Puntenrijbewijs werkt niet, want handhaving blijft achterwege

Er wordt amper gehandhaafd op het puntenrijbewijs en dus heeft dit fenomeen weinig zin. Dit concluderen VVD, PvdA en D66 naar aanleiding van het feit dat nieuwszender BNR boven water heeft gekregen dat er van enige handhaving nauwelijks sprake is. Vorig jaar is van slechts negen personen het rijbewijs ingetrokken wegens te veel startpunten. Dat komt niet omdat de rest zich keurig aan de regels houdt, maar omdat er niet op wordt gecontroleerd. Inmiddels zijn er Kamervragen gesteld.

De drie partijen willen van minister Schultz van Infrastructuur en Milieu weten hoe dit mogelijk is. 'We hebben dit instrument niet voor niks en er moet gewoon gehandhaafd kunnen worden, dus wij gaan opheldering vragen", zegt Barbara Visser van de VVD. En Salima Belhaj van de PvdA laat weten: "Als je dit systeem hebt en je handhaaft niet, heeft het weinig zin', zegt ook D66-Tweede Kamerlid Salima Belhaj. "Uiteindelijk willen we met de minister in discussie over hoe het kan dat er zo weinig handhaving is. Het is namelijk belangrijk dat je jonge mensen die bij het rijden roekeloos gedrag vertonen, strafpunten kunt geven. Dan gaan ze óf beter rijden, óf je moet uiteindelijk het rijbewijs innemen."
Wie een rijbewijs haalt, krijgt vijf jaar lang een puntenrijbewijs. Je krijgt punten krijgen voor overtredingen zoals met alcohol achter het stuur stappen, bumperkleven, het veroorzaken van een ernstig ongeval of grove verkeersovertredingen. Heb je drie punten - ofwel: ben je drie keer lelijk in de fout gegaan - dan raak je volgens de letter van de wet je rijbewijs kwijt.

Dit zijn de vragen die Belhai heeft gesteld:
Vraag 1
Hoe beoordeelt u het bericht dat de handhaving van het strafpuntensysteem voor beginnersrijbewijzen gebrekkig is?1

Vraag 2
Bent u bekend met het gegeven dat beginnende automobilisten nauwelijks te vrezen hebben voor het strafpuntensysteem?

Vraag 3
Hoeveel beginnende automobilisten waren er in 2015 en 2016?

Vraag 4
Kan u verklaren waarom maar negen (2015), elf (2014), vijf (2013), acht (2012) en één (2011) tijdelijke schorsing(en) sinds 2011 zijn opgelegd?

Vraag 5
Is dit kleine aantal een direct gevolg van gebrekkige handhaving? Zo ja, hoeveel prioriteit wordt er gegeven door de politie aan het handhaven van het strafpuntensysteem voor beginnersrijbewijzen? Zo nee, waarvan dan?

Vraag 6
Bent u bekend met het gegeven dat sprake is van een daling van 1,46 miljoen staandehoudingen in 2007 naar 240.000 staandehoudingen in 2015?

Vraag 7
Wat is de reden van deze daling van staandehoudingen?

Vraag 8
Hoe verhoudt deze daling zich tot de inzet van de regering op het verminderen van het aantal verkeersdoden en verkeersongelukken?

Vraag 9
Hoeveel fte of budget van de politie is per jaar landelijk beschikbaar voor handhavingstaken met betrekking tot verkeersveiligheid?

Vraag 10
Hoe beoordeelt u de mening dat een voorwaarde voor een blijvend effect van het puntenstelsel is dat er een blijvende objectieve en subjectieve kans is om daadwerkelijk het rijbewijs kwijt te raken en dat dit samenhangt met een voldoende hoog handhavingsniveau en efficiënte handhavingsmethoden?

Vraag 11
Bent u bereid een uitgebreide brief te sturen naar de Kamer over handhaving in relatie tot regelgeving met betrekking tot verkeersveiligheid?

Dit zijn de vragen die Visser en Hoogland als aanvulling op de vragen van Belhaj hebben gesteld:

Vraag 1
Heeft u kennisgenomen van de berichtgeving op BNR van 25 juli 2016 inzake handhaving en de gevolgen voor het beginnersrijbewijs?1

Vraag 2
Herkent u de stelling dat door onvoldoende handhaving het beginnersrijbewijs niet effectief is? Zo ja, welke maatregelen heeft u of gaat u ondernemen? Zo nee, waarom niet?

Vraag 3
Hoeveel rijbewijzen zijn er sinds 2002 geschorst op grond van het beginnersrijbewijs? Kunt u hierbij een overzicht per jaartal sinds 2002 geven? Kunt u hierbij ook een overzicht geven van de geconstateerde strafbare feiten? Hoeveel rijbewijzen zijn er daadwerkelijk na de schorsing ongeldig verklaard?

Vraag 4
Op welke wijze wordt de verkeershandhaving van het beginnersrijbewijs vormgegeven? In hoeverre zijn de staandehoudingen door de politie hier een onderdeel van? In hoeverre maken de aanbevelingen van de Stichting Wetenschappelijk Onderzoek Verkeersveiligheid (SWOV) inzake het beginnersrijbewijs hier onderdeel van, zoals gerichte handhavingscommunicatie? Zijn er gevallen bekend waarbij wel handhavend is opgetreden maar geen melding is gedaan aan het CBR conform de systematiek van het puntenrijbewijs?

Vraag 5
Maakt u zich zorgen over het feit dat het aantal staandehoudingen in 2015 fors, maar ook in jaren voorafgaande aan 2015, zijn gedaald? Welke invloed heeft dit volgens u op de verkeersveiligheid? Wat zijn de oorzaken van deze daling, naast de politieacties in 2015?

Vraag 6
Welke afspraken heeft u met de politie gemaakt over het aantal staandehoudingen de komende jaren? Wat gaat u samen met de politie en andere betrokkenen doen om de gepercipieerde pakkans te verhogen?

Vraag 7
Wat zijn de resultaten van de nieuwe beleidsmatige prioriteiten voor de verkeershandhaving door het Openbaar Ministerie voor 2016–2018, zoals afleiding in het verkeer, alcohol en verkeersveelplegers, in de eerste helft van 2016? Kunt u hierbij ook ingaan op de resultaten van de per 1 januari ingevoerde hufteraanpak in het verkeer?

Vraag 8
Welke afspraken zijn er gemaakt over de pakkans en het aantal staandehoudingen inzake de nieuwe verkeersprioriteiten? Kunt u hierbij ook de uitspraken van de politie betrekken van medio dit jaar dat de geloofwaardigheid van de verkeershandhaving onder druk staat door de daling van het aantal staandehoudingen?

Vraag 9
Klopt het dat het budget voor de teams Verkeer van het Openbaar Ministerie over zijn gegaan naar de politie met daarbij de randvoorwaarde dat de politie 659 fte beschikbaar blijft stellen voor verkeershandhaving? In hoeverre wordt er nu invulling gegeven aan deze randvoorwaarde?

Vraag 10
Kunt u nogmaals uiteenzetten waarom strafbare feiten die te maken hebben met alcohol en drugs in het verkeer niet zijn opgenomen in de punten die meetellen voor het beginnersrijbewijs, naast de sinds 2011 bestaande recidiveregeling voor alcohol? Zijn de strafbare feiten voor het beginnersrijbewijs eerder geëvalueerd?