Rijles en instructierisico
Momenteel is het -3 graden en de afgelopen dagen was het zelfs -10°C. Kortgeleden woedde er een hevige storm. Vrachtauto's werden omvergeblazen, bomen vielen op mensen en voertuigen. Toen vroeg ik mij af welke risico's er zijn voor rijinstructeur en rijschool als de leerling letsel oploopt doordat een ander voertuig boven op ons 'waait'. Uit betrouwbare bron weet ik bijvoorbeeld dat er lesauto's zijn die rondrijden met een private lease en slechts een HEMA-verzekering.
Dick Arie Troost, accountmanager van een assurantiebedrijf met ruim veertig jaar ervaring in de rijschoolbranche, geeft de antwoorden. De meeste rijinstructeurs zijn vaak kleine zelfstandigen zonder arbeidsongeschiktheidsverzekering die het Instructierisico uit onwetendheid misschien evenmin hebben verzekerd. Het instructierisico is een zwaar bedrijfsrisico dat de zzp-rijinstructeur niet kan dragen bij een claim van een leerling die door een verkeerde instructie schade oploopt, zowel bij auto- als motorrijles of bij les aan rijbewijsbezitters.
De leerling kan deze schade namelijk verhalen op de rijschool. In tegenstelling tot een normale autoverzekering dekt de verzekering met het instructierisico (lesautoclausule) het lesgeven, dat daardoor toegestaan en verzekerd is. Het dekt de aansprakelijkheid van de rijinstructeur voor de schade aan de leerling en de daaruit voortvloeiende schade, ongeacht of de aansprakelijkheid van de rijinstructeur verband houdt met het gebruik van de motorrijtuig of het geven van rijonderricht.
Bij een ongeval met materiële schade en ernstig letsel bij zowel leerling als instructeur is de Wettelijke Aansprakelijkheidsverzekering Motorrijtuigen (WAM) van toepassing. Een van de elementen is dat het Waarborgfonds Motorverkeer (vergoedt uitsluitend door motorvoertuigen veroorzaakte schade) in zulke gevallen als verzekeraar optreedt. Kan de verzekeringsmaatschappij bij hevige storm bijvoorbeeld stellen dat de rijschool de rijlessen gezien de weersvoorspelling beter had kunnen annuleren? Nee, er is geen wettelijk verbod op verkeersdeelname. In het geval dat de (feitelijk) bestuurder wél aansprakelijk is, kan de leerling de rijinstructeur aansprakelijk stellen als blijkt dat die onvoldoende toezicht of controle over zijn leerling had. Ook komt de WAM er aan te pas, in combinatie met de Aansprakelijkheidsverzekering Bedrijven (AVB). De AVB dekt de aan personen of zaken toegebrachte schade, mits dit binnen de verzekerde hoedanigheid van het bedrijf gebeurt en op voorwaarde dat het bedrijf daarvoor aansprakelijk is.
Leerlingen kunnen nooit meer claimen dan de wettelijke, in de WAM vastgestelde, bedragen. De standaard verzekerde som bij het collectief lesautoverzekeringen is 1.135.000 euro per gebeurtenis, maar die is te verhogen naar 2.500.000 euro. In geval van een claim op de Aansprakelijkheidsverzekering Bedrijven kan de vordering ook boven het verzekerde bedrag uitkomen. De AVB-verzekeraar keert dan uit, maar de leerling kan het meerdere vorderen op de rijschoolhouder. Het verzekerde bedrag moet dus hoog genoeg zijn.
Behalve de AVB en de verplichte WAM is een Schadeverzekering Inzittenden (SVI) onmisbaar. Juridisch gezien is de rijinstructeur de bestuurder, dus die is aansprakelijk voor alle door de leerling met de lesauto veroorzaakte schades. Maar alle inzittenden behalve de rijinstructeur kunnen een beroep doen op de WAM. Een Schadeverzekering Inzittenden zorgt er dan voor dat zowel de leerlingen als de rijinstructeur verzekerd zijn voor letsel en materiële schade. Een Schadeverzekering Inzittenden is dus niet hetzelfde als een Ongevallen Inzittendenverzekering (OIV). De OIV is een sommenverzekering die een vast bedrag uitkeert als de rijinstructeur of leerlingen bij een ongeval overlijden of blijvend gehandicapt raken. Aansprakelijkheid en schuldvraag doen er niet toe: de OIV keert na een ongeval direct uit.
Het uitkeringsbedrag varieert van blijvende invaliditeit tot overlijden tussen de 10.000 en 50.000 euro. De Schadeverzekering Inzittenden (SVI) beperkt zich daarentegen tot de daadwerkelijk geleden schade van alle inzittenden, zowel voor letselschade als schade aan de tijdens het ongeval met de lesauto vervoerde spullen. Rijles geven is dus niet zonder risico!