‘Een mondkapje verplichten? Waarschijnlijk mag het niet’

Rijschool Leendert Roos van rijschool Lessen bij Leendert vraagt zich af of het CBR zijn hand niet overspeelt met de verplichting tot het dragen van een mondkapje tijdens de rijles, hoewel hij uiteindelijk wel blij is dat het CBR hierdoor open blijft. Hij schreef er een column over die hieronder integraal wordt afgedrukt.

Mondkapje. Kan het woord haast niet meer horen. Maar dat terzijde. Elke dag zitten we als professionals in de lesauto uren met zo’n ding over onze snoet.

En het kan haast niet anders. Het CBR heeft vast voldoende onderzocht om te weten dat het niet mag. Daarom hebben ze op voorhand een aantal branchepartijen benaderd met de vraag of ze mee willen werken. Dan staan ze in ieder geval iets sterker.
Het sloeg in als een bom in de rijschoolwereld. “CBR stelt gebruik mondkapjes tijdens rijles verplicht”, kopte RijschoolPro afgelopen donderdag. “BREAKING: Geen examen meer als niet aantoonbaar mondkapje is gedragen”, was het nieuws volgens vakblad Rij-instructie. Het bericht zaaide verdeeldheid en wekte veel heftige emoties op. Laat ik het maar zacht uitdrukken. Emoties van boosheid, frustratie, verdriet, teleurstelling, machteloosheid. Zomaar een greep. Maar ook gevoelens van begrip en berusting.

Ik ken mezelf een beetje. Laat ik nou niet in het heetst van mijn emoties gaan reageren. Van coronagolf 1 kan ik me nog levendig herinneren hoe hoog de emoties opliepen. Je hoefde maar eventjes langer door te rijden dan een ander of je werd lelijke dingen toegewenst. Tijdens de rijles dragen mijn leerlingen en ik altijd mondkapjes. “Waar ben ik dan bang voor”, vraag ik me vertwijfeld af? Of ben ik vooral boos? Of teleurgesteld? Het gevoel bekruipt mij -en vele anderen met mij- dat het CBR een brug te ver gaat, door een verkapte plicht in te stellen. Gaat de arm met macht van het examenbureau écht tot in de lesauto tijdens de rijles? Waar is de onderbouwing? “Laat ze zich met de kern bezig houden, en niet bemoeien met de invulling van de rijles.” “We zijn volwassenen met verantwoordelijkheidsgevoel.” Zomaar wat reacties. Laten we eerst eens kijken naar het probleem.

Het CBR staat voor een grote uitdaging: Hoe blijven we zo lang mogelijk open? Hoe voldoe ik aan de zorgplicht ten aanzien van mijn medewerkers? Hoe zorg ik voor een veilige werkomgeving? Begrijpelijke, terechte en geen gemakkelijke vragen. Hoe beantwoord je die? Onze minister-president Rutte haalt twee dagen eerder op de persconferentie aan bezig te zijn met het onderzoeken en instellen van een mondkapjesplicht. Verplichten kunnen we het nog niet, helaas. Hij wil naar eigen zeggen “voor eens en voor altijd van de mondkapjesdiscussie af zijn”. Hier lijkt duidelijk sprake te zijn van het niet kunnen verplichten van het dragen van het m-kapje. Kan het woord haast niet meer horen, schreef ik zojuist al.

Om alle commotie en emotie wat te laten afvlakken, heb ik in het afgelopen weekeinde vier verschillende juristen geraadpleegd. Heb ze uitgelegd dat het mij niet gaat om het al of niet dragen van een m-gezichtsmasker. Daar heb ik ze niet voor nodig. De vraag is: mag het CBR de invloed aanwenden om te bepalen wat er gedurende de lessen in de auto gedaan en gedragen wordt? Waar ligt de grens? Wat is het volgende? Geen irreële angsten uiteraard, maar wat als dadelijk de corona-app verplicht wordt gesteld? En als het rijk ons niet verplicht te vaccineren, mag het CBR dat dan wel?

Van de vier juristen geven drie een eenduidig en duidelijk beeld. Waarschijnlijk mag het niet. Er is vrijheid van onderwijs. Er is vrijheid van keuze. Verwezen wordt onder andere naar onze eigen grondwet en het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens (EVRM). Een kort geding aanspannen tegen het CBR biedt absoluut kansen. Dat het CBR het daar niet mee eens kan zijn en een bodemprocedure zou kunnen aanspannen is eveneens een mogelijkheid. Het kort geding kan snel, de bodemprocedure is een kwestie van lange adem en van veel geld. Van de vier juristen is er een die een ander beeld schetst. De examenauto is ten tijde van het examen of de toets het werkterrein van het CBR

En daarom strekt zich inderdaad de invloed van het CBR uit tot in de lesauto, die dan examenauto is. Helemaal nu, in relatie tot de noodwet. Oke. Ik begrijp dat de juristen het niet helemaal met elkaar eens zijn. Hoewel, dat toch driekwart van deze juristen zeer vurig van mening is dat hier regels geschonden worden en dat de manier waarop het geregeld wordt, verre van fraai is. Hoe is dit dan tot stand gekomen? Nou, eigenlijk vrij simpel: Of we gaan dicht. Of er komen maatregelen. Kies maar. Nu. Tijd om je achterban op een fatsoenlijke manier in te lichten? Tijd om gedegen juridisch advies in te winnen? Tijd om een weloverwogen keuze te maken?

Het komt op mij zo over, dat geen enkele branchepartij tegenwicht heeft lijken te bieden en tijd kon nemen om een en ander juridisch uit te zoeken. Het lijkt velen in onze branche een slecht teken dat het CBR op deze ‘politiek incorrecte manier’ zaken denkt te moeten regelen en ‘gaat hiermee een brug te ver’. Of het echt een brug te ver is, dat moeten juristen maar verder uit zien te zoeken. Dat zal ook wel de nodige kostbare tijd kosten. Voor velen is echter duidelijk een grens bereikt.

Feit is dat het CBR open blijft. En daar ben ik uiteindelijk toch wel blij mee. Wat ook een te voorzien feit is, is dat het kabinet binnenkort met een algemene m-kapjesplicht komt. Misschien op twee november al. Dan zal iedereen er alsnog aan moeten geloven. Bedankt voor de moeite. Ik steek er geen energie meer in.
Een laatste vraag. Waar het CBR  wellicht nog wat energie in kan steken? Kan er asjeblieft iets (anders) geregeld worden voor mensen die luchtwegklachten hebben en medisch niet met een mondkapje overweg kunnen? Alvast hartelijk dank en dan ben ik weer een tevreden mens.