Samen leren in roekeloos Amsterdam
Tijdens de zomervakantie ga ik altijd laat op vakantie omdat ik geniet van wekenlang filevrij lessen en van een 'dagje rijles in Amsterdam'. Omdat ik daar lange tijd les heb gegeven, ken ik de leukste plekjes om de bijzondere manoeuvres extra aantrekkelijk te maken. Van tevoren selecteer ik drie leerlingen van gelijk niveau. Ze stellen de leerdoelen van tevoren vast en beoordelen elkaar. Ieder formuleert zijn eigen leerbehoefte omdat het leren zo iets van henzelf wordt in plaats van 'in opdracht van de instructeur'. Het leereffect wordt groter naarmate de leerling bezig is met wat hij nodig heeft om zichzelf te verbeteren. Verantwoordelijkheid nemen voor wat je leert vereist inzicht in de doelen die je jezelf stelt.
De training in Amsterdam begint dus met het vaststellen van de leerdoelen in ieders leertraject. Zo ontstaat een beter inzicht in de leerpunten.
De twee leerlingen achterin noteren bij elke (door hen vermeende) fout van de medecursist achter het stuur ook de locatie (autosnelweg, voorrangsweg, straatnaam enzovoorts). Bij elk minpunt moeten zij een pluspunt noteren. Daarna bespreken zij hun bevindingen met de leerling achter het stuur. Dankzij de verdieping van de lesstof en het gecontroleerd beoordelen van elkaar is het leereffect aanzienlijk.
De ochtend kent twee onderdelen. In deel één staan rijstrookwisseling, voorbijgaan, inhalen, invoegen en uitvoegen centraal. We tossen wie als eerste begint en Rianne rijdt met navigatie via de autosnelweg van Utrecht naar het CBR Amsterdam. Zij wil haar kijkgedrag op snelwegen aanscherpen. Achterin krabbelen Cynthia en Tom hun kladblokjes driftig vol. Ze noteren waarin Rianne volgens hen afwijkt van de norm of – in ons geval - het RIS-script en observeren haar kijkgedrag bij invoegen, haar snelheid, gebruik richtingaanwijzer, volgafstand, ruimtekussen, rijstrookwisselingen, inhalen en uitvoegen. Op het CBR-terrein delen Tom en Cynthia hun bevindingen en bepalen op welk niveau Rianne staat: stap 4, 5 of 6, afhankelijk van de hoeveelheid hulp die ik onderweg heb gegeven.
In deel twee staan kruispunten, afslaan en rotondes centraal. Na opnieuw tossen rijdt Tom. Hij wil zijn kijkgedrag op kruispunten verbeteren en leren omgaan met trams. Hij maakt kennis met kruispunten, uitritten, rotondes en trams. Ik coach Tom omdat hij onbekend is met de verkeerssituatie in dit gebied. Na mijn korte lesje over kruispunten met trams, bussen en taxi's en gemeentevoertuigen met een ontheffing op de trambaan en tweemaal een oefenrondje waarbij de twee achterin belangstellend meekijken, probeert Tom het de derde keer zonder aanwijzingen. Dat valt tegen. Bij kruispunten met tramrails wacht hij véél langer dan noodzakelijk volgens de 'beste stuurlui' achterin, die tijdens de evaluatie uitleggen hoe het dan wél moet…
Nu is Cynthia - als hekkensluiter beslist in het voordeel - aan zet. Ze krijgt nauwelijks coaching omdat ze achterin heeft kunnen afkijken en luisteren naar wat ik over bepaalde situaties vertelde.
Ze wil haar overzicht en positie op kruispunten en rotondes verbeteren. Al snel wordt ze gek van de roekeloosheid van 'zwakkere' Amsterdamse weggebruikers die zonder oogcontact voor haar wielen duiken. "In Utrecht kijken ze eerst of je wel stopt", vinden ze alle drie. Tom en Rianne geven vervolgens een deskundig verslag van Cynthia's verrichtingen: veel te onzeker! Na de lunch op het CBR oefenen we nog meer lastige kruispunten, rotondes en een aantal weefvakken op de Ring Amsterdam. Daarna rijden we door de Coentunnel, waarna we ergens op een steile helling in zijn achteruit een haarspeldbocht omhoog maken met halverwege de hellingproef. De laatste bestuurder rijdt vervolgens via de autosnelweg weer terug naar Utrecht.
Ze zijn het er alle drie over eens: heel veel geleerd vandaag! Een geslaagde dag op weg naar het rijbewijs!