'Dit is niet het favoriete
onderwerp van de minister'
In de Tweede Kamer zijn met name twee fractieleden die zich ernstig zorgen maken over de rijscholensector: Barbara Visser van de VVD en Eric Smaling van de SP. Bij de behandeling van de wetswijziging in de WRM later dit jaar (de datum van behandeling is nog niet bekend) zullen beiden zich ongetwijfeld roeren. Eric Smaling vertelt hieronder onder andere dat hij hoopt dat er coalities gesmeed kunnen worden.
'Betere kwaliteit rijscholen door echte bijscholing.' Dit is de titel van een rapport dat SP-kamerlid Eric Smaling in maart dit jaar deed verschijnen. Hierin staan onder andere negen punten (zie kader) die wat de SP betreft belangrijk zijn om de rijscholenbranche gezond te maken. Wat hem betreft moet de hand aan de ploeg. In zijn voorwoord schrijft Smaling bijvoorbeeld: "We verhogen de eisen die we stellen aan rijscholen. Omdat er nu weinig eisen worden gesteld is er een wildgroei ontstaan in de rijscholenbranche. De prijzen zijn fors gedaald en voor de rijschoolinstructeur is het vaak lastig om een redelijk inkomen te verdienen. De kwaliteit van de rijopleidingen staat hierdoor onder druk. Ook zien we dat er gefraudeerd wordt met slagingspercentages, waardoor het voor een leerling niet inzichtelijk is of de rijschool waar hij of zij bij wil gaan lessen wel van goede kwaliteit is."
Het is wel duidelijk dat het u ernst is dat er in de rijscholensector het nodige gaat veranderen. Vanwaar opeens de focus op deze branche?
"Wij zijn altijd bezorgd als door invloeden van buitenaf een beroepsgroep onder druk komt te staan waardoor er geen goede boterham meer kan worden verdiend. Ook het feit dat in de Kamer gedebatteerd gaat worden over aanpassingen van de WRM is een goede aanleiding om hier op deze manier aandacht aan te besteden. Bovendien zijn in deze branche recentelijk zo veel zaken niet goed gegaan dat dat een goede analyse en een aantal verbeterpunten rechtvaardigt. Maar het belangrijkste is dat hier de verkeersveiligheid in het geding is. Als er geen goede rijlessen worden verzorgd, dan komen er geen goede automobilisten en dat is kwalijk voor de verkeersveiligheid."
Waar zit volgens u de kern van het probleem?
"In elke branche is een balans nodig tussen vraag en aanbod. Mede door ongetwijfeld goedbedoelde acties van de UWV zijn er recentelijk veel nieuwe toetreders gekomen, terwijl de vraag niet toeneemt. Daardoor is de balans verstoord. Op een gegeven moment merkten wij door onder andere berichten in de media dat er meer aan de hand is. Daar hebben we navraag naar gedaan bij de brancheorganisaties en zo is het beeld ontstaan dat deze sector onze aandacht verdient. Die negen punten zijn overigens aangedragen door de brancheorganisaties. Die hebben wij niet verzonnen."
Van die negen punten kunnen we bij voorbaat vaststellen dat ze niet allemaal over de streep worden getrokken. Bijvoorbeeld een cao voor instructeurs in loondienst. Is dit een kwestie van overvragen zodat je altijd wel iets binnenhaalt?
"Wij realiseren ons natuurlijk dat niet alles haalbaar is, maar deze actiepunten zijn onze munitie richting de wetsbehandeling. Dan weet de minister waar wij mee komen."
Hebben jullie een onderwerp waarvan u vindt dat dat in elk geval moet worden binnengehaald om van een serieuze verbetering te kunnen spreken?
"Er moet een einde komen aan de spookrijscholen, dus de rijscholen met een dubbele registratie bij het CBR om daarmee te kunnen rommelen met de slagingsgegevens. Daarmee besodemieter je namelijk de boel en dat is gewoon niet goed. Wettelijk is dat ook heel eenvoudig te regelen. Ik vind een verplichte Verklaring Omtrent Gedrag ook belangrijk, waarbij hier ook goed op moet worden gecontroleerd. En een opleidingseis voor startende instructeurs is ook belangrijk. Alles bij elkaar gaat het erom dat met maatregelen het kaf van het koren wordt gescheiden, want dat komt uiteindelijk de verkeersveiligheid ten goede."
Hoe komt het eigenlijk dat de behandeling van de nieuwe WRM, die voor de zomer op de agenda stond, is uitgesteld?
"Door andere prioriteiten. Op een gegeven moment kwam bijvoorbeeld de Mijnbouwwet over de gevolgen van de aardgaswinning in Groningen aan de orde en dat heeft een hogere prioriteit. Dit onderwerp heeft simpelweg niet de hoogste urgentie, maar om het een sluitpost op de begroting te noemen is het andere uiterste, want ik schat in dat het een stevige behandeling wordt. Barbara Visser en ik hebben hier regelmatig contact over en dit wordt bepaald geen hamerstuk."
Komt het onderwerp zeker dit najaar in de Kamer of valt daar eigenlijk niets over te zeggen?
"De griffie bepaalt welke onderwerpen er op de agenda komen, daar hebben wij geen grip op. Een week voor de behandeling krijgen we de agenda en dan weten we waar we aan toe zijn. Het najaar moet haalbaar zijn en misschien is september zelfs wel reëel. Daarna moet de wetswijziging door de Eerste Kamer en vervolgens duurt het nog een paar maanden voordat de wet echt is ingevoerd. Invoering op 1 juli 2017 moet haalbaar zijn, maar dan moet het onderwerp wel snel worden geagendeerd."
Mede naar aanleiding van het bezoek van Barbara Visser aan Verkeersschool Ruud Rutten en Autorijschool Henk Brauers en de reacties op dit bezoek van Ruud Rutten, voorzitter van de FAM, en Peter van Neck, voorzitter van de VRB, maakten wij een bericht met de kop 'Het kwartje begint te vallen in Den Haag.' Kunt u zich daarin vinden?
"Ja. Bij een aantal Kamerleden in elk geval wel."
Maar bij minister Schultz van Haegen van Infrastructuur valt er helemaal nog niets.
"Dat klopt. De antwoorden die zij heeft gegeven op een aantal vragen geven aan dat zij weinig betrokkenheid heeft bij dit onderwerp. Het zijn veel antwoorden van één regel, terwijl ze op veel andere onderwerpen heel uitvoerig antwoordt. En ze verwijst ook veel naar het CBR en IBKI dergelijke."
Ze lijkt af en toe zelfs narrig te reageren.
"Laat ik het zo zeggen: de minister wekt niet de indruk dat dit haar favoriete onderwerp is."
Waar ligt dat aan?
"Geen idee."
Maar heeft de minister niet een punt met de stelling dat de markt maar zijn werk moet doen?
"Vind ik niet. Je kunt heel goed kaders creëren waarbinnen bedrijven zich moeten bewegen, waarbij natuurlijk wel moet worden getoetst of bepaalde maatregelen in strijd zijn met Europese wetgeving. Maar er wordt soms veel te makkelijk gesteld dat alles maar vrij moet zijn. In Duitsland hebben ze een model waarbij je eerst drie jaar in loondienst moet zijn geweest voordat je een eigen rijschool mag starten. En in Duitsland zitten ze toch echt in dezelfde EU als wij. Dat kan dus wel."
U en Barbara Visser zijn het meest prominent in dit dossier, maar ook andere partijen hebben vragen gesteld. Heeft u het idee dat zich een meerderheid voor echte veranderingen aan het aftekenen is?
"Als Barbara Visser dingen aangeeft dan betekent dat veel voor het debat, want de VVD heeft 41 zetels. De SP heeft 15 zetels, dus samen hebben we geen meerderheid. Wat andere partijen gaan doen? Van D66 verwacht ik niet veel, van de PvdA en PVV weet ik het niet, en het CDA heeft een Kamerlid dat inhoudelijk sterk is. Dat is ook waar: VVD, CDA (13 zetels-red.) en wij samen hebben nog geen meerderheid. Ik vind het daarom buitengewoon lastig om aan te geven of zich een meerderheid begint af te tekenen voor serieuze veranderingen. Barbara en ik voeren op dit moment geen overleg waarin we afkruisen wat we gezamenlijk wel en niet over de streep willen trekken. Ik verwacht wel dat dit er gaat komen."
Aan de andere kant is het ook maar de vraag of de VVD voet bij stuk houdt. Dit is namelijk geen dossier waar je een minister over zult laten struikelen.
"Dat is ook waar. Je weet inderdaad nooit wat er in de zogeheten achterkamertjes voor overleg plaatsvindt."
Wat verwacht u intussen van de branche om de politiek meer in beweging te krijgen?
"Het is heel belangrijk om inhoudelijke input te leveren. Dat gebeurt ook wel goed, maar je kunt nooit te veel doen."
Welk beeld heeft u eigenlijk de laatste tijd gekregen van deze branche?
"Dat er aan de ene kant serieuze en aan de andere kant wildwestrijscholen zijn. Het is ook jammer dat de organisatiegraad in deze sector laag is. Dat doet de branche geen goed."
