'Branchebreed is er de goede wil om dingen te veranderen'
De Federatie Autorijschool Managers (FAM) heeft zich met name de afgelopen twee jaar ontwikkeld van een old boys network tot een serieuze brancheorganisatie. Weliswaar heeft de FAM maar dertig leden, maar het zit net zo volwaardig aan tafel met CBR, IBKI, het ministerie van Verkeer en Waterstaat en andere stakeholders als BOVAG en VRB. De credits hiervoor gaan in de eerste plaats naar voormalig voorzitter Thorald Rasker, maar het huidige bestuur met Ruud Rutten (voorzitter), Willem Weijers (vicevoorzitter) en Petra Knol (secretaris) vervolgt de ingezette marsroute moeiteloos. Het is alle aanleiding om eens een goed gesprek te hebben met het drietal.
Ruud Rutten, Willem Weijers en Petra Knol doen in bestuurlijk opzicht niets zonder elkaar en dus vindt het gesprek ook met de FAM-trojka plaats. Het is dan altijd even puzzelen waar, want Petra van Verkeersschool Blom komt uit Leeuwarden, Ruud van Verkeersschool Ruud Rutten zit in Venlo en Willem van Verkeersschool Weijers is in Heemstede gevestigd. Het wordt vaak Lexmond, niet geheel toevallig de plek waar de FAM regelmatig vergadert, of in de buurt hiervan. "Het is nu eenmaal niet anders", laat Petra Blom weten. En wat scheelt: het resultaat smaakt naar meer, want de FAM is momenteel een van de drie organisaties die de rijscholen vertegenwoordigt in landelijke overlegsituaties, waaronder het Branche Voorzitters Overleg (BVO). En dat vinden de dame en heren van de FAM uitdagend, maar soms ook wel frustrerend. Ruud Rutten zegt bijvoorbeeld: "Ik werk 37 jaar in deze branche en de problemen zijn in al die jaren niet minder geworden. Wel anders, maar niet minder. En de laatste twee jaar wordt het alleen maar erger. Fraude, omgekochte examinatoren, belastingproblemen, betalen in natura, nu weer die turbo-opleiders, wat trouwens al een verhaal is dat vier jaar speelt maar dat terzijde: wat heeft de branche de afgelopen tijd allemaal niet over zich heen gehad. Ja, dat klopt, ik vraag me best wel eens af of we wel iets kunnen bereiken. Maar samen met de leden van de FAM, de voorzitters van BOVAG en VRB, CBR en IBKI hebben we de goede wil om het nu wel eens goed aan te pakken en om dingen te veranderen. Dus ja, ik ben wel eens pessimistisch, maar nee, ik ben nooit zo pessimistisch dat ik mijn hoofd in de schoot werp. Juist niet, want dat verdient deze branche niet."
Constructief overleg
En het is niet helemaal waar dat er de afgelopen tijd niets is veranderd, zegt Weijers. "Het is nog niet eerder gebeurd dat we zo'n constructief overleg hebben gehad met het CBR. Dat is sinds ongeveer twee jaar het geval en daar verdient het management met Susi Zijderveld, die helaas onlangs is opgestapt, en René Verstraeten alle credits voor. De jaren hiervoor waren we wel gesprekspartner, maar botsten we altijd. Nu zijn we partners in de branche en volgens mij kunnen we nu stapjes maken. Maar het zijn kleine stapjes en echte veranderingen hebben een lange adem nodig."
Maar er is wel een probleem, of een uitdaging: minister Schultz van Infrastructuur en Milieu werkt niet echt mee om grote veranderingen aan te brengen. Zij hanteert de grondgedachte dat er nu eenmaal sprake is van een vrije markt en dat de branche zijn eigen boontjes maar moet doppen. Rutten: "Ik heb laatst een uitspraak van de minister over de turbo-opleiders lachwekkend genoemd. De minister zei namelijk dat de opleiders de opleiders en kandidaten die hiervan gebruikmaken maar moet aanspreken. Daar ben ik op aangesproken door het Kamerlid Barbara Visser van de VVD, maar ik sta er nog steeds vierkant achter. Met theoriefraude doet ze niets, drie registratienummers is niet strafbaar, rijlessen in natura is niet strafbaar en gaan we ook niet strafbaar maken en de Verklaring Omtrent Gedrag wordt niet ingevoerd. Kom op hé, we hebben het hier over verkeersveiligheid. Tegenwoordig zijn leerlingen 16 jaar als ze zich bij ons melden voor een cursus om het rijbewijs te halen, mogen we onszelf dan alsjeblieft serieus nemen."
Impopulaire maatregelen
Willem Weijers heeft voor zichzelf een helder beeld waarom de minister niets doet. "Dan moet ze voor de achterban impopulaire maatregelen nemen en dat gaat ze niet doen. Want het is wel helder: als we dingen gaan veranderen dan gaat dat de consument geld kosten, en dat willen zij niet. Maar ik vraag dan: wat is belangrijker? Een beetje meer betalen voor een gedegen opleiding waar iedereen tevreden over is of het zo maar laten. En het CBR ziet het wel, hè. Sterker, het CBR trekt jaarlijks miljoenen uit voor de veiligheid van de eigen medewerkers. Op elk theoriecentrum zijn detectiepoortjes en kluisjes en er is een systeem om fraude tegen te gaan. Dat kan allemaal wel en daar zegt de minister niets over, maar daar betaalt de consument natuurlijk ook een prijs voor. De tarieven van het CBR zijn in drie jaar tijd twaalf procent gestegen, terwijl de indexering nog geen 2 procent is. Het is een kwestie van wel A zeggen, maar geen B. En dat is soms best frustrerend." Rutten: "Ik vind het echt te gek voor woorden dat we een minister hebben die tolereert dat op de site altijdgeslaagd.nl een foto staat van iemand die met een revolver staat te zwaaien. Dat kun je toch niet accepteren? Dat kun je toch niet afdoen met 'Dat is de maatschappij en is van alledag?' En het CBR staat er net zo in als wij, want het CBR heeft er ook steeds meer last van. De agressie tegen examinatoren neemt hand over hand toe, vergis je niet. Susi Zijderveld van het CBR zat ook helemaal op onze lijn."
Gewillig oor
Inmiddels begint ook bij steeds meer Kamerleden het kwartje te vallen, zeggen Rutten en Wijers. De FAM heeft contact gehad met de Kamerleden Duco Hoogland van de PvdA, Barbara Visser van de VVD en Martijn van Helvert van het CDA en hier hebben ze een gewillig oor gevonden. Maar ja, de VVD en de PvdA mogen dan een Kamermeerderheid hebben en er zijn vragen gesteld aan de minister, veel verder zijn ze nog niet gekomen. Wat moet er gebeuren om de zaak in beweging te krijgen? Rutten: "Deze Kamerleden hebben onafhankelijk van elkaar gezegd dat de branche met een goed branchebreed gedragen plan moet komen waarin oplossingen voor de problemen worden aangedragen. Het is ons wel duidelijk geworden dat we het anders moeten doen. Ooit heeft iemand tegen mij gezegd: Er gaat pas wat veranderen als je een paar keer de voorpagina van De Telegraaf hebt gehaald. En verdomd, daar lijkt het wel op. Dat probleem van die turbo-opleiders bestaat al zeker vier jaar, maar nu het nieuws is geweest komen er zaken in beweging."
De Kamerleden hebben nog een ander advies gegeven aan de branche: stel een zwartboek samen van alle misstanden. Weijers: "We gaan samen met de VRB en de BOVAG zo'n zwartboek samenstellen. Het is de bedoeling dat leden van de drie brancheorganisaties kwalijke zaken met naam en toenaam van diegenen die dit doen aan ons doorgeven en wij stellen dan een zwartboek samen waarmee we de Kamerleden munitie geven om zaken voor elkaar te krijgen."
Lees verder op de volgende twee pagina's.