Zwaardere straffen helpen wel, maar grote pakkans heeft pas echt invloed

Helpen zwaardere straffen nu wel of niet tegen verkeershufterig gedrag? Ja, zegt Veilig Verkeer Nederland (VVN). Nee zegt voormalig verkeersofficier Koos Spee, die stelt dat zwaardere straffen alleen effect sorteren als ook de handhaving op orde is. En dat is het niet volgens hem. De organisatie die het kan weten, de SWOV,  heeft het antwoord: "Ook de hoogte van de straf kan van invloed zijn op de werking van het toezicht, maar de invloed van strafhoogte is bescheiden. Uit onderzoek is bekend dat de hoogte van straf veel minder belangrijk is voor het beïnvloeden van verkeersgedrag dan de pakkans."

Dit staat in de factsheet 'Politietoezicht in het verkeer'van de SWOV. We pakken de tekst erbij en lezen: "Politietoezicht werkt op basis van de objectieve en de subjectieve pakkans. De politiecontroles langs de weg bepalen de objectieve pakkans of handhavingsdruk. Op grond van de handhavingsdruk en datgene wat weggebruikers hierover lezen in kranten of horen van vrienden of kennissen, schatten zij in hoe groot de kans is dat ze betrapt zullen worden op een overtreding: dit is de subjectieve pakkans. Wanneer weggebruikers deze pakkans voldoende groot achten, zullen ze overtredingen vermijden."
"Om de subjectieve pakkans voldoende groot te laten zijn, is het belangrijk dat controles met de nodige publiciteit samengaan, dat zij met enige regelmaat gehouden worden, en dat zij onvoorspelbaar, goed zichtbaar en moeilijk te omzeilen zijn."
"Gegeven een voldoende hoge subjectieve pakkans, is de preventieve werking van politietoezicht in het algemeen groter naarmate de zekerheid van straf groter is, de straf sneller volgt op de overtreding, en er meer publiek draagvlak is voor het toezicht op de overtreding. Elk van deze elementen vormt een schakel in de keten van verkeershandhaving."
"Ook is bekend dat de strafverhoging geen effect heeft op rijden onder invloed, waarschijnlijk omdat de bestaande straffen hiervoor al tamelijk hoog zijn. Lichtere overtredingen zoals te hoge snelheid, gordel, roodlichtnegatie nemen wel wat af als straffen hoger worden, maar alleen op plekken waar de politie frequent controleert."