Enorme verschillen in tarieven
voor keuring rijgeschiktheid
Hele volksstammen hebben tegenwoordig ADHD, ADD of autisme en iedereen die dit netjes meldt in de Gezondheidsverklaring moet naar een psychiater voor een onderzoek of je rijgeschikt bent. Hiervoor is een speciale lijst met 36 adressen die door het CBR is opgesteld. Bij de VRB komen veel vragen binnen en daarom hebben we die lijst eens doorgespit. De belangrijkste conclusie: de verschillen zijn enorm.
"Mensen met ADHD en ADD hebben mogelijk storingen in de aandacht, concentratieproblemen en ook impulsiviteit kan op de voorgrond staan. Aandacht en concentratie zijn belangrijk om veilig te kunnen rijden en impulsiviteit heeft een negatieve invloed op het proces van besluitvorming in het verkeer. Gelukkig brengen medicijnen daar vaak verbetering in."
Dit is de inleiding van informatie van het CBR over de stoornissen ADHD, ADD of autisme en de gevolgen daarvan voor de rijgeschiktheid. We vermoeden dat deze informatie veelvuldig wordt geraadpleegd, want dit is bepaald geen niemendalletje. Keiharde cijfers zijn er niet, maar op grond van analyses van het epidemiologisch onderzoek naar ADHD lijdt (afhankelijk van criteria, methode en leeftijdsgroep) 2 tot 7 procent van alle jeugdigen aan ADHD of een hieraan verwante stoornis. De bron is de Gezondheidsraad. Deze stoornis komt meer dan twee keer vaker voor bij jongens dan bij meiden en het aandeel neemt toe met de leeftijd. Van de 4- tot 7-jarige kinderen heeft bijna 1 procent volgens de ouders autisme of een aanverwante stoornis. Bij de 10- tot 12-jarigen komt het voor bij 7 procent van de jongens en 3,5 procent van de meisjes. De toename komt waarschijnlijk vooral doordat de diagnose pas later wordt gesteld.
Kraakhelder
Dit zijn cijfers van vier jaar geleden, maar er is geen enkele aanleiding om aan te nemen dat de situatie is veranderd. Dit komt er derhalve op neer dat van de ongeveer 1 miljoen Nederlanders die de leeftijd 16-20 hebben (de belangrijkste groep die het rijbewijs wil halen) rond de 30.000 een dergelijke stoornis heeft. En nog even verder rekenen: volgens recente cijfers van het CBS hebben twee op de drie mensen tussen de 18 en 30 jaar een rijbewijs. Op basis van deze gegevens is kraakhelder dat er elk jaar honderden, zo niet duizenden, personen zijn die moeten laten onderzoeken of ze rijgeschikt zijn.
36 psychiaters
Al die mensen moeten zich melden bij een van de 36 door het CBR geselecteerde psychiaters. Immers: bij een stoornis als deze moet nu eenmaal een onafhankelijk specialist het onderzoek doen en een rapport opmaken. De reden: "Er wordt een oordeel gevraagd over uw rijgeschiktheid en termijn van geschiktheid. Volgens de regels van de artsenorganisatie mogen behandelend artsen geen verklaringen afgeven met een oordeel over de rijgeschiktheid", laat het CBR op de eigen informatiepagina weten.
Veel vragen
Een analyse van de lijst met 36 psychiaters die tot het 'keurkorps' van het CBR behoren, leert dat er enorme verschillen zijn in onder andere de tarieven. De vraag 'Wat kost een onderzoek naar rijgeschiktheid? 'is absoluut niet te beantwoorden, want deze hangt af van waar je woont.
Die verschillen zijn dusdanig groot dat bijvoorbeeld brancheorganisatie VRB er veel vragen over krijgt. "Specialisten moeten zich conformeren aan de richtlijnen wat prijs betreft aan de NGZ-tarieven. Dat is een helder verhaal. Maar het is niet uit te leggen dat het hoofd van de afdeling Psychiatrie van het RadboudUMC Cees Can, hiervoor een vaste prijs rekent van 135 euro inclusief rapport en btw en dat Kemperman uit de buurt van Leeuwarden hier 247,50 euro voor in rekening brengt", laat secretaris Irma Brauers van de VRB weten.
Verschillen
Omdat iedere rijschoolhouder hooguit de tarieven van de psychiater in zijn woonplaats of directe omgeving kent (let wel: anders dan voor 1 november vorig jaar moet de leerling de Gezondheidsverklaring zelf aanvragen) hebben wij de lijst doorgespit op opvallende verschillen. Hieronder staan de namen van alle specialisten met de tarieven erachter (in alle gevallen inclusief de beoordeling van de Gezondheidsverklaring en btw) en met eventuele belangrijke of bijzondere toevoegingen. Vooraf verraden we alvast een aantal opvallende zaken:
- De bandbreedte van de tarieven ligt tussen 105 euro en 255 euro.
- Dat de Eigen Verklaring tegenwoordig Gezondheidsverklaring heet, is nog niet overal doorgedrongen. De duiding Eigen Verklaring wordt nog volop gebruikt.
- Voor een aantal psychiaters in de lijst is het keuren van jonge mensen louter een avond- of weekendbezigheid. Dat kan service zijn, maar het kan ook dat ze het gewoon te druk hebben en dit 'ernaast' doen.
- Flevoland is een witte vlek in de lijst. Op de meest actuele lijst van het CBR staat dr. Ravelli in Almere, maar hij laat op zijn website weten dat hij sinds 1 november dit jaar niet meer keurt.
De lijst van het CBR (in willekeurige volgorde):
W.A.F. Sondermeijer, psychiater, Valkenswaard. Tarief gemiddeld 148,68 euro.
MA Expertise, Senden. Tarief 180 euro, exclusief laboratoriumonderzoek.
A.H.G.M. Macor, Ommel. Tarief 181,50 euro. Kosten voor eventueel laboratoriumonderzoek worden door het laboratorium apart in rekening gebracht.
P.J.M. Raedts, Elkerliek Ziekenhuis, locatie Deurne. Tarief wordt niet gecommuniceerd. Keuring wordt hier verricht in samenwerking met mevr. drs. T. Thomassen, klinisch psycholoog. Je kunt hier binnen een week een afspraak maken, er is geen wachttijd en één keer per week is er een avondspreekuur.
Bureau Rijbewijskeuringen, Tilburg. Tarief 236,08 euro. Je kunt hier 24 uur per dag en 7 dagen per week een afspraak maken via het afsprakenbureau. En: "Wij hebben korte wachtlijsten."
H.J.T.M. Corthals, Tilburg. Tarief 152,95 euro. Kosten verbonden aan eventueel (op indicatie) te verrichten bloed- en/of urine-onderzoek vallen hier niet onder. Keuringen vinden plaats op maandagen van 13.00 tot 18.00 uur.
H.H.W. Janssen, Den Bosch. Tarief 198,00 euro. Keuringen uitsluitend op dinsdag. Afspraak maken via e-mailadres en binnen twee weken ontvangt u een uitnodiging per brief.
J.J. de Jong, Breda. 06-12 20 42 53. Tarief 255 euro.
A. G. Kunst, Goes. Tarief 148 euro. Keuringsdagen op donderdag en vrijdag en spoedafspraak is mogelijk op één van deze dagen.
R.D. Barbier, Barbier Medical Services, Zwijndrecht. Tarief 120 euro. Keuring overdag door de week mogelijk in overleg.
Bureau Rijbewijskeuringen, Rotterdam. Tarief 236,08 euro. "Wij hebben korte wachtlijsten."
S. Karimi, Vlaardingen. Geen tarief bekend
A. van Galen, Rotterdam. Geen tarief opgegeven en, zo wordt expliciet genoemd: "Geen dementiekeuringen."
M.E.J. Mansveld, Waddinxveen. Geen tarief bekend.
V.M. Artist, Den Haag. Tarief 190 euro. Afspraken bij voorkeur op donderdag tussen 10.00 en 12.00 uur en tussen 18.00 en 21.00 uur, maar in overleg eventueel op woensdag of vrijdag.
J.W. Gerritsen, Vleuten. Tarief 103 euro en maximaal 153 euro bij een langere duur van de keuring. Voor urine-onderzoek geldt een toeslag van 29,35 euro. "Afspraak als regel binnen 2 weken. Snelle afhandeling."
D.P. Ravelli, Utrecht. Tarief 190 euro. Korte doorlooptijden, 80 procent binnen enkele dagen en spoedafspraak mogelijk.
R.A. Jokhoe, Amsterdam. Tarief niet bekend. "Eventueel voicemail inspreken met achterlaten gegevens. U wordt dezelfde dag teruggebeld."
Bureau Rijbewijskeuringen, Amsterdam. Tarief 236,08 euro. "Wij hebben korte wachtlijsten."
M. van Loenen, Amsterdam. Tarief 195 euro. "U kunt over het algemeen binnen twee weken terecht voor een afspraak." Het onderzoek vindt in principe op de vrijdag (overdag) in Amsterdam plaats. Bij voorkeur bellen of sms'en voor het maken van een afspraak.
D.P. Ravelli, Almere. Tarief 190 euro. Maar: "Let op: per 1 november 2017 geen nieuwe keuringen meer."
C.C. Kan, Wijchen. Tarief 135 euro. "Vaste prijs, keuringen altijd 's avonds."
CURA GGZ, Arnhem. Tarief 247,83 euro. Bij CURA GGZ kunt u binnen een week terecht voor een onderzoek.
Bureau Rijbewijskeuringen, Arnhem. Tarief 236,08 euro. "Wij hebben korte wachtlijsten."
W.C. Bohlmeijer, Brummen. Tarief niet opgegeven.
C.J.F. Kemperman. Tarief 247,70 euro. En: "Let op: tot begin februari geen mogelijkheden in verband met drukte."
S. Evers-Krüger, Lochem. Tarief 199 euro. "U kunt over het algemeen binnen een week terecht voor een afspraak. Keuringen kunnen op werkdagen tot 18.30 uur ingepland worden."
D.G. Buiten, Enschede. Tarief 204 euro.
R.R. Ploeger, Almelo. Tarief 204 euro. Het kan hier vriezen of dooien, want "Praktisch altijd korte wachttijden."
H.L.S.M. Busard, Zwolle. Tarief "volgens de richtlijnen van de NZa. Eventueel laboratoriumonderzoek wordt door het desbetreffende laboratorium gefactureerd. Spoedafspraak mogelijk."
Dr. J.W.G. Meissner, Kampen. Tarief "na overleg cf. NZa-richtlijnen voor tarieven."
Bureau Rijbewijskeuringen, Hoogeveen. Tarief 236,08 euro. "Wij hebben korte wachtlijsten."
A.I. Douma, Heerenveen. Tarief 235,95 euro. "Een standaardkeuring duurt ongeveer 45 minuten en 30 minuten voor de administratie. Komt u bij mij voor de tweede keer dan krijgt u een korting van 39 euro en wordt het bedrag inclusief btw 188,76."
C.C. Kan, Heeg. Tarief 135 euro. Vaste prijs, keuringen alleen in het weekend. "Harinxmastrjitte 17 vindt u via steeg tussen fietsenmaker en kledingwinkel."
C.J.F. Kemperman, Leek. Tarief 247,70 euro. En ook hier: "Let op: tot begin februari geen mogelijkheden in verband met drukte."
Dr. S. Evers-Krüger, Lochem. Tarief 199 euro. "Altijd na overleg conform NZa-richtlijnen voor tarieven. U kunt over het algemeen binnen een week terecht voor een afspraak. Keuringen kunnen op werkdagen tot 18.30 uur ingepland worden."
T.W.D.P. van Os, Arnhem. Tarief 200 euro. Keuringen op zaterdagen en 's avonds.
Vragen aan het CBR
Op basis van bovenstaande gegevens hebben we het CBR een aantal vragen voorgelegd en daar hebben we antwoord op gekregen. Voordat die beantwoord worden, krijgen we eerst de nodige algemene informatie die duidelijkheid geeft over hoe de tarieven tot stand komen.
"Kandidaten met ADHD hoeven niet te wachten op een verwijzing naar een specialist door het CBR. Als ze aan het lessen zijn, kunnen ze zelf alvast de keuring laten doen door een psychiater. Dat scheelt tijd. Daarvoor kunnen ze kiezen uit een van de psychiaters die de keuringen verrichten."
"Om mensen beter te informeren over de tarieven van de psychiaters, vragen wij de psychiaters hun (richt)tarief op onze website te vermelden. Zo kunnen onze klanten zelf kiezen. Maar het CBR gaat niet over de tarieven die artsen mogen rekenen. De tarieven van keurend artsen (waaronder ook de psychiaters) moeten voldoen aan de richtlijnen van de Nederlandse Zorgautoriteit, het CBR staat hier buiten."
"Bij een rijbewijskeuring voor de Gezondheidsverklaring mogen psychiaters en neurologen maximaal 2 toeslagen indirecte tijd rekenen. Het tarief voor de directe tijd hangt af van de daadwerkelijke tijd die een psychiater nodig heeft. Daar zit geen maximum aan. Hierdoor kunnen de verschillen ontstaan. Een psychiatrische keuring binnen de tijd van het basistarief (15 min. directe en 15 min. indirecte tijd) blijkt over het algemeen zelden mogelijk. Het kunnen namelijk heel uitgebreide keuringen zijn."
Kostenopgave
Zijn er bij keuringen op andere vlakken ook zulke grote verschillen tussen de aanbieders?
"Alle keurend specialisten moeten zich aan de richtlijnen van de NZa houden. Omdat het iets is tussen arts en betrokkene hebben wij geen zicht op de verschillen. Het is altijd verstandig om vooraf een kostenopgave aan de keurend specialist te vragen. Dat adviseren wij dan ook."
Welke criteria hanteert het CBR eigenlijk om op deze lijst te mogen?
"Een specialist moet bij het CBR ingeschreven zijn als onafhankelijk specialist. De voorwaarden daarvoor zijn te vinden in de beleidsregel (het gaat erom dat de arts bekend is met de Regeling eisen geschiktheid 2000, BIG-geregistreerd is, geregistreerd als specialist en een introductietraining bij het CBR heeft gevolgd). Wanneer een psychiater aangeeft voldoende gespecialiseerd te zijn in ADHD en ASS mogen ze ook op de lijst.
Er staan er nu 36 op. Is dat aantal in beton gegoten of kunnen er nog meer bij?
"Psychiaters die willen keuren voor het rijbewijs en die voldoen aan de eisen zijn welkom om zich te melden. We hebben de poule het afgelopen jaar ook met een aantal nieuwe psychiaters uitgebreid."
Zo ja, hoeveel vindt het CBR wenselijk?
"Er is geen maximum, vooropstaat dat een specialist aan de voorwaarden voldoet."
Wordt weleens of llever nog periodiek gecheckt of iedereen zich wel aan die criteria houdt?
"Wij kunnen niet in de spreekkamer gaan zitten. We checken op BIG-registratie. Het NZa heeft een meldpunt voor patiënten met klachten over de tarieven van een specialist. Wij verwijzen daar ook naar. Alleen de NZa kan maatregelen nemen. Als wij klachten krijgen over een keurend specialist dan gaan wij met hem in gesprek."
Een aantal behandelaars laat weten dat ze nu even geen tijd hebben voor een rijbewijskeuring. Is dat niet zeer onwenselijk? Moeten behandelaars het CBR laten weten dat ze een wachttijd hebben of wordt dat bepaald door vraag en aanbod?
"De medisch specialisten zijn niet werkzaam voor het CBR, daar kunnen we helaas niets aan doen. Wel hebben we afgesproken dat zij aan ons doorgeven als ze geen keuringen (kunnen) doen. Daarbij vragen we de specialisten ook om door te geven wanneer hun wachtlijst erg lang wordt. Dan zetten we ze voor een korte periode op inactief, zodat zij alle lopende aanvragen kunnen verwerken voordat er weer nieuwe toegestuurd worden. Ook op de site zetten we ze dan even op 'inactief/tijdelijk niet beschikbaar'. Wij zorgen ervoor dat de CBR-artsen ook niet naar deze specialisten verwijzen."
Opvallend: In Almere is er één psychiater en die laat op de website weten dat er sinds 1 november afgelopen jaar niet meer gekeurd wordt. Volgens de lijst van het CBR betekent dit dat er in heel Flevoland geen psychiater is. Is dat niet onwenselijk?
"Het is vervelend dat mensen daardoor iets verder moeten reizen. Gelukkig zijn er rondom Flevoland locaties waar mensen wel terechtkunnen."
Zo ja, wat wordt hier dan aan gedaan?
"We werven voortdurend. Verder vragen we aan specialisten of zij in een bepaalde regio zouden kunnen keuren. Zo zijn er nu wel psychiaters voor alcohol- en drugskeuringen in Zuid-Limburg en de kop van Noord-Holland, waar eerder een probleem was. Ontwikkelingen als deze kosten echter tijd."
