Dynamisch verkeersbord
beklijft veel beter
Wordt het niet eens tijd dat een aantal verkeersborden wordt vernieuwd met nieuw beeld? Die vraag stelt verkeerspsycholoog Gerard Tertoolen zichzelf na een opmerkelijk onderzoek in de VS. Volgens hem is het antwoord ja.
Onderzoekers van de Universiteit van Michigan en BYU hebben ontdekten dat mensen aanzienlijk sneller reageren op waarschuwingssignalen die een beweging weergeven. Een teken dat beweging suggereert, vergroot de perceptie van de waarnemer van het risico, wat vervolgens leidt tot hogere aandacht en eerder remmen. Dus als je iets wilt bereiken, dan moet je het zoeken in een bord dat actie weergeeft.
4,4 meter
In één experiment ontdekten de onderzoekers dat deelnemers in een rijsimulator gemiddeld 50 milliseconden sneller reageerden op waarschuwingssignalen met een zogenoemd 'hogere dynamiek'. Voor een auto die 60 km/uur rijdt is dat een winst van 4,4 meter remafstand. Dat is niet veel, zal de leek denken, maar het kan het verschil zijn tussen een aanrijding of niet of, nog erger, tussen leven en dood.
Statische tekens
In een tweede experiment gebruikte het team eyetrackingtechnologie om te meten hoe lang iemands ogen nodig hebben om een verkeersbord te zien. De resultaten toonden aan dat signalen met een hogere waargenomen beweging aanzienlijk eerder aandacht trokken (en hielden) dan statische tekens.
Slipgevaar
Een goed voorbeeld van een bord dat actie uitstraalt is bord J20: vooraanduiding slipgevaar. Het kantelende autootje met de twee strepen van een remactie geeft actie aan. Dat is heel wat anders dan bord J28: vooraanduiding oversteken vee, waar een lome koe tussen de rode strepen staat.
Ons brein
Om te verklaren waarom dit zo werkt moeten we diep in ons brein tasten, laat verkeerspsycholoog Gerard Tertoolen weten. "In de primitievere delen van onze hersenen (die we het reptielenbrein en het zoogdierenbrein noemen) gelden nog vaak de wetten van de jungle. En het verkeer maakt nu precies dát in ons wakker. Op de weg leren we ons diepere 'ik' kennen: we veroveren kleine stukjes asfalt en voelen ons oppermachtig met al die pk's onder onze rechtervoet. Op de weg gedragen we ons een beetje als de jagers van toen. Maar er dreigt natuurlijk ook gevaar als we ons 'in de asfaltjungle' begeven, en verkeersborden waarschuwen ons daarvoor. Ons primitievere brein geeft ons drie mogelijkheden om het gevaar te bedwingen: vechten, vluchten of bevriezen. Ga het gevaar te lijf, ga ervoor op de vlucht, of beweeg je helemaal niet meer zodat het gevaar jou niet ziet. Voor jagers zijn vooral de eerste twee interessant én deze vereisen beweging, dus is ons oerbrein in het verkeer dáár op ingesteld."
Meer afbeeldingen
De Amerikaanse onderzoekers pleiten ervoor om meer afbeeldingen in te zetten die beweging suggereren en dus zo ons primitievere brein activeren. Het kan verkeersslachtoffers schelen. Dus weg met stilstaande beestjes, nauwelijks bewegende voetgangers, statische hekjes en bevroren locomotieven uit de vorige eeuw (J11). "Wij zijn dan ook voorstander van een update voor een aantal van onze verkeersborden, waarbij we vooral meer actie willen zien!", zegt Tertoolen.
Stapje verder
De vraag is of je niet ook een stapje verder kunt. "In theorie zouden we natuurlijk een stapje verder kunnen gaan. In deze tijd is het een koud kunstje om de borden écht te laten bewegen. Animaties dus. Herten die het bord uit springen, auto's die daadwerkelijk slippen en treinen die van links naar rechts (of andersom) in en uit de witte driehoek rijden."
"Toch adviseren we daar maar niet aan te beginnen. Gouden wetten voor een veilige verkeersafhandeling vertellen ons immers voor zo min mogelijk afleiding te zorgen, de weggebruiker niet in de war te brengen en mentale overbelasting te allen tijde te voorkomen. Een eenvoudig 'stilstaand' plaatje dat wel beweging suggereert, is daarom voldoende."
