'Praktijkbegeleiding met
sanctie is onrechtvaardig'
Het was een vreemde start die de Landelijke Beroepsgroep kwaliteitsbevordering Rijschoolbranche (LBKR) in de zomer vorig jaar maakte, maar inmiddels kunnen we vaststellen dat deze belangenorganisatie de zaken aardig voor elkaar heeft. Voorzitter is Jos Post uit Zwolle en hij heeft, evenals zijn medebestuursleden, een helder beeld van wat hij wil en waar de LBKR voor staat. Alle aanleiding voor een interview.
Nog heel even terug naar afgelopen zomer. De details besparen we u, maar als uit het niets brak binnen de actiegroep 'Rijscholen in Verzet' heibel uit, waarna Gerda van Voorst, Margreet Arkema, Bert van de Weerd en Jos Post eieren voor hun geld kozen en de club verlieten. Van Rijscholen in Verzet hebben we nadien weinig méér gehoord dat dat ze Rijscholen in Vooruitgang is gaan heten, maar de LBKR timmert stevig aan de weg.
Petitie
In de zomer werd een petitie aangeboden aan de Tweede Kamer, de stichting kreeg gaandeweg structuur, er werden meerdere bliksemenquêtes gehouden, in december kwam de stichting met een eigen zogenoemd vervolgdocument (als vervolg op de petitie die in juni is aangeboden), onlangs was er een eerste bijeenkomst in Oene voor iedereen die zich geroepen voelde om daarbij te zijn en de speciale pagina op Facebook telt inmiddels 533 volgers (van wie een klein aantal regelmatig wat wilde kreten het land in stuurt, maar dat terzijde). Sec genomen zijn 533 vaste volgers niet veel (getalsmatig zit dat tussen VRB en BOVAG in. Het grote verschil is echter dat het bij deze twee organisaties om leden van een vereniging gaat en bij de LBKR om sympathisanten die geen lid kunnen worden), maar hoe dan ook verwoordt de LBKR een andere mening dan die van de brancheorganisaties FAM, BOVAG en VRB.
Twee onderdelen
Die afwijkende mening staat in het vervolgdocument en met name twee onderdelen zijn essentieel anders. De eerste: de LBKR is mordicus tegen de sanctie op de praktijkbegeleiding (die moet worden afgeschaft). En de tweede: LBKR spreekt zich nadrukkelijk uit voor het opzetten van een kwaliteitsregister waarmee de goeden van de kwaden kunnen worden gescheiden (zie voor de speerpunten van de LBKR het kader bij dit artikel-red.)
Best tevreden
Voorzitter Jos Post is alles bij elkaar best tevreden over hoe het allemaal loopt. "We hebben 533 vaste volgers, rond de vijftig rijschoolhouders hebben een financiële bijdrage gedaan - de laatste tijd groeit dat trouwens - , we hebben in CNV Vakmensen en ZZP Nederland trouwe bondgenoten en we hebben een aantal zakelijke partners. Dus ja, na iets meer dan een half jaar heb ik het goede gevoel dat we er staan."
Kun je nog eens heel kort uitleggen waarom de LBKR er moest komen?
"We missen rechtvaardigheid in het sanctiebeleid. Dat is, vind ik, de basis onder de LBKR. In elk geval is dat mijn belangrijkste motivatie en als ik mijn medebestuursleden goed inschat dan geldt dat ook voor hen. Ik ben een groot deel van mijn leven lid geweest van een vakbond en streef te allen tijde naar rechtvaardigheid en dat is het huidige systeem niet. Want? Simpel: als ik jou vertel dat je over vijf jaar examen moet doen om je baan te houden, dan zul je me hard uitlachen, maar in onze branche is dat aan de hand. Het is waar dat er meerdere beroepsgroepen zijn waar je toekomst afhangt van een toets of zoiets, maar dat zijn er niet veel. En de beroepen die het betreft, gaan ergens over, zoals een piloot."
Dat valt wel mee hoor. Een voorbeeld: in de grote steden moeten pedagogisch medewerkers die op een kinderopvang werken een taaltoets doen en als ze die niet halen, dreigen ze hun baan te verliezen. Het lijkt eerder een trend dan een uitzondering.
"Dat zal best, maar dan nog gaat het om een eenmalige toets. In onze branche wordt om de vijf jaar getwijfeld aan je competenties. Als je laat blijken dat je je vak beheerst, moet je het vijf jaar later weer en vijf jaar daarna weer laten zien. Daar zit de onrechtvaardigheid."
"Bovendien hebben wij het idee dat het anders kan. Ook wij zijn tegen uitwassen en ook wij vinden dat die moeten worden aangepakt, maar dat kan op andere manieren dan met de huidige praktijkbegeleiding en daar strijden wij voor."
Een onderzoek van Rijschoolpro vorig jaar toonde aan dat ongeveer de helft van de rijschoolhouders helemaal niets heeft tegen de huidige praktijkbegeleiding inclusief sanctie. Wat zegt dat?
"Ik heb die cijfers niet scherp voor ogen, maar als dat zo is dan zegt dat dat de helft er dus ook tegen is. Laatst hadden wij een poll en daar blijkt iets anders uit."
Maar dat was wel een gekleurde poll, want in de begeleidende tekst stond dat jullie met de uitslag zouden pleiten voor afschaffing van de sanctie.
"Ik ben het niet met je eens dat het gekleurd is, maar het zegt mij sowieso veel meer dat een overgrote meerderheid van de mensen die de poll hebben ingevuld, en dat zijn ook mensen die niet tot onze vaste volgers horen, ertegen is."
De drie brancheorganisaties zitten regelmatig met de politieke partijen rond de tafel en bereiken daar best veel. Bovendien is hun daar duidelijk geworden dat het afschaffen van de sanctie geen haalbare kaart is. Ook de LBKR wil graag wat bereiken bij de politiek, maar dat lijkt niet te lukken.
"Dat ben ik niet met je eens. Zojuist (we spreken elkaar tijdens de bijeenkomst in Oene-red.) kwam een Kamerlid van de SP langs, dat zegt best wel iets. Bij gesprekken met de politiek gaat het altijd om de lange adem, dat weet iedereen. Je hebt niet één gesprek en morgen heb je iets voor elkaar. Ging het maar zo. Maar de politici met wie wij hebben gesproken, begrijpen heel goed waar wij voor staan en waarom we het systeem onrechtvaardig vinden. Daarnaast: de praktijkbegeleiding is alleen gericht op het geven van rijles. Maar het gaat in ons vak om veel meer onderdelen. Didactische vaardigheden, hoe je omgaat met je klanten, hoe je communiceert en al die zaken vind je niet terug. Dat hebben we aangegeven."
Maar jullie zitten met het standpunt 'sanctie eraf' wel op een eiland?
"Dat klopt, als je het beschouwt volgens de opvatting van de drie brancheorganisaties ten opzichte van ons. De politieke partijen hebben niet voor niets laten weten dat ze erg voor zijn als we zouden samenwerken en dat er één standpunt zou zijn."
Maar als het standpunt over de sanctie niet verandert, dan gaat er geen samenwerking komen.
"Dat kun jij wel zeggen, maar ik weet niet of dat zo is. Laatst hadden jullie in het blad een interview met Peter van Neck, de scheidend voorzitter van de VRB. Die stond er aan het begin net zo op als wij nu en kijk nu eens waar ze staan. Wij wisten echt wel waar we aan begonnen. We wisten dat er weerstand zou komen en dat het nog een lange weg is. Maar als je die weg nooit inslaat, kom je er nooit."
Jullie hebben de andere partijen inmiddels de hand toegestoken.
"Ja, en dat blijven we doen. De deur blijft openstaan wat ons betreft. Zijn we alleen maar aan het schoppen en schelden, dan kan ik me voorstellen dat niemand zit te wachten op samenwerking met ons. Maar zo zijn wij niet. We hebben alleen een andere mening, maar dat is toch niet erg? Nee, ik baal er niet van dat de toegestoken hand nog niet is aanvaard. Ik snap het, maar vind het jammer en het is vooral een gemiste kans voor hen."
Onlangs deden jullie een compromisvoorstel om bij wijze van pilot jullie voorstel te aanvaarden. Dat is natuurlijk geen compromis, maar los daarvan heeft dat jullie verstandhouding geen goed gedaan. Baal je daarvan?
"Nou balen, dat is zo zwaar aangezet. Maar ik denk dat het altijd verstandig is om ergens over te praten. Werkt ons idee niet? Nou, dat kan, maar is er dan een andere oplossing denkbaar die wel werkt en waarmee we op één lijn zitten? Misschien is er wel een plan B of C dat wél haalbaar is."
"Misschien moet je uitzoeken of laten uitzoeken wat de mogelijkheden zijn. Je kunt eraan denken om namens de branche studenten van een hogeschool eens te laten uitzoeken welke mogelijkheden er zijn. Ik ben daar een groot voorstander van en als we gezamenlijk ergens die vraag neerleggen heb je een grotere kans dat het ervan gaat komen. Maar alleen reageren vanuit onderbuikgevoelens is, vind ik, niet goed."
Zijn er in deze branche niet gewoon veel te veel clubjes en dan ook nog clubjes die hooguit praten namens alles bij elkaar rond 1500 rijschoolhouders? Is het feit dat deze branche blijkbaar niet te organiseren is niet eigenlijk het grootste probleem?
"Dat is zeker een groot probleem, maar dat is inherent aan het feit dat er veel eenlingen zijn."
In Duitsland ben je verplicht lid van een branchevereniging. Is dat een model dat je in Nederland ook graag zou zien?
"Ik ben daar zeker een voorstander van. Ik heb zes jaar in Duitsland gewoond en ben niet alleen daar een voorstander van, maar ook van de manier van opleiden. We hoeven niet het hele Duitse model over te nemen want er zitten ook nadelen aan, maar de basis is goed."
Even terug naar de sanctie: Je mag een geloof hebben, daar is niets mis mee. maar als dat geloof niet haalbaar is, is het dan wel handig om dat geloof te blijven aanhangen?
"Wie zegt dat het niet haalbaar is? Wij geloven er echt in dat het wel haalbaar is. We hebben met verschillende partijen meerdere gesprekken gevoerd over een kwaliteitsregister in de branche en dat heeft ons alleen maar gesterkt in het idee dat het haalbaar is."
Van dat kwaliteitsregister zegt de LBKR dat de overheid dat moet betalen. Dat is toch niet haalbaar in de tegenwoordige tijd waarin de overheid zich alleen maar terugtrekt?
"Kwaliteit in onze branche dient de verkeersveiligheid en dan is het niet vreemd dat je de overheid vraagt om een subsidie te verstrekken. Het onderhouden van het systeem is een ander verhaal. Dat moeten de rijschoolhouders zelf betalen. En jij stelt dat het met de samenstelling van de huidige regering niet gaat lukken, maar wij zeggen niet dat het met deze regering moet. Ik zeg je net al dat wat wij willen bereiken een kwestie van de lange adem is. Dat is niet erg."
Waar moet een kwaliteitsregister in jullie beleving aan voldoen?
"Het moet vooral de kwaliteit bevorderen en zichtbaar maken, de rotte appels moeten worden geweerd, het moet niet te duur zijn – waarbij ik opmerk dat de bijscholing en praktijkbegeleiding ook geld en tijd kosten: we moeten er wel in willen investeren - voor de rijschoolhouders en er moet niet te veel administratieve rompslomp van komen. Mijn vrouw werkt in de zorg en als je ziet hoeveel tijd die kwijt is om te voldoen aan allerlei eisen in het kader van kwaliteit: dat moeten wij niet willen."
De branche bestaat voor het leeuwendeel uit zzp'ers. Wat kan iemand gemiddeld per jaar dragen voor kosten?
"Dat vind ik lastig om te zeggen. Geen honderden euro's, maar een paar tientjes is te doen en dat is haalbaar."
Kan de branche van jullie in dit opzicht een kant-en-klaar voorstel verwachten?
"We hebben nog geen stappen gezet, maar we gaan het er zeker met het CBR over hebben."
Hé? Zitten jullie binnenkort bij het CBR aan tafel? Dat is nieuws.
"Binnenkort hebben we inderdaad een gesprek met het CBR. Of dat een doorbraak is? Het CBR is een van de stakeholders met wie we willen praten en dat het nu lukt, is belangrijk. Ik had het ook wel verwacht. Misschien niet zo snel al, maar het zou ervan komen, was mijn inschatting. De verrassing zou groter zijn geweest als we niet bij het CBR zouden worden uitgenodigd, om het zo maar even te duiden. Er zijn verschillende mensen en partijen die hebben gezegd dat dit nooit zou lukken, maar ik laat me de kop niet gek maken. Wij moeten ervoor zorgen dat we met zo veel mogelijk stakeholders de dialoog aangaan. Dat ontwikkelt zich goed en dat komt onder andere doordat wij ons netjes gedragen."
De snelheid is niet alleen mooi, maar ook noodzakelijk, want dit jaar wordt er waarschijnlijk een klap op de nieuwe WRM gegeven. En dan moet je alles geregeld hebben.
"Dat is niet waar. De WRM blijft zich ook daarna ontwikkelen en is en blijft een proces van de lange adem. Maar het zou natuurlijk mooi zijn als we wel wat kunnen bereiken, dat zal duidelijk zijn."
Stel dat de sanctie in de WRM blijft: zijn jullie dan je kroonjuweel kwijt?
"Nee, want zoals ik net al zei, wordt een nieuwe WRM niet in beton gegoten. Het zou wel erg jammer zijn, dat spreekt voor zich."
Nog even terug naar het CBR: de VRB mocht pas aan tafel met het CBR nadat de minister dat had bepaald, maar alleen als het een vereniging zou zijn met een jaarlijkse ledenvergadering en een democratisch proces. Jullie zijn een stichting en dat is de minst democratische vorm die er is. Als het CBR nu nog steeds stelt dat jullie een vereniging moeten zijn, zijn jullie dan bereid om de stichting om te zetten?
"Wij zijn een jonge organisatie, zijn aan het bewegen en onderzoeken een aantal zaken. Als het CBR dat als harde eis stelt om deel uit te maken van het branchevoorzittersoverleg, dan sluit ik dat zeker niet uit, want wij willen graag aan tafel."
Iets heel anders: op Facebook is een klein clubje van rijschoolhouders die altijd, genuanceerd en ongenuanceerd, reageren. Wat vinden jullie daarvan?
"Ik ben het er ook niet altijd mee eens, maar het is wel levendig en het houdt ons scherp. Los daarvan is het natuurlijk wel helemaal hoe het in deze tijd werkt. Je kunt je ook afvragen of een vereniging met één keer per jaar nog wel van deze tijd is?"
Stel: het is 31 december 2023. Hoe wil je dan terugkijken op de afgelopen vijf jaar?
"Op een periode waarin we stappen hebben gezet, zowel met de LBKR als met de branche. We hoeven het ook dan niet altijd met elkaar eens te zijn, maar als we gewoon naar elkaar luisteren en wat doen met opbouwende kritiek en suggesties, dan schieten we al aardig op."
