KOP
Duitsland en België ontwikkelen
zich volop, Engeland blijft achter
In 2013 vroeg het toenmalige ministerie van Infrastructuur en Milieu de SWOV om het Nederlandse rijschoolsysteem te vergelijken met die in de ons omringende landen (Duitsland, België en het Verenigd Koninkrijk). Tussen de vier landen bestaan grote verschillen als het om de rijopleiding gaat. In Duitsland is daarover veel geregeld (en dat is sinds 1 januari dit jaar nog meer), in het Verenigd Koninkrijk is juist weinig geregeld.
Duitsland
Leerlingen zijn in Duitsland verplicht om minimaal veertien theorielessen van 90 minuten en twaalf praktijklessen van 45 minuten te volgen voordat ze rijexamen mogen doen. Naast deze verplichte theorie- en praktijklessen moet men kunnen aantonen zes uur EHBO-les te hebben gevolgd. Er is geen officieel curriculum met leerdoelen. Wel zijn er in de Duitse regelgeving enkele thema's vastgelegd die in de theorielessen aan de orde dienen te komen (bijvoorbeeld over afstand houden en snelheid). Hoewel er geen officieel nationaal curriculum is, is er wel een curriculum dat veel gebruikt wordt door rijscholen en dat is ontwikkeld door de Bundesvereinigung der Fahrlehrerverbände. In het hoofdartikel staan de belangrijkste eisen om te kunnen toetreden.
België
In België is men niet verplicht om rijles bij een rijschool te nemen voordat men rij-examen doet. Sinds juni 2017 zijn de regels om een rijbewijs te halen in Vlaanderen ingrijpend veranderd. Om een rijbewijs categorie B te behalen moet de leerling sla-gen voor een theorie-examen, een rijopleiding volgens en tot slot ook slagen voor een praktisch examen. Vanaf 17 jaar mag men theorie-examen doen. Dat examen mag worden afgelegd zonder eerst lessen te hebben gevolgd. Maar wie na twee keer niet slaagt moet voor een derde examen een bewijs van deelname scholing (12 uur) in een erkende rijschool voorleggen. Wie slaagt voor de theorie krijgt een attest dat 3 jaar geldig is. Met dit attest kan een voorlopig rijbewijs worden aangevraagd. Er zijn twee types van voorlopig rijbewijs:
A:Voorlopig rijbewijs met begeleider. Sinds 1 oktober 2017 moet in Vlaanderen de begeleider een vormingsmoment volgen van 3 uur vóór hij begeleider kan worden. Die vorming is 10 jaar geldig. Maximaal 2 begeleiders kunnen ver-meld worden op het voorlopig rijbewijs van de leerling. Dit voorlopig rijbewijs is 36 maanden geldig.
B: Voorlopig rijbewijs zonder begeleider, 18 maanden geldig. Hiervoor moet je eerst 20 uur praktijkles worden bij een erkende rijschool. Als deze erkende rij-school oordeelt dat de leerling in staat is om alleen verder te oefenen wordt een bekwaamheidsattest afgegeven. De oefenperiode van een voorlopig rij-bewijs is vanaf 1 oktober 2017 ook veranderd: je moet minimaal 9 maanden oefenen met een voorlopig rijbewijs vóór het examen afgelegd kan worden.
De derde optie is een rijopleiding volgen bij een erkende rijschool en vervolgens praktijkexamen doen. Wie na 1 oktober 2017 een voorlopig rijbewijs aanvraagt zal ook 'een terugkommoment' moeten volgen. De regeling over niet meer geldige voorlopige rijbewijzen wordt aangepast. Ook bijzonder is de proef 'Rijbewijs op school.' Leerlingen in het laatste jaar secundair onderwijs kunnen in het schooljaar 2017-2018 op school theorielessen van de rijopleiding volgen.
Sinds juni 2017 is ook het afleggen van een praktijkexamen aanzienlijk veranderd:
De kandidaat moet:
- Door loting 2 van de 6 mogelijke manoeuvres kunnen uitvoeren.
- Zelfstandig een op voorhand bepaalde bestemming bereiken met gps of door ver-keersborden te volgen, dus zonder aanwijzingen van de examinator.
- Op de computer een risico-perceptietest uitvoeren.
Toetreding
Om in België rijles te mogen geven, moet men brevetten hebben gehaald. Brevet II geeft recht tot het geven van praktijkles in personenauto's en brevet III geeft recht tot het geven van theorieles.
De wettelijke voorwaarden om rijlesgever te worden zijn:
- Lichamelijk geschikt zijn om een geneeskundige schifting voor bestuurder van groep 2 (uitzondering niet voor lesgever theorie).
- Geen ontzegging van het recht tot sturen.
- Een blanco uittreksel uit het strafregister model 2 voorleggen (vergelijkbaar met VOG).
- Minimaal drie jaar in het bezit van rijbewijs B.
Nadat men de brevetten II en III heeft gehaald, mag men rijles geven, maar mag men nog niet met een eigen rijschool beginnen. Voor een eigen rijschool heeft men brevet I nodig. Dit is het brevet voor 'rijschooldirecteur of adjunct-rijschooldirecteur'. De opleiding voor dit brevet gaat overwegend over bedrijfsbeheer en ondernemerschap. Om hun bevoegdheid te behouden, dienen rijinstructeurs voor ieder brevet ieder jaar minimaal twaalf uur bijscholing te volgen. Een bijscholing voor brevet 1 maakt deel uit van een cyclus van 4 jaar. Dit betekent dat de 4 van de 5 onderwerpen aan bod gekomen moeten zijn. Voor de overige brevetten is een bijscholingscyclus van 3 jaar van toepassing. Nog een opmerkelijk verschil met Nederland is de verplichte salariëring.
Om hun bevoegdheid te behouden, dienen rijinstructeurs voor ieder brevet ieder jaar minimaal twaalf uur bijscholing te volgen.
Verenigd Koninkrijk
In het Verenigd Koninkrijk kunnen aspirant-automobilisten zich voorbereiden op het rijexamen nadat ze 17 jaar zijn geworden. Dit doen zij door een voorlopig rijbewijs aan te vragen waarmee zij onder begeleiding mogen oefenen. De begeleider moet minimaal 21 jaar oud zijn en drie jaar over zijn of haar rijbewijs beschikken. Men mag met een voorlopig rijbewijs overal rijden, maar niet op autosnelwegen.
Gemiddeld rijden leerlingen 14 maanden onder begeleiding voordat het rijexamen wordt afgelegd. Het praktijkexamen kan pas worden afgelegd nadat men is geslaagd voor het theorie-examen. Het theorie-examen kent een apart onderdeel 'gevaarherkenning'. Rijlessen bij een erkende rijschool zijn niet verplicht. Veruit de meeste mensen nemen echter wel rijles bij een erkende rijschool als aanvulling op begeleid rijden. Slechts 1 procent bereidt zich voor zonder een enkele rijles te nemen. Aan de andere kant neemt ook maar ongeveer 1 procent uitsluitend rijlessen zonder onder begeleiding te oefenen.
Toetreding
Elke persoon in het Verenigd Koninkrijk die minimaal vier jaar in het bezit is van rijbewijs B en geen ontzegging van het rijbewijs heeft gehad, kan de opleiding tot rijinstructeur voor het B-rijbewijs volgen. Een algemene vooropleiding is niet vereist. Het examen voor rijinstructeur bestaat uit drie deelexamens. Het eerste deelexamen is het theorie-examen. Dit gaat niet alleen over de verkeersregels, maar ook over de theorie van het lesgeven. Een apart onderdeel van deelexamen I vormt de gevaarherkenningstoets. In deelexamen II wordt de rijvaardigheid van de aspirant-rijinstructeur getoetst en in deelexamen III wordt zijn of haar vaardigheid in het geven van rijinstructie getoetst. Bij dit laatste onderdeel speelt de examinator de rol van leerling tijdens een gefingeerde rijles. Als men voor de drie deelexamens geslaagd is, is men 'advanced driving instructor' (ADI) en mag men een rijschool starten. Werken in loondienst komt weinig voor. Men begint als zelfstandig rijschoolhouder of men gaat deel uitmaken van een grote rijschool als franchisenemer.
Er bestaat geen verplichte bijscholing voor rijinstructeurs. Wel voert de Driving Standards Agency (DSA; het Britse CBR) zogenoemde 'check tests' uit. Elke rijinstructeur wordt om de vier jaar door een inspecteur van de DSA getest. Deze check test is gelijk aan het reeds besproken deelexamen III.
