'Onze wegen en straten zijn niet klaar'
Niet het feit dat op snelwegen 130 km/uur mag worden gereden, maar het feit dat in het Nederlands wegennet de nodige weeffouten zijn, is de oorzaak van het feit dat het aantal verkeersdoden in Nederland de afgelopen twee jaar niet is gedaald (in 2015 zelfs steeg). Een andere oorzaak is dat er steeds meer onervaren wegebruikers zijn én omdat er steeds meer fietsers komen. Met deze stellingen probeert Peter van der Knaap, voorzitter van de Stichting Wetenschappelijk Onderzoek Verkeersveiligheid (SWOV) Nederland wakker te schudden.
In 2014 zijn 570 mensen omgekomen door verkeersongevallen in Nederland. Na de forse daling van 12 procent in 2013, is het aantal verkeersdoden in 2014 daarmee gelijk gebleven. Het leek een eenmalig dieptepunt, maar vorig jaar steeg het aantal verkeersdoden naar 621. En ook het aantal ernstig gewonden wil maar niet dalen. Hiermee komt de doelstelling van structureel maximaal vijfhonderd verkeersdoden per jaar en 10.400 ernstig gewonden (dat zijn er nu rond 20.000) steeds verder uit zicht.
Toen het aantal verkeersdoden over afgelopen jaar bekend werd, werd ook duidelijk dat het aantal slachtoffers op 130 km/wegen was gestegen. Voor de groene lobby was dit meteen het sein om te pleiten voor een lagere maximum snelheid in Nederland. Maar dat is niet het probleem. "Twee verklaringen kunnen we uitsluiten: er zijn vorig jaar niet veel trajecten waar je 130 mag bijgekomen en ook is de totale mobiliteit niet gestegen< liet Van der Knaap onlangs bij een bijeenkomst van de ANWB weten.
Auto-inzittenden en fietsers
Maar waar zit de pijn dan wel? Op pagina 4 in deze editie staat uitgebreid welke hiaten Van der Knaap ziet in het wegennet, maar het komt volgens hem hier op neer: "Wie nuchter kijkt moet vaststellen: de infrastructuur is niet af en kan inherent veiliger, we kampen met schaarse middelen en decentralisatie, met vergrijzing, we hebben hardnekkige problemen met gedrag en de verkeershandhaving is 'geen prioriteit'. Terwijl de mobiliteit in alle scenario's blijft groeien. Mijn punt: onze wegen en straten zijn niet klaar."
Gebrek aan geld
Maar er is meer aan de hand, zoals een gebrek aan geld. Gemeenten moeten steeds vaker bezuinigen en dan wordt het verkeer al snel het kind van de rekening. "Zo'n 70 procent van de gemeenteambtenaren verwacht bezuinigingen op wegen en ook het CPB maakt zich zorgen." Andere oorzaken zijn het gegeven dat er steeds mobiele ouderen zijn, dat het verkeer steeds drukker en gedrag in het verkeer steeds asocialer wordt en dat handhaving geen prioriteit meer is", aldus Van der Knaap. "Het aantal staandehoudingen is nog maar 17 procent van wat het in 2007 was (van 1,46 miljoen naar 0,24 miljoen staandehoudingen per jaar). Ook het aantal snelheidsbekeuringen door flitsen is met bijna 30% teruggelopen (van 9,6 miljoen naar 6,6 miljoen per jaar)."
En dit alles met alle gevolgen van dien. "Anno 2016 zijn de doelstellingen in gevaar en maken we internationaal gezien een duikeling: de Europese Verkeersveiligheidsraad zet ons in rood op hun jaarlijks rapport. We zijn gezakt naar de negende plaats in Europa."
Ambitie
Het rare is dat veel organisaties barsten van de ambitie, die haaks staat op de werkelijkheid. "VVN wil "Iedereen veilig over straat!" hebben. De ANWB: "Elke dode is er één teveel". En ook in naam van de minister van IenM tijdens het NVVC wordt gezegd: "Elk slachtoffer is er een teveel". Het IPO, met uitroepteken zelfs: "Iedere verkeersdeelnemer moet weer veilig thuiskomen!". En de gemeenten: "Het aantal doden moet verder naar beneden en ook het aantal zwaargewonden moet omlaag."
Proactief en resultaatgericht
Van der Knap signaleert de problemen niet alleen, maar hoopt ook dat het tij zal keren. Hier en daar ziet hij al verbeteringen. Er wordt gewerkt aan eenduidige registratie van slachtoffers en er wordt hard gewerkt aan eenduidigheid van wegen en verkeersregels. De oplossing is volgens hem 'Kort en goed: proactief en resultaatgericht samen werken aan verkeersveiligheid in Nederland?.'
"Het kan, als we het willen. Als we kiezen voor maximaal veilige infrastructuur: niet alleen de snelwegen, maar óók in de stad en op het platteland. Als we kiezen voor campagnes en verkeerseducatie die aantoonbaar werken. Die dus samenwerken met een goede weginrichting en dito handhaving. Het kan, als we bij handhaving gebruik maken van slimme technieken en het (weer) 'op niveau' brengen. Het kan, als we innovatieve veiligheids- en voertuigtechnieken maximaal benutten."
