Modelovereenkomst rijscholenbranche is bijna gereed
Er zijn van die dingen waar je weinig van weet, maar die van essentieel belang kunnen zijn voor je onderneming. Een goed voorbeeld is dat per 1 mei dit jaar de VAR (Verklaring arbeidsrelatie) vervangen is door de wet DBA (Deregulering Beoordeling Arbeidsrelaties). Vooral voor ondernemers die in opdracht veel lesgeven en voor hun opdrachtgevers is dit een cruciale wetswijziging. Tot mei volgend jaar is er een tussenjaar, maar daarna gaat de Belastingdienst onherroepelijk controleren of de nieuwe wet goed wordt uitgevoerd. De branche werkt eraan om eventuele gaten die er zijn te dichten met een modelovereekomst.
De VAR was er om aan de Belastingdienst duidelijk te maken dat een zzp'er echt een kleine zelfstandige is, zodat de opdrachtgever niet hoefde te vrezen voor (na)heffingen van loonheffingen. In feite verschafte de VAR duidelijkheid vooraf over de betaling van belasting en premies Wanneer de Belastingdienst eraan twijfelde dat de zzp'er helemaal geen ondernemer was maar dat er in feite een verkapt dienstverband was, dan liep vooral de zzp'er het risico op de naheffingen. Er zijn legio voorbeelden van situaties waarin dit gruwelijk mis is gegaan.
Schijnzekerheid
Het probleem met de VAR is dat deze in de ogen van het kabinet zorgt voor schijnzekerheid en bovendien was het een ingewikkelde regeling. Het kabinet besloot eind 2015 om deze situatie te veranderen door de VAR op te heffen en daarvoor de wet DBA (Deregulering Beoordeling Arbeidsrelaties) in te voeren. Juridisch gezien verandert er niet heel veel, maar de uitwerking van de DBA is essentieel anders. De DBA moet er namelijk onder meer voor zorgen dat het financiële risico eerlijker verdeeld wordt als er toch sprake is van een verkapt dienstverband. Bij de VAR ligt het risico bij de zzp'er, maar bij de DBA wordt ook de opdrachtgever aansprakelijk.
Modelovereenkomst
Het risico kan worden afgedekt door een relatief simpele modelovereenkomst te ondertekenen waaraan beiden zich moeten houden. Je kunt hiervoor kiezen uit een standaardmodelovereenkomst die te vinden is op de site van de Belastingdienst, maar het nadeel daarvan is dat deze niet is toegesneden op de specifieke situatie in de rijscholensector. Om die reden werken de brancheorganisaties hard aan een modelovereenkomst die wel 'brancheproof' is. Momenteel verkeert deze in de afrondende fase. De verwachting is dat de modelovereenkomst voor de rijscholensector nog deze maand of anders in november gereed is.
Spitsroeden lopen
Voor iedere rijschoolondernemer die als zelfstandige zijn lesrooster invult, zelf zijn klanten werft en die dus zelf alle ondernemersrisico's loopt, is er helemaal niets aan de hand. Dat geldt dus voor het gros van de rijschoolhouders. Maar bij elke situatie waarbij een zzp'er als zelfstandige wordt ingehuurd door een ondernemer, wordt het spitsroeden lopen. Te denken valt daarbij aan bepaalde franchiseovereenkomsten, maar ook aan het vast inhuren op contractbasis van instructeurs die zzp'er zijn. Er zijn bijvoorbeeld zzp'ers die standaard elke week veel uren draaien bij een transportbedrijf, of die lesgeven in het kader van Code 95.
Echt ondernemen
Essentieel is dat de zzp'er moet kunnen aantonen dat hij echt onderneemt, zo liet Jan Gerrit Kroon, advocaat en partner bij Blue Legal, weten. "Hoe goed je het allemaal ook op papier zet, het gaat uiteindelijk om de uitvoering. Daar word je op afgerekend", stelt Kroon, die liet weten dat één belangrijk criterium is of er bedrijfsmiddelen, zoals een auto en telefoon, ter beschikking worden gesteld door de opdrachtgever.
Kopschuw
Omdat het risico meer komt te liggen bij de opdrachtgever, is het aannemelijk dat veel opdrachtgevers kopschuw worden om zzp'ers in te huren. Dat is ook om een andere reden niet zo vreemd: zzp'ers zijn vaak per uur duurder dan iemand voor een aantal uren in dienst nemen. Maar dat is nu precies wat een echte zzp'er niet wil: in loondienst treden. Staatssecretaris Wiebes van Financiën heeft onlangs in zijn voortgangsrapportage laten weten dat het kabinet er niet op uit is om echte ondernemers te belemmeren in het ondernemen. Stichting ZZP Nederland, de organisatie die namens alle zzp'ers in Nederland spreekt, vindt dat wat dit betreft de vinger aan de pols moet worden gehouden.
"Als de afschaffing van de VAR echter tot gevolg heeft dat een aantal bedrijven geen opdrachten meer verstrekt aan zzp'ers, dan beperkt dat wel de mogelijkheden voor die zzp'ers om te ondernemen. Wie al jaren succesvol ondernemer is, wil daarmee doorgaan en niet worden gedwongen om voortaan als uitzendkracht door het leven te gaan. De praktijk van dit moment is echter dat een aantal opdrachtgevers in verschillende sectoren zich wel drie keer achter de oren krabt voordat men zzp'ers contracteert. Dit 'onbedoelde neveneffect' belemmert veel zzp'ers in hun ondernemerschap en dat is nu juist wat het kabinet niet wil, laat ZZP Nederland weten.