30 het nieuwe 50? Er is nog wel denkwerk nodig
De roep om 30 km/uur als norm te hanteren binnen de bebouwde kom wordt steeds luider. Maar er is ook een tegengeluid met als strekking: Nederland is hier helemaal niet klaar voor. 61 jaar na de instelling van 50 km/uur binnen de bebouwde kom (1957) is in elk geval de discussie helemaal los.
De Fietsersbond en Veilig Verkeer Nederland (VVN) kiezen 'all the way' voor 30 als het nieuwe 50. De Fietsersbond zwengelde de discussie aan. "Door de steeds grotere verkeersdrukte staat de veiligheid en het fietsplezier voor fietsers onder druk. Het is tijd voor een volgende stap: 30 is het nieuwe 50', liet Saskia Kluit van de Fietsersbond eerder dit jaar weten.
De Fietsersbond vond vrijwel direct VVN (en ook de fractie van GroenLinks in de Tweede Kamer) aan haar zijde en publiceerde een interessante bijdrage aan de discussie. Allereerst, zo blijkt, staat uit onderzoek vast, dat er een kwart minder letselongevallen zijn als een 50 km/uur-gebied wordt ingericht als een 30 km/uur-gebied. Daarbij komt dat, volgens VVN, in elke gemeente ongeveer 80 procent van de weglengte binnen de bebouwde kom kan worden gezien als (woon)straat, waar een maximumsnelheid van 30 km/uur wenselijk en mogelijk is.
Wenselijk
"In het belang van de verkeersveiligheid is het dan ook zeer wenselijk dat de algemene snelheidslimiet binnen de bebouwde kom wordt teruggebracht van 50 km/uur naar 30 km/uur. Het is immers logisch om de algemene regel te laten aansluiten bij hetgeen het meest voorkomt", aldus VVN. "Voor ontsluitingswegen, waar de verkeersveiligheid van kwetsbare weggebruikers is gegarandeerd door een gescheiden infrastructuur voor fietsers en voetgangers en veilige oversteekvoorzieningen, kunnen uitzonderingen worden gemaakt van 50 km/uur en soms 70 km/uur. (Woon)straten waar veel kinderen spelen kunnen worden aangemerkt als erven (15 km/uur-straten)."
Doorpakken
Wat VVN betreft wordt er meteen ook doorgepakt richting 80 km-wegen. "Buiten de bebouwde kom is het wenselijk dat de algemene snelheidslimiet omlaag gaat van 80 km/uur naar 60 km/uur. In de huidige wetgeving is 80 km/uur de algemene snelheidslimiet buiten de bebouwde kom. Pas als de omstandigheden het toelaten is een lagere limiet toegestaan. Veilig Verkeer Nederland vindt dit de omgekeerde wereld. Wij vinden dat een veilige snelheidslimiet het uitgangspunt moet zijn en dat alleen een hogere limiet mag worden ingesteld als de verkeersveiligheid dat toelaat. Dat kan gelden voor provinciale wegen met gescheiden fiets- en bromfietspaden of parallelwegen (daar is 80 km/uur acceptabel) en voor autowegen en autosnelwegen, waar respectievelijk 100 en 130 km/uur de limiet kan zijn."
Goede gedachte
Volgens verkeersplanoloog Adriaan Walraad is 30 km/uur een goede gedachte, maar hij vindt meteen ook dat Nederland er nog lang niet klaar voor is, zo laat hij op verkeerinbeeld,nl weten. Hij schrijft het volgende:
"Stel nu dat 30 km/uur de norm wordt in de bebouwde kom. Natuurlijk levert dat wat praktische problemen op, die we met enige inzet het hoofd bieden. Grote bussen en 30 km/uur gaan niet samen: kleinere bussen gaan de stedelijke gebieden bedienen. Opkomsttijden voor hulpdiensten zijn niet langer haalbaar, maar dat kan rechtgezet worden met extra posten. En problemen met geloofwaardige limieten los je op met harde snelheidsbegrenzers."
"Toch open ik graag de discussie: is het terecht dat snelheden onlosmakelijk zijn gekoppeld aan de functies die wegen hebben? Wat als we de wegcategorieën koppelen aan het feitelijk gebruik, ofwel de intensiteiten? Intensiteiten van álle verkeersdeelnemers, dat dan weer wel. Dus voetgangers, fietsers én gemotoriseerd verkeer. En wat als we daar pas in tweede instantie een passende snelheid bij kiezen? Op die manier kunnen we namelijk de problematiek rond grijze wegen oplossen."
"Een interessant perspectief. Eerst kijken we naar de intensiteiten, vereiste doorstroming en de bijpassende voorrangsregeling. Of eigenlijk kijken we naar alle basiskenmerken van Duurzaam Veilig, behalve dan de snelheid en de ontwerpsnelheid. Alles wat nu al verblijfsgebied is blijft ook verblijfsgebied en dus kiezen we daar voor 30 km/uur en voorrang van rechts. Alles wat nu een verkeersader of grijze weg is, daar wordt 30 de norm, totdat ondubbelzinnig aangetoond is dat 50 km/uur op een veilige manier gegarandeerd is. Denk daarbij aan de ideale inrichting volgens basiskenmerken. Niks minimale basiskenmerken."
Hiërarchie
"Maar met het wegvallen van 50 km/uur vervalt ook een groot deel van de hiërarchie van het wegennet. Verkeersplanologisch liggen er dan grote uitdagingen te wachten. Immers, vanaf het moment dat 30 de norm is, verkiest gemotoriseerd verkeer alleen nog de kortste route, waar die kortste route ook ligt… En als gemotoriseerd verkeer de verkeerslichten gaat mijden, gaat gemotoriseerd verkeer juist door woonstraten rijden. En dat is niet de gewenste route. Sterker, dat is vanuit verkeersveiligheid juist ongewenst. En vanuit fietsklimaat ook.
Een oplossing? Als verkeersplanoloog wordt mij mijn instrumentarium uit handen geslagen. En een gebiedsontsluitingsweg 30 of 40 km/uur maken? Die ruimte bieden de huidige basiskenmerken nu ook niet. Hoe sympathiek de gedachte van 30 km/uur als de norm ook klinkt, er is dan nog wel wat denkwerk te verzetten."