Examinator is gewilde baan, maar je wordt dit niet zomaar
Voor het geval er rijinstructeurs zijn die hopen examinator te worden en ervan uitgaan dat ze hier ruim voldoende ervaring voor hebben: in de voorwaarden om examinator te worden staat expliciet dat alleen een afgeronde opleiding tot rijinstructeur niet voldoende is. We stelden het CBR hieriover een aantal vragen.
Het CBR laat weten dat de toename van het aantal examens als een verrassing kwam. De ene kant van het verhaal – de economie trekt aan met als gevolg een inhaalvraag – maar het succes van 2toDrive is toch geen nieuws?
"Het CBR heeft dit jaar zo'n 10.000 praktijkexamens meer af te nemen dan op basis van het prognosemodel te verwachten viel. Dat komt door de populariteit van 2toDrive en de aantrekkende economie. In 2015 deed 25,7 procent van de 17-jarigen praktijkexamen personenauto. Volgens onze laatste prognoses stijgt dat percentage naar 26,7 procent in 2016. Door de positieve economische ontwikkelingen neemt het aantal 20-plussers toe dat besluit om hun rijopleiding niet langer uit te stellen. Daarnaast zien we een stijging van het aantal examens voor personenauto met aanhangwagen (BE).
Voor 2016 hadden we er al rekening mee gehouden dat het aantal praktijkexamens zou stijgen vanwege de positieve economische ontwikkelingen. Op basis van de prognoses waren we al uitgegaan van 8.000 extra examens. Dat die toename nóg eens 10.000 examens extra zou bedragen, was op basis van de ontwikkelingen in de tweede helft van 2015 niet te voorzien."
Is er aan te geven welk deel van de aanwas wordt veroorzaakt door de inhaalvraag en welk deel door 2toDrive?
"Wij schatten dat de verhouding is 2toDrive 40 en economie 60 procent."
Is aan te geven hoe dit zich in 2017 en 2018 zal ontwikkelen?
"Op basis van demografische ontwikkelingen verwachten we dat er meer examens zullen worden afgenomen in 2017 en 2018."
Dit en volgend jaar moeten er 60 nieuwe examinatoren bij. Hoeveel zijn er inmiddels aangesteld?
"Eind 2016 zijn 57 nieuwe examinatoren opgeleid. Volgend jaar leiden we nog eens zo'n 60 examinatoren op. De opleidingen starten januari, februari, maart, april en mei."
Zijn de over twee jaar 120 examinatoren voldoende om de reserveringstijden structureel terug te dringen naar de gewenste zeven weken?
"Ja, maar we blijven doorgaan met het aannemen van examinatoren tot we wendbaar genoeg zijn om externe factoren goed op te kunnen vangen, zoals uitstel door slechte weersomstandigheden of pieken in de examenaanvragen."
Hoeveel examinatoren stromen de komende jaren uit?
"Zo'n 10 tot 15. Tot het jaar 2021 is de AOW-gerechtigde leeftijd lager dan 67 jaar en kunnen examinatoren ervoor kiezen om tot hun 67e door te werken."
Wat is de verdeling man-vrouw bij nieuwe examinatoren?
"We hebben 44 mannen en 13 vrouwen aangenomen, dat komt neer op een verdeling 77-23 procent."
Wanneer verwacht het CBR dat de reserveringstermijn significant en structureel verbetert?
"Wij verwachten dat we vanaf het eerste kwartaal van 2017 op orde zijn. Dat betekent dat we dan ook in het tweede kwartaal de reserveringstermijnen binnen de normen kunnen houden. Maar we hebben ook te maken met externe factoren die dat beïnvloeden. Als er veel examens uitgesteld moeten worden in de winter door slechte weersomstandigheden kunnen de reserveringstermijnen weer onder druk komen te staan."
Hoeveel sollicitaties komen er binnen op het beroep van examinator?
"Wij hebben afgelopen jaren duizenden reacties binnengekregen."
Is aan te geven welke motivatie sollicitanten zoal opgeven om dit vak te willen uitoefenen?
"De meeste sollicitanten geven aan dat zij affiniteit met verkeer hebben en het leuk vinden om met jongeren te werken. En dat is ook nodig bij dit vak. Wat mensen ook aanspreekt, zijn de geregelde werktijden en de arbeidsvoorwaarden van het CBR."
Solliciteren er veel rijinstructeurs?
"Veel instructeurs willen graag aan de 'andere kant van de tafel' zitten. Iedere opleidingsgroep bevat een paar voormalig rijinstructeurs. Wat opvalt bij deze groep - en dat is ook logisch - is dat ze het goed doen bij de rijtest. Dat geldt ook voor politieagenten."
Het CBR heeft gezegd dat een rijinstructeur niet per definitie een goede examinator zou zijn. Veel instructeurs snappen dat niet, want ze hebben veel ervaring, kennen het klappen van de zweep en kennen de weg. Waarom gaat die vlieger dan toch niet op?
"Het geven van rijonderricht en het afnemen van examens zijn twee verschillende takken van sport. Ze lijken sterk vergelijkbaar, maar zijn het niet."
Van de honderd sollicitanten vallen er 99 af. Wat zijn de meest voorkomende redenen waarom iemand afvalt?
"Veel sollicitanten onderschatten het vak van examinator en veel mensen vallen al af bij de rijtest. Je moet niet alleen over een bovengemiddeld rijvaardigheidsniveau beschikken, maar je moet ook in staat zijn om dit niveau vast te houden op het moment dat je wordt afgeleid door zaken die tijdens een examenrit gebeuren. Een examinator moet in staat zijn om in ruim een half uur een examenrit te analyseren en daar een goed afgewogen oordeel over te geven. En vergeet vooral de sociale vaardigheden niet. Een goede examinator weet een goede sfeer te creëren zodat de kandidaat het beste van zichzelf kan laten zien. Dat is een vaardigheid die niet iedereen heeft, maar die wel essentieel is."
Aan welke eisen moet een examinator voldoen?
"Minimaal een diploma havo of een vier jarige mbo+-opleiding. Expliciet wordt gemeld dat alleen een mavodiploma en/of de opleiding tot rijinstructeur niet gelijk is aan een mbo 4-opleiding. Verder dient de kandidaat te beschikken over sociale en communicatieve vaardigheden waarbij je flexibel, overtuigend, besluitvaardig en klantgericht bent en je hebt minimaal tien jaar rijbewijs B. Een flexibele opstelling ten aanzien van het afnemen van diverse soorten praktijkexamens en wonen binnen een afstand van 40 kilometer van de examenplaats zijn ook eisen. En natuurlijk ben je representatief, integer en heb je de bereidheid om deel te nemen aan een assessment. En een Verklaring Omtrent het Gedrag is vanzelfsprekend."
Hoe ziet het opleidingstraject eruit?
"Er wordt gestart met een intensieve training van drie maanden. Tijdens de eerste acht weken krijg je vier dagen per week les in het opleidingscentrum in Leusden. Doordeweeks ben je intern en één dag in de week kijk je mee op het examencentrum waar je bent aangenomen. Er wordt verwacht dat je ook in de avonden en weekenden studeert. Dit alles gebeurt onder leiding van een coach. Aan het einde van de opleidingsperiode beoordeelt het CBR of je op het gewenste niveau bent. Zo ja, dan krijg je eerst een contract van één jaar en als het bevalt volgt een vast dienstverband."
Wat verdient een examinator?
"Het aanvangssalaris is 3.176,54 euro bruto per maand met een uitgroei tot 4.194,16 euro. Verder heeft een examinator 8 procent vakantietoeslag, 8,33 procent eindejaarsuitkering, een werkweek van 36,67 uur en nog een aantal prima secundaire arbeidsvoorwaarden."