig in een te hoge of te lage versnelling rijden bij een te laag of te hoog toerental. Of ze laten voor het terugschakelen de rem los zodra de koppeling wordt ingetrapt. Het vertragen is in de basis al fout als ze niet eerst het rollend vermogen benutten, maar direct van het gas naar de rem gaan en dan abrupt remmen en stoppen zonder duiken te voorkomen. In het geheugen is de theorie van remmen, gas los of niets doen waarschijnlijk wel goed opgeslagen, maar in de rijpraktijk is het spiergeheugen het daar maar zelden mee eens.
Verkeerd gebruik of onwetendheid bij het gebruik van apparatuur die van belang is voor de verkeersveiligheid, zoals ruitenwissers, richtingaanwijzers, verlichting en voorruitverwarming, is een hoofdstuk apart. Kortom, veel werk aan de winkel voor de nieuwe rijinstructeur die zijn vak wél goed verstaat. Toch pakt dat tamelijk frustrerend uit als de leerling tijdens het herexamen alle nieuwe basisvaardigheden weer net zo snel kwijt is als hij doorgaans remt: abrupt.
Wanneer stress de kop opsteekt is dat natuurlijk ook logisch. Herexamen doen is over het algemeen al spannender, maar voor een meermaals gezakte kandidaat die er bij de eerste paar pogingen niks van bakte of bij wie het rijexamen zelfs is afgebroken, is het een zeer negatief geladen gebeurtenis.
Dus zakt hij zelfs bij de goede rijinstructeur helaas opnieuw….